Ντενίσοβαν: Πώς το δοντάκι ενός κοριτσιού φωτίζει λίγο περισσότερο έναν μυστηριώδη πρόγονό μας

Ένα παιδικό δοντάκι, ηλικίας τουλάχιστον 130.000 ετών, που ανακαλύφθηκε σε ένα σπήλαιο στο Λάος, μαρτυρά την παρουσία των Ντενίσοβαν στο τροπικό κλίμα της νοτιοανατολικής Ασίας και σηκώνει ελαφρά το πέπλο μυστηρίου γύρω από αυτό το εξαφανισμένο υποείδος αρχαϊκού ανθρώπου.

Ξέρουμε ελάχιστα

Γνωρίζουμε ελάχιστα πράγματα για τους Ντενίσοβαν, ένα είδος ανθρώπου που θεωρείται «εξάδελφος» των Νεάντερταλ και κατηγοριοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2010. Από ένα οστό δακτύλου που βρέθηκε στο σπήλαιο Ντενίσοβα της Σιβηρίας οι παλαιοντολόγοι κατάφεραν να ανακτήσουν το πλήρες γονιδίωμα του είδους. Στη συνέχεια, το 2019, βρέθηκε μια γνάθος με μεγάλα δόντια στο Θιβέτ, αποδεικνύοντας ότι το είδος αυτό έζησε και σε αυτήν την περιοχή της Κίνας.

Εκτός από αυτά τα ελάχιστα λείψανα, ο άνθρωπος της Ντενίσοβα δεν άφησε κανένα άλλο ίχνος… Μόνο που πριν εξαφανιστεί πρόλαβε να κληροδοτήσει ένα μέρος του DNA του στον σύγχρονο άνθρωπο: οι Νεγκρίτος στις Φιλιππίνες, οι Παπούα της Νέας Γουινέας και οι Αβορίγινες της Αυστραλίας έχουν στο γονιδίωμά τους ένα μεγάλο μέρος του DNA των Ντενίσοβαν, έως και 5%.

Μία εκπληκτική ανάμειξη

Οι γενετιστές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι πρόγονοι αυτών των πληθυσμών είχαν αναμιχθεί με τους Ντενίσοβαν στη Νοτιοανατολική Ασία, εξήγησε ο παλαιοανθρωπολόγος Κλέμεντ Ζανόλι, εκ των συγγραφέων της μελέτης που δημοσιεύτηκε σήμερα στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications.  Τους έλειπε όμως μια «απτή απόδειξη» της παρουσίας των Ντενίσοβαν σε αυτήν την περιοχή της Ασίας, πολύ μακριά από τα παγωμένα βουνά της Σιβηρίας ή του Θιβέτ.

Μέχρι που μια ομάδα επιστημόνων ανέλαβε να ερευνήσει το σπήλαιο Κόμπρα, στο βορειοανατολικό Λάος.

Το σπήλαιο αυτό ανακαλύφθηκε το 2018 από σπηλαιολόγους πολύ κοντά στην τοποθεσία Ταμ Πα Λινγκ, όπου έχουν εντοπιστεί πολλά ανθρώπινα λείψανα ηλικίας χιλιάδων ετών. Στα ιζήματα των τοιχωμάτων του σπηλαίου βρέθηκαν οστά ζώων καθώς και ένας τραπεζίτης που έφερε «ανθρώπινα» χαρακτηριστικά, σύμφωνα με τον Ζανόλι. Οι ειδικοί προσδιόρισαν ότι ανήκε σε κάποιο παιδί ηλικίας 3-8 ετών, γιατί δεν είχε ακόμη «σκάσει» κανονικά.

Ποιο είδος και πότε;

Όμως, σε ποιο είδος, σε ποια περίοδο; Το δόντι ήταν τόσο παλιό που δεν γινόταν να χρονολογηθεί με τη μέθοδο του άνθρακα 14 και το DNA του δεν είχε διατηρηθεί, λόγω του ζεστού, υγρού κλίματος, σύμφωνα με τον παλαιοανθρωπολόγο Φαμπρίς Ντεμετέρ.

Οι ερευνητές ξεπέρασαν το εμπόδιο αυτό χρονολογώντας τα ιζήματα που περιέκλειαν το δόντι και τα λείψανα των ζώων, καθώς και το ανώτερο στρώμα. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το παιδί έζησε πριν από 160.000-130.000 χρόνια.

Ηταν κορίτσι

Κατόπιν, αναλύοντας το εσωτερικό του δοντιού -το οποίο μεταφέρθηκε προσωρινά στη Δανία- χάρη σε διάφορες μεθόδους, όπως με τη μικροτομογραφία με ακτίνες Χ και με την ανάλυση πρωτεϊνών διαπίστωσαν ότι ανήκε σε κορίτσι. Και, άλλη έκπληξη, το δόντι αποκαλύφθηκε ότι είχε παρόμοια δομή με τους τραπεζίτες που βρέθηκαν στο Θιβέτ.

Καλλιτεχνική απεικόνιση: MAAYAN HAREL

Αν και είχε κάποια κοινά χαρακτηριστικά με τα δόντια των Νεάντερταλ -είδους συγγενικού με τους Ντενίσοβαν- οι ειδικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το κορίτσι ήταν Ντενίσοβαν επειδή δεν έχει βρεθεί ποτέ κάποιο ίχνος των Νεάντερταλ τόσο ανατολικά, αφού φαίνεται ότι «προτιμούσαν» την παγωμένη Δύση, σύμφωνα με τον Ντεμετέρ.

Οι τελευταίοι

Σε αυτούς τους τροπικούς, οι τελευταίοι Ντενίσοβαν φαίνεται ότι συνάντησαν και αναμίχθηκαν με ομάδες σύγχρονων ανθρώπων, την εποχή του Πλειστόκαινου και χάρισαν τη γενετική κληρονομία τους στους σημερινούς πληθυσμούς της νοτιοανατολικής Ασίας.

Πηγή: ΑΠΕ