ΕΕ: Εκτακτα μέτρα για την ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία

Τους βασικούς άξονες του σχεδίου της ΕΕ για την απεξάρτηση από τα ρωσικά καύσιμα μέχρι το 2027 παρουσίασε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας ότι θα απαιτηθούν 300 δισ. ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις.

Το φιλόδοξο σχέδιο των 300 δισεκατομμυρίων ευρώ που παρουσίασε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βασίζεται σε τρεις άξονες: Στην εισαγωγή περισσότερου μη ρωσικού φυσικού αερίου, στην ταχύτερη ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην μεγαλύτερη προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια κτήρια, επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Από τα 300 αυτά δισ. ευρώ, περίπου τα 10 θα χρηματοδοτήσουν υποδομές φυσικού αερίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για να σταματήσουν οι εισαγωγές από τη Ρωσία. Τα υπόλοιπα θα χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτήσουν στην επιτάχυνση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια.

Ο πόλεμος του Πούτιν αναστατώνει την παγκόσμια αγορά ενέργειας τόνισε η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Σημείωσε ότι η εξοικονόμηση ενέργειας είναι ο πιο γρήγορος και φθηνός τρόπος αντιμετώπισης της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης.

«Ως εκ τούτου, θα αυξήσουμε τον στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ για το 2030 από 9% σε 13%. Και αυξάνουμε τον στόχο του 2030 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της ΕΕ από 40% σε 45%» υπογράμμισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Παράλληλα, μίλησε για πρόταση της επιτάχυνσης των διαδικασιών αδειοδότησης για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και συναφείς υποδομές, αλλά και πρόταση υποχρέωσης ηλιακής στέγης για εμπορικά και δημόσια κτίρια έως το 2025 και για νέα κτίρια κατοικιών έως το 2029.

«Γνωρίζουμε ότι όταν η Ευρώπη ενεργεί από κοινού έχει μεγαλύτερη επιρροή. Οι ηγέτες των κυβερνήσεων της ΕΕ των 27 συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια πλατφόρμα για την κοινή αγορά αερίου, LNG και υδρογόνου. Ως μέρος του σχεδίου μας REPowerEU, προτείνουμε μια επιχειρησιακή πορεία προς τα εμπρός, με κοινό μηχανισμό προμηθειών και κοινή προσέγγιση στις προμηθεύτριες χώρες.

Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να εξασφαλίσουμε την εισαγωγή ενέργειας που χρειαζόμαστε χωρίς ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών μελών μας» υπογράμμισε η Πρόεδρος της Επιτροπής επισημαίνοντας ότι αυτά, απαιτούν τεράστιες επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις.

«Κινητοποιούμε κοντά στα 300 δισ. ευρώ. Περίπου 72 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 225 δισ. ευρώ σε δάνεια» ανέφερε. Επιπροσθέτως, αναφέρθηκε και στην άμυνα της ΕΕ.
Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και στην άμυνα. Τα κράτη μέλη ανακοίνωσαν επιπλέον 200 δισεκατομμύρια ευρώ αμυντικές δαπάνες τα επόμενα χρόνια σημείωσε.

«Εμείς πρέπει να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα χρήματα δαπανώνται με συντονισμένο τρόπο» είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σημειώνοντας ότι «η Ευρώπη έχει αναγνωριστεί τόσο από την ΕΕ όσο και από το ΝΑΤΟ».

«Ζητάμε κοινή προμήθεια γιατί είναι καλύτερα επιχειρησιακά για τους ένοπλες δυνάμεις, οικονομικά και βιομηχανικά» προσέθεσε.

Tέλος, η Πρόεδρος της Επιτροπής έκανε λόγο για δημιουργία Task Force με τα κράτη μέλη για τον συντονισμό της άμεσης αναπλήρωσης και ανάγκες προμηθειών στον συγκεκριμένο τομέα.

Η Επίτροπος Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον ανέφερε ότι «οι ιδιαίτεροι καιροί απαιτούν εξαιρετικά μέτρα και σήμερα παρουσιάζουμε πρόσθετα βήματα που μπορούν να λάβουν τα κράτη μέλη για να καταπολεμήσουν τις υψηλές τιμές. Καθώς η Ρωσία συνεχίζει τον απρόκλητο πόλεμο στην Ουκρανία, πρέπει επίσης να κάνουμε σχεδιασμό σε περίπτωση διακοπής του εφοδιασμού φυσικού αερίου και τις επιπτώσεις με μέτρα αλληλεγγύης και πιθανές παρεμβάσεις τιμών. Παράλληλα, προχωράμε τις εργασίες για τη βελτίωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για την καλύτερη προστασία των καταναλωτών, τη μείωση της αστάθειας και τη συνέχιση της υποστήριξης της πράσινης μετάβασης».

Μέτρα βραχυπρόθεσμης παρέμβασης

Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την εργαλειοθήκη για τις τιμές ενέργειας, η οποία περιέχει μέτρα για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας που πληρώνουν οι ευρωπαίοι καταναλωτές. Επιπλέον, μια σειρά από βραχυπρόθεσμα μέτρα τίθενται στη διάθεση των κρατών μελών και μπορούν να χρησιμοποιηθούν τώρα και κατά την επόμενη περίοδο θέρμανσης.

Στις αγορές φυσικού αερίου:

• Δυνατότητα για τα κράτη μέλη να επεκτείνουν προσωρινά τη ρύθμιση των τιμών τελικού καταναλωτή σε ευρύ φάσμα πελατών, συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών και της βιομηχανίας.
• Προσωρινοί «διακόπτες» και μέτρα έκτακτης ανάγκης ρευστότητας για την υποστήριξη της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών εμπορευμάτων, με πλήρη τήρηση των διατάξεων για τις κρατικές ενισχύσεις.
• Χρησιμοποιώντας την Ενεργειακή Πλατφόρμα της ΕΕ για τη συγκέντρωση της ζήτησης φυσικού αερίου, διασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών φυσικού αερίου μέσω
  εθελοντικά κοινών αγορών και μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.

Επιλογές παρέμβασης στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας για τα κράτη μέλη:

Η δυνατότητα ανακατανομής εξαιρετικά υψηλών υπο-οριακών εσόδων (τα λεγόμενα απροσδόκητα κέρδη) για την υποστήριξη των καταναλωτών επεκτείνεται για να καλύψει την επόμενη περίοδο θέρμανσης.

Επιπλέον, τα έσοδα από τη συγκέντρωση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση της υποστήριξης των καταναλωτών.

Προσωρινή επέκταση των ρυθμιζόμενων τιμών λιανικής για την κάλυψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Για περιφέρειες με πολύ περιορισμένη διασύνδεση, δυνατότητα εισαγωγής επιδοτήσεων για το κόστος καυσίμων στην παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τη μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν σχεδιαστεί με τρόπο συμβατό με τις Συνθήκες της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την απουσία περιορισμών στη διέλευση συνοριακών εξαγωγών, την τομεακή νομοθεσία και τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.

Μέτρα της ΕΕ σε περίπτωση πλήρους διακοπής της παροχής αερίου

Σε περίπτωση πλήρους διακοπής της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου, ενδέχεται να χρειαστούν περαιτέρω έκτακτα μέτρα για τη διαχείριση της κατάστασης. Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να επικαιροποιήσουν τα σχέδια έκτακτης ανάγκης τους, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις που περιέχονται στην επισκόπηση ετοιμότητας της Επιτροπής για την ΕΕ.

Η Επιτροπή θα διευκολύνει τη δημιουργία ενός συντονισμένου σχεδίου μείωσης της ζήτησης της ΕΕ με εθελοντικά μέτρα περιορισμού σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Σε πνεύμα αλληλεγγύης, τα λιγότερο επηρεαζόμενα κράτη μέλη θα μπορούσαν να μειώσουν τη ζήτηση φυσικού αερίου προς όφελος των κρατών μελών που επηρεάζονται περισσότερο.

Για να συνοδεύσει αυτά τα μέτρα, μπορεί να είναι απαραίτητο ένα διοικητικό ανώτατο όριο τιμών για το φυσικό αέριο στην ΕΕ ως απάντηση σε πλήρη διακοπή του εφοδιασμού. Εάν εισαχθεί, θα πρέπει να περιορίζεται στη διάρκεια της έκτακτης ανάγκης της ΕΕ και δεν πρέπει να θέτει σε κίνδυνο την ικανότητα της ΕΕ να προσελκύει εναλλακτικές λύσεις πηγές εφοδιασμού φυσικού αερίου και LNG για τους αγωγούς και για τη μείωση της ζήτησης.

Σχεδιασμός αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για το μέλλον

Η πρόσφατη έκθεση του ACER καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα θεμελιώδη στοιχεία του σχεδιασμού της αγοράς έχουν σημαντικά οφέλη για τους καταναλωτές. Σημειώνει επίσης ότι υπάρχουν διάφοροι τρόποι για την καλύτερη προστασία των καταναλωτών και για να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια σε προσιτές τιμές, να κάνει την αγορά πιο εύρωστη και ανθεκτική σε μελλοντικούς κραδασμούς και να την ευθυγραμμίζει περαιτέρω με τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Ως εκ τούτου, η Επιτροπή καθορίζει μια σειρά ζητημάτων που πρέπει να μελετηθούν για τη βέλτιστη μελλοντική λειτουργία της αγοράς. Αυτά περιλαμβάνουν μέσα που βασίζονται στην αγορά για την προστασία των καταναλωτών από την αστάθεια των τιμών, μέτρα για την ενίσχυση της ανταπόκρισης στη ζήτηση και την προώθηση ατομικών συστημάτων ιδιοκατανάλωσης, τα κατάλληλα επενδυτικά σήματα και μια πιο διαφανή εποπτεία της αγοράς.

Με βάση την ανάλυση που παρουσιάστηκε, η Επιτροπή θα ξεκινήσει διαδικασία εκτίμησης επιπτώσεων για πιθανές προσαρμογές στο σχεδιασμό της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.