Παρελθόν η απευθείας εκλογή πρύτανη

Ο κύβος ερρίφθη! To υπουργείο Παιδείας παρουσιάζει επίσημα και καταθέτει σε δημόσια διαβούλευση την ερχόμενη εβδομάδα (πιθανότατα την Τετάρτη) το νομοσχέδιό του για τα πανεπιστήμια και σε αυτό περιλαμβάνει την πλέον «σκληρή» διάταξη για την εκλογή των διοικήσεών τους.

Ετσι, με δέκα από τα πανεπιστήμια της χώρας να έχουν πάρει παράταση λίγων μηνών για την προκήρυξη των εκλογών τους, οι διοικήσεις τους θα ενημερωθούν σύντομα ότι δεν θα στήσουν ηλεκτρονικές κάλπες για νέους πρυτάνεις, αλλά, αντ’ αυτών, για τα μέλη των νέων συμβουλίων τους.

Το νομοσχέδιο κατατίθεται στη μορφή που αποκάλυψαν «ΤΑ ΝΕΑ» στις 17 Φεβρουαρίου, ενώ σύμφωνα με τις διατάξεις του τα νέα συμβούλια των ΑΕΙ δεν θα λογοδοτούν σε κανένα άλλο όργανο του ιδρύματος και θα είναι πανίσχυρα.

Κατ’ επέκταση, η απευθείας εκλογή πρύτανη από το σώμα και τους καθηγητές, εφόσον το σχέδιο νόμου ψηφιστεί στη μορφή που θα παρουσιαστεί, σύντομα θα αποτελεί παρελθόν. Συνεπώς, οι πρυτάνεις θα επιλέγονται μεταξύ των έξι εσωτερικών μελών του κάθε συμβουλίου ιδρύματος. Ο ίδιος ο θεσμός του πρύτανη υποβαθμίζεται, με τους ως σήμερα ισχυρούς ηγέτες των ΑΕΙ και τη Σύγκλητό τους να μη διοικούν πλέον τα ιδρύματα, αλλά να διαχειρίζονται μόνο τα ακαδημαϊκά θέματα της καθημερινότητάς τους.

Ειδικότερα:

• Η συγκρότηση των νέων συμβουλίων των ΑΕΙ θα γίνεται ως εξής: εκλογή έξι εσωτερικών μελών από την ακαδημαϊκή κοινότητα κάθε ιδρύματος με ψήφο μόνο των μελών ΔΕΠ (Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού). Τα εσωτερικά μέλη θα επιλέγουν τα υπόλοιπα πέντε εξωτερικά, μεταξύ ΑΕΙ Ελλάδας ή εξωτερικού και ενδεχομένως άλλων φορέων. Τα μέλη των συμβουλίων (στο σύνολό τους) θα επιλέγουν πρύτανη (μεταξύ των εσωτερικών μελών τους).
• Οι εκλογικές διαδικασίες παραμένουν για την εκλογή διοίκησης των τμημάτων των ΑΕΙ, τα οποία διατηρούνται ως η βασική ακαδημαϊκή μονάδα τους.
• Τα μέλη των συμβουλίων μπορούν να εκλεγούν ως δύο θητείες το ανώτερο, καθώς έχει γίνει σαφές ότι το να μένει κάποιος άνω των οκτώ ετών στη διοίκηση μπορεί να προκαλέσει υπόνοιες περί διαφθοράς ή δημιουργίας πελατειακών σχέσεων.
• Θεσπίζεται εκτελεστικός διευθυντής των ΑΕΙ (μάνατζερ), που θα είναι άτομο το οποίο διορίζει το συμβούλιο διοίκησης και μπορεί να προέρχεται από το υπάρχον προσωπικό του ιδρύματος ή άλλου δημόσιου φορέα.

Τα παραπάνω, όπως και στην πρώτη εκδοχή του ίδιου νόμου που κατατέθηκε το 2011, προκαλούν αντιδράσεις στις νυν διοικήσεις των πανεπιστημίων. Ωστόσο, σε μια προσπάθεια υπογραφής «συμβολαίου» με τους νυν πρυτάνεις, θα τους προταθεί στην πρώτη εφαρμογή νόμου να μπουν αυτοτελώς στα συμβούλια, εφόσον το επιθυμούν, χωρίς τη διαδικασία νέας εκλογής.

Τι αλλαγές έρχονται στα ΑΕΙ

Κατά τα άλλα, το νέο νομοσχέδιο περιλαμβάνει πλήθος διατάξεων για τον εκσυγχρονισμό των ΑΕΙ.

Μεταξύ αυτών: εισαγωγή του θεσμού της εσωτερικής κινητικότητας φοιτητών μεταξύ ομοειδών τμημάτων της χώρας («εσωτερικό Erasmus»), επέκταση και αναβάθμιση του θεσμού της πρακτικής άσκησης των φοιτητών σε σύνδεση με τον παραγωγικό ιστό, καθορισμό του ελάχιστου ύψους αποζημίωσης των φοιτητών στο 80% του ελάχιστου μισθού, πρόβλεψη ότι οι φοιτητές θα μπορούν πλέον να σπουδάζουν σε ένα τμήμα αλλά να παίρνουν μαθήματα και από άλλα τμήματα για την ευρεία μόρφωσή τους, πλήρη απελευθέρωση των διαδικασιών στα μεταπτυχιακά προγράμματα (που αφορά και το ύψος των διδάκτρων τους, το οποίο θα καθορίζεται πλέον κατά περίπτωση), μαθήματα και εξ αποστάσεως χωρίς περιορισμούς και ανταποδοτικές υποτροφίες με ακαδημαϊκά κριτήρια, όπου υπάρχουν δίδακτρα (μεταπτυχιακά).