Πόλεμος στην Ουκρανία: Το «κυνήγι» της θαλαμηγού

Πριν ελλιμενιστεί στα ονειρικά Φίτζι τον περασμένο μήνα, η μήκους 106,1 μέτρων και αξίας 325 εκατομμυρίων δολαρίων θαλαμηγός Amadea είχε κάνει ένα ταξίδι 18 ολόκληρων ημερών, καταναλώνοντας καύσιμα συνολικής αξίας περίπου μισού εκατομμυρίων δολαρίων.

Αναχώρησε από την Καραϊβική, όπου είχε αγκυροβολήσει από τα περασμένα Χριστούγεννα, στα ανοιχτά του Αγίου Μαρτίνου.

Διέσχισε τη Διώρυγα του Παναμά. Έδεσε για λίγο στο Μεξικό.

Και συνέχισε σκίζοντας τα νερά του Νότιου Ειρηνικού, μέχρι να καταλήξει στο μικρό νησιωτικό κράτος.

Όμως το πανάκριβο αυτό ταξίδι του υπερπολυτελούς Amadea -που μεταξύ άλλων διαθέτει ελικοδρόμιο, πισίνα με ψηφιδωτά και δεξαμενή για αστακούς- φαίνεται ότι δεν ήταν αναψυχής, αλλά φυγής.

Εικάζεται ότι μετά τα Φίτζι, η θαλαμηγός θα αναχωρούσε για τις Φιλιππίνες ή το Βλαδιβοστόκ, βρίσκοντας εκεί… ασφαλές λιμάνι.

Ζητούμενο κατά τις ΗΠΑ ήταν να γλιτώσει την κατάσχεση στο πλαίσιο των κυρώσεων λόγω του πολέμου στην Ουκρανία -κι ας φαίνεται στα χαρτιά ότι ο ιδιοκτήτης του δεν συγκαταλέγεται στη «μαύρη λίστα» των Ρώσων ολιγαρχών.

View this post on Instagram

A post shared by Yachtlover Belgium®️ (@yachtlover_belgium)

Μέχρι και σήμερα η εγγεγραμμένη διαχειρίστρια εταιρεία του σκάφους, Millemarin Investments, επιμένει ότι ιδιοκτήτης της θαλαμηγού είναι το πρώην «αφεντικό» του πετρελαϊκού κολοσσού Rosneff, Εντουάρντ Κουνταϊνάτοφ.

Ωστόσο η Ουάσιγκτον -που ζήτησε και εξασφάλισε από τις δικαστικές αρχές των Φίτζι την εκτέλεση εντάλματος κατάσχεσης του σκάφους, στις αρχές Μαΐου- επιμένει ότι στην πραγματικότητα το Amadea ανήκει στον Σουλεϊμάν Κερίμοφ.

Τον πανίσχυρο Ρώσο ολιγάρχη, γνωστό και ως «βασιλιά του χρυσού», στενό φίλο του Ρώσου προέδρου Πούτιν και μέλος της Άνω Βουλής του ρωσικού κοινοβουλίου, ο οποίος βρίσκεται στη λίστα των αμερικανικών κυρώσεων από το 2018 και τώρα προστέθηκε σε αυτές της Ε.Ε. και της Βρετανίας λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Η υπόθεση έχει ωστόσο εξελιχθεί σε ένα δικαστικό θρίλερ διαρκείας, η επόμενη πράξη του οποίου θα παιχτεί στις 18 του μήνα, με τη εκδίκαση της έφεσης της Millemarin Investments.

Ούτε λίγο, ούτε πολύ ζητά από τις δικαστικές αρχές των Φίτζι την άρση της κατάσχεσης, επιμένοντας στην αρχική εκδοχή της.

Μετά και τις έρευνες που έγιναν στο πολυτελές γιοτ, οι ΗΠΑ εμφανίζονται σίγουρες για την έκβαση της δικαστικής διαμάχης, υποστηρίζοντας ότι έχουν βρει στοιχεία που δένουν την υπόθεση για την έμμεση ιδιοκτησία του Κερίμοφ.

Ακόμη όμως και αν η κατάσχεση προχωρήσει, ο «πονοκέφαλος» με το Amadea -όπως και με άλλα κατασχεθέντα γιοτ Ρώσων ολιγαρχών στη Δύση- φαίνεται ότι θα αργήσει να τελειώσει…

Russian Oligarch Kerimov’s yacht Amadea was captured in Fiji after it docked to refuel. Dude had filled the yacht full tank in an attempt to race it across the Pacific ifike nyumbani to avoid seizure by the US. Full tank costs KSh 58M. The Amadea does 18,500 km on a tank. pic.twitter.com/68wM99j2FQ

— private figure (@privatefigure_) May 12, 2022

Ακριβή μου κατάσχεση…

«Όπως γνωρίζετε, ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει καταστήσει σαφές ότι θα κυνηγήσουμε τους Ρώσους ολιγάρχες και τα παράνομα κέρδη τους, χρησιμοποιώντας κάθε εξουσία που έχουμε για να τους κάνουμε να λογοδοτήσουν», είχε τονίσει μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η (πρώην πια) εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Τζεν Ψάκι.

Η κατάσχεση μιας θαλαμηγού «σχεδόν 13.000 χιλιόμετρα μακριά από την Ουάσιγκτον συμβολίζει την εμβέλεια του εγχειρήματος, καθώς συνεχίζουμε τη συνεργασία με τους διεθνείς εταίρους μας για να σταματήσει η αίσθηση ατιμωρησίας όσων έχουν υποστηρίξει τη διαφθορά και τα δεινά τόσων πολλών», σχολιάζει σε σχεδόν πανηγυρικούς τόνους ο Άντριου Άνταμς, ομοσπονδιακός εισαγγελέας της Νέας Υόρκης και νυν επικεφαλής της Task Force KleptoCapture.

Μιας ομάδας κρούσης που συγκροτήθηκε από το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης τον περασμένο Μάρτιο, ειδικά για την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων Ρώσων ολιγαρχών που βρίσκονται στη λίστα των κυρώσεων των ΗΠΑ.

Όπως ωστόσο μαρτυρεί κι η περίπτωση του Amadea, η δήμευση είναι μόνο η αρχή.

Seized super yacht Amadea – of Russian ownership – now costing Fiji Govt $1 million a week and its partly blocking Lautoka port. Neither Russians nor Americans much interested in paying.https://t.co/u5OhnSkVPM pic.twitter.com/9wmiDpJyX0

— Michael Field (@MichaelFieldNZ) May 12, 2022

Εφόσον το νομικό τοπίο ξεκαθαρίσει στα Φίτζι οριστικά υπέρ της Ουάσιγκτον, η θαλαμηγός θα αποπλεύσει από το νησιωτικό κράτος του Ειρηνικού για τις ΗΠΑ και για νέες… περιπέτειες.

Μέχρι να οριστικοποιηθεί νομικά η κατάσχεση επί αμερικανικού εδάφους, οι αμερικανικές αρχές έχουν την υποχρέωση να συντηρούν την Amadea στην κατάσταση που ήταν κατά τη δήμευσή της.

Μέσες άκρες, αυτό το κόστος υπολογίζεται κοντά στο 10% της αξίας του εκάστοτε σκάφους.

Κοντολογίς, για την περίπτωση της συγκεκριμένης υπερπολυτελούς θαλαμηγού, τα έξοδα θα φτάσουν τα 30 εκατομμύρια δολάρια το χρόνο.

«Όπως συμβαίνει με κάθε περιουσιακό στοιχείο που κατάσχεται από τις ομοσπονδιακές αρχές, το κόστος για τη δήμευση, τη συντήρηση και τη διάθεσή του [προς πώληση ή διάλυση] είναι ανάλογο της αξίας του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου»,  εξηγεί σε σχετική ανακοίνωση το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης.

«Όταν οι ΗΠΑ αποφασίζουν λοιπόν να προχωρήσουν στην κατάσχεση ενός περιουσιακού στοιχείου, το κόστος βαρύνει την κυβέρνηση», επισημαίνει.

Το τελικό ύψος του εξαρτάται από τη διάρκεια της νομικής κατοχύρωσης της κατάσχεσης.

Η διαδικασία γίνεται σαφώς πιο εύκολη όταν δεν υπάρχει προσφυγή από τον πρώην ιδιοκτήτη, οπότε το περιουσιακό στοιχείο μπορεί να πωληθεί πιο άμεσα μέσω δημοπρασίας.

Σε περισσότερες περιπτώσεις όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Where are the yachts of the #Oligarchs located?#Russia #Ukraine #UkraineRussiaWar pic.twitter.com/kYz7MMDHG2

— EnclaveOfficer 🇺🇦 (@OfficerEnclave) May 12, 2022

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η θαλαμηγός Tango.

Μήκους 74 μέτρων και αξίας μεταξύ 90 και 120 εκατομμυρίων δολαρίων, ήταν η πρώτη Ρώσου ολιγάρχη που κατασχέθηκε από τις ΗΠΑ μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Η επιχείρηση δήμευσης έγινε στις αρχές Απριλίου, σε συνεργασία των ισπανικών και των αμερικανικών αρχών, καθώς το πολυτελές σκάφος ήταν αγκυροβολημένο στην Πάλμα ντε Μαγιόρκα.

Αν και έπλε με σημαία Νήσων Κουκ, πιστοποιήθηκε ότι ανήκε στον Ρώσο ολιγάρχη Βίκτορ Βέκσελμπεργκ, ιδιοκτήτη του ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων Renova Group και άτομο του στενού περιβάλλοντος του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Σε βάρος του είχαν επιβληθεί κυρώσεις από τις ΗΠΑ από το 2018 για την προσάρτηση της Κριμαίας και τη ρωσική ανάμιξη στις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016, οι οποίες ενισχύθηκαν περαιτέρω μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Στο αμερικανικό ένταλμα κατάσχεσης αναφέρονταν ως λόγοι

«τραπεζική απάτη, νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και παραβίαση κυρώσεων».

⚡️ A video of searches on the arrested 78-meter yacht Tango, owned by the Russian oligarch Viktor Vekselberg, appeared. pic.twitter.com/eNyhv54rH7

— Flash (@Flash43191300) April 4, 2022

Τώρα όμως η υπόθεση περί τραπεζικής απάτης έχει κολλήσει στα δικαστήρια -εν προκειμένω της Κολούμπια.

Και το αμερικανικό δημόσιο θα πρέπει να βάζει το χέρι στην τσέπη για να συντηρεί το Tango, παρά το γεγονός ότι παραμένει αγκυροβολημένο στην Πάλμα ντε Μαγιόρκα.

Όσο περισσότερο μένει ανοιχτή η υπόθεση -υπολογίζεται ότι μπορεί να διαρκέσει έως και 10 χρόνια- τόσο μεγαλώνουν τα αναγκαία έξοδα για να διατηρηθεί η θαλαμηγός στην κατάσταση που ήταν όταν κατασχέθηκε, όπως προβλέπεται από τον νόμο.

«Μπορείς να κρατήσεις μια Bugatti κάτω από ένα μουσαμά σε ένα γκαράζ μέχρι να κλείσει μια υπόθεση», λέει χαρακτηριστικά ένας ομοσπονδιακός αξιωματούχος στον αμερικανικό ιστότοπο The Daily Beast.

«Δεν μπορείς όμως να κάνεις το ίδιο με ένα γιοτ, που είναι όσο ένα γήπεδο ποδοσφαίρου»…

Μια επιλογή θα ήταν να ζητηθεί από το δικαστήριο να επιτραπεί η δημοπράτηση του πολυτελούς γιοτ και τα χρήματα να μπουν σε λογαριασμό, μέχρι να ολοκληρωθεί η υπόθεση, έτσι ώστε το κράτος να μην καταλήξει να πληρώσει περισσότερα σε έξοδα συντήρησης από την αξία του ίδιου του πλοίου…

Το πρόβλημα εν προκειμένω, εξηγεί ο πρώην ομοσπονδιακός εισαγγελέας Στέφαν Κασέλα, είναι ότι η αγορά των σούπερ γιοτ έχει «πλημμυρίσει» από προσφορές και είναι άγνωστο εάν και πόσο θα μπορούσε τελικά να πωληθεί η θαλαμηγός.

Μια δεύτερη επιλογή είναι οι αμερικανικές αρχές να το στείλουν για διάλυση, για να αποφύγουν περαιτέρω έξοδα…

Another Russian Oligarch’s yacht has been seized in Spain…this one is called Tango that belongs to Viktor Vekselberg and is worth in the $120M range https://t.co/XExWxrrpJt pic.twitter.com/LG1DUUY08o

— Wu-Tang Is For The Children (@WUTangKids) April 4, 2022

Αναζητώντας εναγωνίως λύση

Καθώς έχει ανοίξει η συζήτηση για ρευστοποίηση κατασχεθέντων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για στήριξη του ουκρανικού λαού και της ανοικοδόμησης μεταπολεμικά της Ουκρανίας, η αμερικανική κυβέρνηση προωθεί τώρα την επιτάχυνση της όλης διαδικασίας.

Για την ακρίβεια, όσο πιο ακριβά περιουσιακά στοιχεία κατάσχει, τόσο περισσότερους λόγους έχει να την επιταχύνει.

Η περίπτωση των γιοτ, των τζετ ή τραπεζικών λογαριασμών -λένε οι ειδικοί- είναι το εύκολο κομμάτι, συγκριτικά με τα πανάκριβα πολυτελή ακίνητα, αξίας εκατομμυρίων, που πρέπει να συντηρούνται σωστά για να διατηρήσουν την αξία τους και να προσελκύσουν μελλοντικά αγοραστές, από τη μικρή γκάμα όσων έχουν την οικονομική επιφάνεια για να τα διεκδικήσουν.

Όμως, ως έχουν τα πράγματα, η οριστικοποίηση της κατάσχεσης μπορεί να πάρει χρόνια.

Η αμερικανική κυβέρνηση, εξηγούν οι New York Times, πρέπει συνήθως να κινηθεί σε μια δυνητικά δυσκίνητη διαδικασία, κατά την οποία απαιτείται να αποδειχθεί ενώπιον δικαστή ότι τα περιουσιακά στοιχεία αποκτήθηκαν από προϊόντα εγκλήματος ή από ξέπλυμα χρήματος.

Μόνο τότε η κυβέρνηση κατέχει πραγματικά τα περιουσιακά στοιχεία και έχει τη δυνατότητα να τα ρευστοποιήσει.

Για να συμβεί αυτό μπορεί να χρειαστεί να περάσουν χρόνια, ειδικά εάν ο πρώην ιδιοκτήτης καταφύγει σε ένδικα μέσα.

Το Amadea αγκυροβολυμένο στα Φίτζι

Με στόχο να απλοποιηθούν οι διαδικασίες, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι επεξεργάζεται σχέδιο που θα διευκολύνει τις αρμόδιες αμερικανικές αρχές στις κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων Ρώσων ολιγαρχών, μέσω διοικητικής διαδικασίας υπό την καθοδήγηση του υπουργείο Οικονομικών.

Ζητούμενο είναι η ταχεία εξέταση των υποθέσεων από ομοσπονδιακά δικαστήρια στις ΗΠΑ.

Η κυβέρνηση και το Κογκρέσο εκτιμούν ότι πολλοί Ρώσοι ολιγάρχες δεν θα επιλέξουν τη νομική οδό, τονίζουν ειδικοί.

Όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά στον κόσμο των κροίσων.

Και δη εκείνων εκ Ρωσίας που, αν και βρίσκονται υπό καθεστώς, κυρώσεων συνεχίζουν να έχουν πρόσβαση σε φορολογικούς παραδείσους, να διατηρούν εταιρείες-«βιτρίνα» και να κρύβουν περιουσιακά στοιχεία τους από τις οικονομικές και τις δικαστικές αρχές της Δύσης.

Παρότι άλλωστε ο κλοιός σφίγγει ολοένα και περισσότεροι γύρω τους μέσω της διευρυνόμενης διεθνούς συνεργασίας, συνεχίζουν να υπάρχουν χώρες που αποτελούν για τα περιουσιακά στοιχεία τους ασφαλές «λιμάνι».

Σε άλλα μέρη εν τω μεταξύ, όπως στα Φίτζι, η συνεργασία με τη Δύση μπορεί να αποδειχθεί ορισμένες φορές… ασύμφορη.

Η μετ’ εμποδίων κατάσχεση της θαλαμηγού Amadea ήδη έχει στοιχίσει στην κυβέρνηση της νησιωτικής χώρας «τον κούκο αηδόνι»: περίπου 83.000 δολάρια την ημέρα, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι αρχές της.

Χώρια η συμφόρηση που έχει προκαλέσει η τεράστια θαλαμηγός στο λιμάνι της Λαουτόκα, δεύτερης μεγαλύτερης πόλης των Φίτζι, όπου παραμένει αγκυροβολημένη εδώ και σχεδόν ένα μήνα.