Αποφασισμένοι να πουν «ναι» στην ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ φαίνεται πως προσήλθαν οι ΥΠΕΞ της Συμμαχίας στο άτυπο διήμερο συμβούλιό τους, στο Βερολίνο, που ολοκληρώνεται σήμερα.

Παρά την επίθεση του Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε Στοκχόλμη και Ελσίνκι, οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ εκτιμούν ότι τελικά θα υπάρξει ομοφωνία μεταξύ των «30».

Η στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας στη γειτονική Ουκρανία ανάγκασε τη Σουηδία και τη Φινλανδία να επιλέξουν πλευρά, αφού παρέμεναν εκτός του ΝΑΤΟ από την ίδρυση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας το 1949.

Αυτές οι ιστορικές εξελίξεις έχουν μεταφραστεί σε ένα κύμα υποστήριξης προς στις δύο σκανδιναβικές χώρες για την ένταξη στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, καθώς η υποψηφιότητά τους βρίσκεται στα τελικά στάδια έγκρισης στα Κοινοβούλια των δύο χωρών.

Εν μέσω απειλών της Μόσχας ότι σε περίπτωση ένταξης αυτών των χωρών στο ΝΑΤΟ, η Ρωσία μπορεί να αναπτύξει πυρηνικά όπλα και υπερηχητικούς πυραύλους στον ευρωπαϊκό θύλακα του Καλίνινγκραντ, η Φινλανδία, η οποία μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία, και η Σουηδία προσμένουν να ενταχθούν στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, αλλά και οι δύο ανησυχούν ότι θα είναι ευάλωτες κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των αιτήσεών τους, διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει έως και έναν χρόνο.

Οποιεσδήποτε αιτήσεις για ένταξη στην Βορειοατλαντική Συμμαχία θα προκαλέσουν μια τεταμένη αναμονή κατά τους μήνες που χρειάζονται για να επικυρωθούν από όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ, αν και η Συμμαχία και ο Λευκός Οίκος έχουν δηλώσει ότι είναι βέβαιοι ότι τυχόν ανησυχίες για την ασφάλεια θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα.

Η στάση της Τουρκίας

Πεπεισμένος ότι τελικά και τα 30 κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ θα στηρίξουν την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και «καμία χώρα δεν θα αναλάβει την ευθύνη να τις εμποδίσει» είναι ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν ‘Ασελμπορν.

«Εφόσον οι δύο χώρες το θέλουν, τότε καμία από τις 30 χώρες δεν επιτρέπεται να αντιταχθεί (…) Αυτό είναι ένα παιχνίδι που θα φώτιζε με πολύ αρνητικό τρόπο το ΝΑΤΟ και εύχομαι να μη συμβεί» δήλωσε ο κ. ‘Ασελμπορν και εμφανίστηκε βέβαιος ότι καμία από τις 30 χώρες, εκτός από την Τουρκία, δεν θέλει να εμποδίσει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας.

«Η Τουρκία είναι μία από τις 30 χώρες του ΝΑΤΟ. Σημαντικός εταίρος, εδώ και πολλά χρόνια, αλλά εδώ το θέμα είναι η ασφάλεια στην Ευρώπη και κυρίως σε δύο χώρες, η μία εκ των οποίων έχει πολλά χιλιόμετρα κοινών συνόρων με την Ρωσία. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί κανείς πλέον να πιστέψει τον Πούτιν, ο οποίος έλεγε κάποτε και ότι δεν επρόκειτο να επιτεθεί εναντίον των Ουκρανών. Αν η Σουηδία και η Φινλανδία το θέλουν, τότε θα έχουν και τις 30 χώρες στο πλευρό τους» πρόσθεσε ο λουξεμβούργιος υπουργός Εξωτερικών.

Αναφερόμενος την εξέλιξη του ΝΑΤΟ, ο κ. Ασελμπορν είπε χαρακτηριστικά ότι «από εγκεφαλικά νεκρό το 2019, έφτασε σε μια αναγέννηση το 2022, χάρη στον Πούτιν». Το ΝΑΤΟ θα μεγαλώσει, είμαι πεπεισμένος, δήλωσε και πρόσθεσε ότι η Συμμαχία θα παραμείνει αμυντική, όπως φάνηκε και από την ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται μεταξύ άλλων η θέση που θα λάβει στη συνάντηση ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε σχέση με το ενδεχόμενο ένταξης της Σουηδίας και της Φινλανδίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, έπειτα από τις δηλώσεις την Παρασκευή του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που δήλωσε ότι η ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ θα ήταν ένα «λάθος».

Ωστόσο, ο εκπρόσωπος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραΐμ Καλίν, έσπευσε αργότερα να τονίσει πως η Άγκυρα δεν έχει κλείσει την πόρτα για την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, όμως θέλει διαπραγματεύσεις με αυτές τις δύο σκανδιναβικές χώρες, καθώς και την πάταξη δραστηριοτήτων τις οποίες χαρακτηρίζει «τρομοκρατικές», ιδιαίτερα στη Στοκχόλμη.

Η ένταξη ενός νέου μέλους στη Βορειοατλαντική Συμμαχία απαιτεί ομοφωνία από όλα τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας.

Θετικοί οι ΥΠΕΞ Καναδά και Ολλανδίας

Θετικά βλέπουν την επικείμενη αίτηση της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ ο Καναδάς και η Ολλανδία, σύμφωνα με δηλώσεις των υπουργών Εξωτερικών τους, από το άτυπο υπουργικό συμβούλιο της Συμμαχίας, στο Βερολίνο.

Η υπουργός Εξωτερικών του Καναδά Μέλανι Τζόλι τόνισε ότι οι δύο χώρες δεν πρέπει απλώς να ενταχθούν στη Συμμαχία, αλλά αυτό να γίνει και πολύ σύντομα. Αναφερόμενη στον ρώσο πρόεδρο, δήλωσε ότι «αν ο (Βλαντίμιρ) Πούτιν ψάχνει κάποιον να κατηγορήσει, θα πρέπει να κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη, καθώς θερίζει κανείς ό,τι έσπειρε». Ο ρόλος του Καναδά, σημείωσε, είναι αυτός της «γέφυρας» μεταξύ χωρών. «Πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι μπορούμε να φέρουμε όλους στο τραπέζι και προφανώς είμαστε ισχυροί σύμμαχοι της Σουηδίας και της Φινλανδίας. Θα βεβαιωθούμε δε ότι θα συνεργαστούμε με την Τουρκία», πρόσθεσε η κυρία Τζόλι.

Η Ολλανδία θα είναι σίγουρα ανοιχτή σε ενδεχόμενο αίτημα της Σουηδίας και της Φινλανδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, δήλωσε από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών Βόπκε Χέκστρα, και τόνισε ότι «είναι μια στιγμή κατά την οποία απαιτείται ενότητα».

«Πρέπει να παραμείνουμε ψύχραιμοι και συγκεντρωμένοι», δήλωσε ο κ. Χέκστρα και τόνισε ότι το θέμα είναι μόνο να το αποφασίσουν οι δύο χώρες. «Τις θεωρώ πολύ στενούς εταίρους και συμμάχους, έχουμε πολύ κοντινές αντιλήψεις και από πολλές απόψεις είναι ήδη έτοιμες να ενταχθούν (…) Αυτή είναι η στιγμή που απαιτείται ενότητα και νομίζω ότι θα την πετύχουμε», πρόσθεσε.

Αναφερόμενος στον πόλεμο της Ουκρανίας, ο ολλανδός υπουργός Εξωτερικών έκανε λόγο για έναν «εντελώς αδικαιολόγητο πόλεμο, ο οποίος συνεχίζεται με τεράστιες θυσίες και τρομερά εγκλήματα» και εξέφρασε την άποψη ότι δεν θα τελειώσει σύντομα. «Είναι επιτακτικής σημασίας να συνεχίσουμε να βοηθούμε την Ουκρανία, με όπλα, κυρώσεις, ανθρωπιστική βοήθεια και να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρξει λογοδοσία». Αν η Ουκρανία αποφασίσει να διαπραγματευτεί με τη Ρωσία, συνέχισε, η Δύση θα την στηρίξει. «Αυτός που είναι πιο ισχυρός στο πεδίο της μάχης και δεν πιέζεται χρονικά, έχει καλύτερη θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, για αυτό και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι Ουκρανοί θα είναι όσο το δυνατόν ισχυρότεροι στο πεδίο της μάχης» είπε χαρακτηριστικά ο κ. Χέκστρα.

Γιατί η Σουηδία και η Φινλανδία δεν είναι μέλη του ΝΑΤΟ;

Και οι δύο χώρες παραμένουν αδέσμευτες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι διαθέτουν μικρές στρατιωτικές δυνάμεις, σε σχέση με τη Ρωσία.

Η Φινλανδία κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Ρωσία το 1917 και βρέθηκε αντιμέτωπη μαζί της σε δύο πολέμους, κατά τη διάρκεια των οποίων έχασε μέρος των εδαφών της από τη Μόσχα. Η Φινλανδία υπέγραψε Συμφωνία Φιλίας, Συνεργασίας και Αμοιβαίας Βοήθειας με τη Ρωσία το 1948, παγιώνοντας έναν βαθμό οικονομικής και πολιτικής εξάρτησης και μένοντας απομονωμένη στρατιωτικά από τη δυτική Ευρώπη.

Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, που έφερε τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, επέτρεψε στη Φινλανδία να βγει από τη σκιά της Ρωσίας, καθώς μειώθηκε η απειλή από τη Μόσχα.

Το Ελσίνκι βασίστηκε στη δική του στρατιωτική αποτροπή και σε φιλικές σχέσεις με τη Μόσχα για να διατηρήσει την ειρήνη. Όμως, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την οποία η Μόσχα αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δείχνει κάθε άλλο παρά φιλικός.

Η Σουηδία δεν έχει διεξάγει πόλεμο εδώ και 200 χρόνια και η μεταπολεμική εξωτερική πολιτική επικεντρώθηκε στη στήριξη της δημοκρατίας διεθνώς, στον πολυμερή διάλογο και στον πυρηνικό αφοπλισμό.

Η Στοκχόλμη μείωσε τον στρατό της μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ελπίζοντας ότι σε περίπτωση πολέμου θα μπορούσε να καθυστερήσει τη ρωσική προέλαση μέχρι να φτάσει βοήθεια. Η επίθεση του Πούτιν κατά της Ουκρανίας έχει κάνει την εγγύηση βοήθειας πολύ πιο ελκυστική.

Ωστόσο, πολλοί από την αριστερά στη Σουηδία παραμένουν καχύποπτοι για την ατζέντα ασφαλείας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, το οποίο τελικά βασίζεται στην αποτροπή που παρέχεται από το πυρηνικό οπλοστάσιο των ΗΠΑ.

Τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία μεταπήδησαν από την επίσημη ουδετερότητα στη στρατιωτική μη ευθυγράμμιση το 1995, όταν εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Και οι δύο έχουν πλησιάσει όλο και περισσότερο στο ΝΑΤΟ τα τελευταία χρόνια, ανταλλάσσοντας πληροφορίες και συμμετέχοντας σε ασκήσεις συμμαχίας, ως απάντηση σε μια ολοένα και πιο πολεμοχαρή Ρωσία.

Η ένταξη στη Συμμαχία θα φέρει τη Σουηδία και τη Φινλανδία κάτω από την ομπρέλα του Άρθρου 5, το οποίο εγγυάται ότι μια επίθεση σε έναν σύμμαχο του ΝΑΤΟ είναι επίθεση εναντίον όλων.

Αγχώδης περίοδος αναμονής και ένταξη

Η Φινλανδία έχει μια «επιλογή» του ΝΑΤΟ, ένα είδος σχεδίου δράσης που επιβάλλει την εφαρμογή σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασης ασφαλείας, ενώ το σουηδικό κοινοβούλιο παρουσίασε την Παρασκευή μια νέα αναθεώρηση πολιτικής ασφαλείας, αν και η τελευταία δεν αναμένεται να περιέχει ρητή σύσταση σχετικά με ΝΑΤΟ.

Οι Σοσιαλδημοκράτες της Σουηδίας ζήτησαν για τη Δευτέρα κοινοβουλευτική συζήτηση αναφορικά με το ΝΑΤΟ. Αν το κόμμα στηρίξει όπως αναμένεται, η κυβέρνηση θα μπορούσε να ζητήσει ψηφοφορία στο σουηδικό Κοινοβούλιο σχετικά με την αποστολή μέσω αίτησης, αλλά δεν απαιτείται επίσημα.

Η Φινλανδή Σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός Σάνα Μάριν, η οποία ηγείται του πεντακομματικού κεντροαριστερού συνασπισμού, και ο πρόεδρος Νιινίστο έχουν περιοδεύσει σε διάφορες χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ τις τελευταίες εβδομάδες, εξασφαλίζοντας υποστήριξη για μια πιθανή αίτηση.

Η Σουηδή πρωθυπουργός Μαγκνταλένα Άντερσον, επίσης σοσιαλδημοκράτης, είχε επίσης πολλές συναντήσεις με αρχηγούς κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένου του Βρετανού Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος έκανε περιοδεία τόσο στη Σουηδία όσο και αργότερα στη Φινλανδία σήμερα, υπογράφοντας νέες συμφωνίες μεταξύ Λονδίνου, Στοκχόλμης και Ελσίνκι για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, δεσμευόμενος να στηρίξει τις ένοπλες δυνάμεις των δύο χωρών σε περίπτωση που δεχτούν επίθεση.

Σημεία τριβής και αγωνίας

Η Φινλανδία και η Σουηδία θα ήθελαν να έχουν κάποιες εγγυήσεις ότι τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ θα τις υπερασπιστούν όσο διεκπεραιώνεται η αίτησή τους και μέχρι να γίνουν πλήρη μέλη.

Η επικύρωση μπορεί να διαρκέσει έναν χρόνο, λένε διπλωμάτες του ΝΑΤΟ, καθώς τα κοινοβούλια και των 30 χωρών του ΝΑΤΟ πρέπει να εγκρίνουν νέα μέλη.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ τόνισε ότι οι χώρες θα μπορούσαν να ενταχθούν «γρήγορα» και δήλωσε βέβαιος ότι θα μπορούσαν να βρεθούν ρυθμίσεις για την ενδιάμεση περίοδο.

Ο Φινλανδός υπουργός Εξωτερικών Πέκα Χααβίστο αναγνώρισε ότι η υποβολή αίτησης ένταξης από μόνη της δεν θα έφερνε τις δύο χώρες κάτω από την ομπρέλα του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ, το οποίο εγγυάται ότι μια επίθεση σε έναν σύμμαχο είναι επίθεση εναντίον όλων.

«Αλλά την ίδια στιγμή οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ έχουν συμφέρον να μη σημειωθούν παραβιάσεις της ασφάλειας κατά τη διάρκεια της περιόδου υποβολής αιτήσεων», δήλωσε ο Χααβίστο. Η Φινλανδία θα μπορούσε, για παράδειγμα, να πραγματοποιήσει ενισχυμένα στρατιωτικά γυμνάσια με μέλη του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Headlines