«Ενα νέο κούρεμα δεν είναι απαραίτητο, ούτε επιθυμητό»

Για την ελληνική οικονομία, το ενδεχόμενο νέας κρίσης χρέους αλλά και πώς βλέπουν οι επενδυτές την Ελλάδα μιλά στα «ΝΕΑ» ο Τσαρλς Νταλάρα, πρώην επικεφαλής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF) και βασικός εκπρόσωπος των επενδυτών κατά τη διαδικασία του PSI το 2012. Ο νυν πρόεδρος και εταιρικός σύμβουλος του επενδυτικού ομίλου Partners Group USA εκτιμά ότι οι κίνδυνοι ενός μακροχρόνιου πολέμου στην Ουκρανία φαίνονται αρκετά υψηλοί και επομένως οι επιπτώσεις στο ενεργειακό κόστος θα μπορούσαν να επεκταθούν αρκετά μέχρι το 2023.

Θεωρείται πως τελείωσαν τα δεινά της ελληνικής οικονομίας μετά τη μνημονιακή περίοδο και την πανδημία; Τι μπορεί να αναζωπυρώσει μια νέα κρίση χρέους στην Ελλάδα ή την ευρωζώνη;

Η ελληνική οικονομία έχει σίγουρα περάσει σε μια νέα θετική φάση μετά από χρόνια συρρίκνωσης και πόνου που προέκυψε από την ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομική κρίση. Ο πρόσφατος συνδυασμός υγιών, φιλικών προς τους επενδυτές, οικονομικών πολιτικών και της αναβάθμισης της καταναλωτικής και επιχειρηματικής εμπιστοσύνης έχουν δώσει νέα ώθηση στην ελληνική οικονομία. Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση έκανε καλά που χτίζει και ενισχύει τις προηγούμενες μεταρρυθμίσεις μέσω μιας ποικιλίας μέτρων, συμπεριλαμβανομένων των μειώσεων των βασικών φόρων και της έναρξης ενός φιλόδοξου προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Παρά τα σχετικά υψηλά επίπεδα χρέους που επιμένουν, δεν ανησυχώ υπερβολικά για μια νέα κρίση χρέους. Η Ελλάδα τελικά επωφελείται από την ιστορικά μεγάλη μείωση και αναδιάρθρωση του ιδιωτικού δημόσιου χρέους του 2012, καθώς και από το γεγονός ότι μεγάλο μέρος του εναπομείναντος χρέους είναι μακροπρόθεσμο, με χαμηλά επιτόκια.

Είναι απαραίτητο ακόμη ένα «κούρεμα» χρέους της Ελλάδας, δεδομένου ότι παραμένει σε πολύ υψηλό επίπεδα;

Ενα ακόμη «κούρεμα» του ελληνικού χρέους δεν είναι ούτε απαραίτητο ούτε επιθυμητό. Αυτό που χρειάζεται η Ελλάδα είναι αρκετά χρόνια ισχυρής ανάπτυξης μέσω της ανασυγκρότησης του κεφαλαίου και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας μέσω νέων επενδύσεων και κατάλληλων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Αυτό είναι το κλειδί για τη διατήρηση της βιωσιμότητας του χρέους της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια.

Η ελληνική κυβέρνηση καταγράφει υψηλές προσδοκίες για τις επενδύσεις. Εκτιμάτε ότι η Ελλάδα είναι φιλικός προορισμός για άμεσες ξένες επενδύσεις;

Η Ελλάδα θα πρέπει πράγματι να έχει υψηλές προσδοκίες για επενδύσεις και θα πρέπει να συνεχίσει να ακολουθεί ενεργά τις πολιτικές που ενθαρρύνουν τόσο τις εγχώριες όσο και τις ξένες επενδύσεις. Η δική μου εταιρεία, η Partners Group, έχει επενδύσει στη Pharmathen, μια κορυφαία ευρωπαϊκή φαρμακευτική εταιρεία με έδρα στην Αθήνα, αξίας άνω των 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, και πραγματοποιούμε περαιτέρω επενδύσεις στην εταιρεία αυτή τη στιγμή. Είμαστε ανοιχτοί και σε νέες επενδύσεις, σε άλλα ελκυστικά τμήματα της ελληνικής οικονομίας. Θα είναι σημαντικό η κυβέρνηση να συνεχίσει να εξαλείφει τα εμπόδια και τα αντικίνητρα στις ιδιωτικές επενδύσεις, τόσο για τις μεγάλες, όσο και για τις μικρές επιχειρήσεις. Αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει περαιτέρω πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα, που είναι συχνά μέρος του προβλήματος και όχι η λύση για την προώθηση των επενδύσεων και τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην Ελλάδα.

Ποιες πιστεύετε ότι θα είναι οι επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία στην ελληνική οικονομία; Πώς εκτιμάτε τα μέτρα που έχει θεσπίσει η Ευρώπη, και ιδιαίτερα η Ελλάδα, για την αντιμετώπιση της κρίσης;

Η κυβέρνηση ήταν επιδέξια στη διαχείριση των αρνητικών επιπτώσεων και των κρίσεων. Θα είναι ζωτικής σημασίας να αξιοποιήσουμε την πρόοδο που έχει ήδη επιτευχθεί για τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της παροχής κινήτρων για ακόμη περισσότερες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ταυτόχρονα, χρειάζονται στοχευμένα μέτρα για την απορρόφηση του υψηλού κόστους των ευάλωτων νοικοκυριών από τις υψηλές τιμές ενέργειας.

Πόσο καιρό πιστεύετε ότι το υψηλό ενεργειακό κόστος θα μαστίζει την Ευρώπη;

Οι κίνδυνοι ενός μακροχρόνιου πολέμου στην Ουκρανία φαίνονται αρκετά υψηλοί και επομένως οι επιπτώσεις στο ενεργειακό κόστος θα μπορούσαν να επεκταθούν μέχρι το 2023. Ωστόσο, το συνεχιζόμενο πρόγραμμα της κυβέρνησης και οι πιο συγκρατημένες πολιτικές της Κεντρικής Τράπεζας θα αρχίσουν να περιορίζουν το ενεργειακό κόστος έως το 2024. Επιπλέον, όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός Μητσοτάκης, οι πολιτικές της ΕΕ για την τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να μεταρρυθμιστούν.

Προβλέπετε κοινωνική αναταραχή ως αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου κύματος πληθωρισμού και του υψηλότερου κόστους ζωής;

Ενώ θα μπορούσε κανείς να προβλέψει κάποια δυσαρέσκεια στην Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα από τον ψηλότερο πληθωρισμό, ο ελληνικός λαός έχει ήδη επιδείξει τεράστια αντοχή και το καταλαβαίνει ότι οι περισσότερες επενδύσεις και οι λιγότερες κοινωνικές αναταραχές είναι το κλειδί για μια υγιή ελληνική οικονομία στο μέλλον.

Είναι απαραίτητη η αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας; Πόσο πιθανή είναι μια συμφωνία μεταξύ Βορρά και Νότου;

Πιστεύω ότι χρειάζονται κάποιες βασικές αναθεωρήσεις στις ευρωπαϊκές πολιτικές και κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τις οικονομικές πολιτικές και τη σταθερότητα. Η ελληνική εμπειρία πριν από μια δεκαετία απέδειξε ότι η αυθαίρετη εφαρμογή αυστηρών κανόνων σχετικά με το έλλειμμα και το χρέος θα μπορούσε να είναι πολύ επιζήμια για την οικονομία, την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα του χρέους. Το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν αναγνωρίσει και οι δύο λάθη στον σχεδιασμό του προγράμματος προσαρμογής για την Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της υπερβολικής εξάρτησης από υψηλότερους φόρους και πολύ μεγάλα πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτά συνέβαλαν στην περαιτέρω αποδυνάμωση της ελληνικής οικονομίας και καθυστερεί την ανάκαμψή της. Κάθε μία από τις οικονομίες της ευρωζώνης έχει διαφορετική δομή και μια πιο ευέλικτη εφαρμογή των πολιτικών και των κανόνων της ευρωζώνης, κατάλληλες για το καθένα, θα αποτελούσε σημαντική βελτίωση στη δομή της νομισματικής ένωσης. Επιπλέον, η πρόσφατη πρόταση του γάλλου προέδρου Μακρόν και του ιταλού πρωθυπουργού Ντράγκι για προσαρμογή των ανώτατων ορίων χρέους για τις διαρθρωτικές δαπάνες χρήζουν σοβαρής εξέτασης.