Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να περιμένουμε από το ραντεβού στον Λευκό Οίκο

Γράφει ο Χαράλαμπος Τσαρδανίδης*

Η συνάντηση που θα έχει σήμερα ο έλληνας Πρωθυπουργός με τον  αμερικανό πρόεδρο καθώς και η ομιλία που θα εκφωνήσει την Τρίτη στο Κογκρέσο  φανερώνουν από τη μια τη μεγάλη  πρόοδο που έχει συντελεσθεί στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις τα τελευταία δεκαεπτά χρόνια μετά την επίσκεψη του αμερικανού ΥΠΕΞ John Kerry  στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2015  και από την άλλη το ιστορικά υψηλό επίπεδο που βρίσκονται οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Στο πεδίο της στρατηγικής σχέσης η Ελλάδα θα εισπράξει θερμά συγχαρητήρια για την κύρωση από την ελληνική Βουλή  του Δεύτερου Πρωτοκόλλου Τροποποίησης Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας  (MDCA) με τις ΗΠΑ και θα υπογραμμιστεί ότι η σχέση αυτή αναδεικνύει την Ελλάδα ως ένα σταθερό και πολύτιμο εταίρο των ΗΠΑ και γενικότερα του ΝΑΤΟ, όχι μόνο στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου αλλά και στον χώρο της Ανατολικής Ευρώπης ιδιαίτερα με τη συμβολή της στην ενίσχυση της Ουκρανίας.

Παράλληλα από τη στιγμή που έκλεισαν τα Στενά μεγάλη σημασία έχει αποκτήσει το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης ως δίοδος για την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων και οπλισμού στα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης.

Αναμένεται να ζητηθεί από την Αθήνα να παράσχει πρόσθετη στρατιωτική βοήθεια με βαρύ οπλισμό στην Ουκρανία, πράγμα που δίνει την ευκαιρία στην Ελλάδα να ζητήσει με τη σειρά της τη συμβολή των ΗΠΑ στην περαιτέρω ενίσχυση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων  συμπεριλαμβανομένης της μελλοντικής προμήθειας αεροσκαφών F-35 αλλά και να εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για την πρόθεση των ΗΠΑ να προχωρήσουν στην αναβάθμιση τουρκικών αεροσκαφών  F-16.

Ο έλληνας Πρωθυπουργός, αν και αναμένεται να θέσει το ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο και το γεγονός ότι η Τουρκία επιδιώκει να εκμεταλλευθεί  διπλωματικά την ουκρανική κρίση μη διστάζοντας να θέσει σε κίνδυνο την ενότητα του ΝΑΤΟ, τελικά δεν αναμένεται να εισπράξει παρά μόνο την κατανόηση των θέσεων της Ελλάδας. Στη σημερινή συγκυρία οι ΗΠΑ θα εξακολουθήσουν να εκτιμούν τις προσπάθειες της Τουρκίας να φέρουν την Ουκρανία και τη Ρωσία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων επιδιώκοντας την ίδια στιγμή, δεν το κρύβουν άλλωστε, τη σταδιακή αποκατάσταση  στρατιωτικής και πολιτικής συνεργασίας με την Αγκυρα.

Από τη μεριά των ΗΠΑ αναμένεται να υπογραμμιστεί ο αναβαθμισμένος ρόλος της Ελλάδας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη στο πεδίο της  ενεργειακής ασφάλειας, αφού μέσω των καθέτων διαδρόμων του αγωγού TAP με τη Βουλγαρία, της κατασκευής αντίστοιχου διαδρόμου με την ΠΓΔΜ και λειτουργία του Πλωτού Σταθμού Αποθήκευσης και Αεριοποίησης (FSRU) Αλεξανδρούπολης θα υπάρξουν εναλλακτικές πηγές και οδοί προμήθειας φυσικού αερίου όχι μόνο  για τα κράτη της περιοχής αλλά ακόμα και για τη  Μολδαβία και την Ουκρανία.

Ανατολική Μεσόγειος

Στην Ανατολική Μεσόγειο, η Αθήνα δεν θα πρέπει να αναμένει από τις ΗΠΑ σαφή αναφορά στην επαναφορά της συζήτησης για την κατασκευή του αγωγού EastMed. Θα πρέπει δε να επιμείνει ώστε  να υπογραμμιστεί, ότι η Ουάσιγκτον και η Αθήνα θα εργαστούν από κοινού στην προώθηση τεσσάρων  βασικών ζητημάτων που είναι: α) η επίλυση του Κυπριακού βάσει των αποφάσεων και της διαδικασίας που έχει χαράξει ο ΟΗΕ.

Σχετικά θα αποτελούσε θετικό γεγονός να τεθεί ως αίτημα ο τερματισμός του εμπάργκο όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία, β) η ενίσχυση των τριμερών σχημάτων συνεργασίας στη Μεσόγειο και ιδιαίτερα του σχήματος 3+1 (Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου, ΗΠΑ) καθώς και  της αντίστοιχης τριμερούς συνεργασίας  με την Κύπρο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με τα οποία η Ελλάδα έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη στρατηγική και οικονομική σχέση γ) η μεταφορά στην Ελλάδα φυσικού αερίου μέσω φορτίων LNG κυρίως από την Αίγυπτο  και ηλεκτρικής ενέργειας  μέσω καλωδίων από το Ισραήλ (EuroAsia Interconnector) και την Αίγυπτο (GREGY Interconnector) και δ) η ενδυνάμωση του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF). Και βέβαια θα πρέπει να τονιστεί ότι η πρώτη ομιλία έλληνα Πρωθυπουργού στο Κογκρέσο  θα αναβαθμίσει την εικόνα της Ελλάδας στην αμερικανική κοινή γνώμη και ιδιαίτερα στην ελληνοαμερικανική κοινότητα, πράγμα που μπορεί να ωφελήσει το Δημοκρατικό Κόμμα εν όψει των δύσκολων ενδιάμεσων εκλογών για το Κογκρέσο τον επόμενο Νοέμβριο.

*Ο Χαράλαμπος Τσαρδανίδης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και διευθυντής στο Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων