Ευρώπη: Μειώνονται οι ουδέτερες χώρες καθώς το ΝΑΤΟ επεκτείνεται – Η περίπτωση της Κύπρου

Οι ανησυχίες για την ασφάλεια σχετικά με τον πόλεμο άλλαξαν τις σκέψεις της Φινλανδίας και της Σουηδίας, οι οποίες αναμένεται να υποβάλουν αίτηση ένταξης στο ΝΑΤΟ, και έκαναν άλλες παραδοσιακά «ουδέτερες» χώρες να ξανασκεφτούν τι σημαίνει πραγματικά αυτός ο όρος, αναφέρει σε άρθρο του το abcnews.go.com (φωτογραφία του AP, επάνω, από το αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες).

Η παρουσία του ΝΑΤΟ

«Αυτό είναι το σημαντικότερο για την ουδετερότητα: Σημαίνει διαφορετικά πράγματα για διαφορετικούς ανθρώπους», είπε ο ιστορικός Σάμιουελ Κρουιζινγκά από το Πανεπιστήμιο του Aμστερνταμ.

Ενώ τα μέλη της Ευρωπαϊκής Eνωσης έχουν δεσμευτεί να υπερασπιστούν το ένα το άλλο σε περίπτωση εξωτερικής επίθεσης, η υπόσχεση έχει παραμείνει σε μεγάλο βαθμό στα χαρτιά καθώς η παρουσία του ΝΑΤΟ επισκιάζει τις αντιλήψεις του μπλοκ για τη συλλογική άμυνα.

Το δημοσίευμα του abcnews.go.com αναφέρεται σε χώρες, ανάμεσα τους και την Κύπρο, που έχουν ενσωματώσει την «ουδετερότητα» στους νόμους τους ή γενικά θεωρούν τους εαυτούς τους ουδέτερους.

Ελβετία

Αναμφισβήτητα η πιο διάσημη ουδέτερη χώρα στην Ευρώπη, η Ελβετία έχει κατοχυρώσει την ουδετερότητα στο σύνταγμά της και οι ελβετοί ψηφοφόροι αποφάσισαν πριν δεκαετίες να μείνουν εκτός ΕΕ.

Αλλά η κυβέρνησή της δυσκολεύεται τις τελευταίες εβδομάδες να εξηγήσει την έννοια της ουδετερότητας αφού παρατάχθηκε πίσω από τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας και η ελβετική ουδετερότητα αναλύεται σχεδόν καθημερινά στα τοπικά μέσα ενημέρωσης αυτές τις μέρες.

Δισταγμοί

Υπάρχει μικρή πιθανότητα η Ελβετία να απομακρυνθεί περισσότερο από την ουδετερότητά της. Η κυβέρνησή της έχει ήδη ζητήσει από τη Γερμανία να μην μεταφέρει ελβετικό στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία.

Το δεξιό κόμμα που κατέχει τις περισσότερες έδρες στο κοινοβούλιο διστάζει σχετικά με περαιτέρω μέτρα κατά της Ρωσίας και οι Ελβετοί προστατεύουν έντονα τον ρόλο τους ως μεσολαβητής και ως κόμβος ανθρωπιστικής δράσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ουδετερότητα συμβάλλει στην ενίσχυση αυτής της φήμης.

Αυστρία

Η ουδετερότητα της Αυστρίας είναι βασικό συστατικό της σύγχρονης δημοκρατίας της. Ως προϋπόθεση για την αποχώρηση των συμμαχικών δυνάμεων από τη χώρα και της δυνατότητάς της να ανακτήσει την ανεξαρτησία της το 1955, η Αυστρία διακήρυξε τον εαυτό της ως στρατιωτικά ουδέτερο.

Από την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία, ο καγκελάριος Καρλ Νεχάμερ έχει επιτύχει μια καλή ισορροπία όσον αφορά τη θέση της Αυστρίας.

Δεν σημαίνει ηθική ουδετερότητα

Υποστήριξε ότι η χώρα δεν σχεδιάζει να αλλάξει το καθεστώς ασφαλείας της, και δήλωσε ότι η στρατιωτική ουδετερότητα δεν σημαίνει απαραίτητα ηθική ουδετερότητα και ότι η Αυστρία καταδικάζει σθεναρά τις ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Ιρλανδία

Η ουδετερότητα της Ιρλανδίας αποτελούσε εδώ και καιρό λίγο γκρίζα ζώνη. Ο πρωθυπουργός Μιχόλ Μάρτιν συνόψισε τη θέση της χώρας νωρίτερα αυτό το έτος ως εξής: «Δεν είμαστε πολιτικά ουδέτεροι, αλλά είμαστε στρατιωτικά ουδέτεροι».

Ο πόλεμος στην Ουκρανία άνοιξε ξανά τη συζήτηση για το τι σημαίνει η ουδετερότητα της Ιρλανδίας. Η Ιρλανδία έχει επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία και έχει στείλει μη θανατηφόρα βοήθεια στην Ουκρανία ως απάντηση στην εισβολή.

Συμμετέχει σε «ομάδες μάχης» της ΕΕ, μέρος των προσπαθειών του μπλοκ να εναρμονίσει τις στρατιωτικές του δυνάμεις.

Ο Σάμιουελ Κρουιζινγκά, ο οποίος έχει γράψει για την ουδετερότητα στην Ιστορία του Κέμπριτζ για τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, θεωρεί ότι όσο περισσότερες χώρες της ΕΕ ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, τόσο καλύτερο θα είναι για το μπλοκ «να εμφανιστεί ως γεωπολιτική δύναμη».

Μάλτα

Το σύνταγμα της Μάλτας αναφέρει ότι το μικρό νησί της Μεσογείου είναι επισήμως ουδέτερο, ακολουθώντας μια πολιτική «μη ευθυγράμμισης και αρνούμενη να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε στρατιωτική συμμαχία».

Δημοσκόπηση

Δημοσκόπηση του υπουργείου Εξωτερικών που δημοσιεύθηκε δύο εβδομάδες πριν την εισβολή της Ρωσίας έδειξε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων υποστήριξε την ουδετερότητα και μόνο το 6% τάχθηκε εναντίον της.

Η εφημερίδα Times of Malta ανέφερε την Τετάρτη ότι ο ιρλανδός πρόεδρος Μάικλ Χίγκινς, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης, τόνισε την ιδέα της «θετικής» ουδετερότητας και συντάχθηκε με τον πρόεδρο της Μάλτας Τζορτζ Βέλα, καταδικάζοντας τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Κύπρος

Οι σχέσεις της Κύπρου με τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, αλλά οποιαδήποτε ιδέα για ένταξη στο ΝΑΤΟ παραμένει εκτός τραπεζιού τουλάχιστον προς το παρόν.

Ο πρόεδρος της χώρας είπε το Σάββατο ότι «είναι πολύ νωρίς» ακόμη και να σκεφτούμε μια τέτοια κίνηση που θα συναντούσε πάντα την ισχυρή αντίδραση της αντίπαλης Τουρκίας.

Η διχοτόμηση του νησιού

Πολλοί Κύπριοι, ιδιαίτερα εκείνοι της αριστεράς, συνεχίζουν να κατηγορούν το ΝΑΤΟ για την de facto διχοτόμηση του νησιού μετά την εισβολή των τουρκικών δυνάμεων το 1974.

Η Τουρκία ήταν μέλος του ΝΑΤΟ εκείνη την εποχή και η συμμαχία δεν έκανε τίποτα για να αποτρέψει τη στρατιωτική επέμβαση.

Η Βρετανία, πιστό μέλος του ΝΑΤΟ, έχει δύο κυρίαρχες στρατιωτικές βάσεις στην Κύπρο, οι οποίες φιλοξενούν εξελιγμένο σταθμό ραντάρ στην ανατολική ακτή και συνεργάζονται με προσωπικό των ΗΠΑ.

Η Κύπρος θέλει επίσης να διατηρήσει ένα πρόσωπο ουδετερότητας και επέτρεψε στα ρωσικά πολεμικά πλοία να ανεφοδιαστούν στα κυπριακά λιμάνια, αν και αυτό το προνόμιο ανεστάλη μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.