Ρήτρα διαφυγής: Προς παράταση της «ευελιξίας» και το 2023

Προς παράταση και για το 2023 οδεύει η αναστολή της ισχύος των κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το δημόσιο χρέος και το έλλειμμα, σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico.

Πρόκειται για ιδέα που μπήκε στο τραπέζι ήδη από τον περασμένο Μάρτιο, όταν η ενεργειακή κρίση άρχισε να δείχνει τα δόντια της στις ευρωπαϊκές οικονομίες.

Οι Βρυξέλλες αναθερμαίνουν την πρόταση για δημοσιονομική ευελιξία για έναν ακόμα χρόνο υπό την απειλή σεναρίων για «χτύπημα» στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ από τις επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία. Ομως η ενεργοποίηση ενδεχομένως να έχει και αστερίσκους, δηλαδή εξετάζεται ναι μεν δημοσιονομική ευελιξία, αλλά με μια πιο αυστηρή επιτήρηση των υπερχρεωμένων χωρών.

Οι αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν τον Ιούνιο, κάτι που αν επιβεβαιωθεί δίνει ανάσα σε πολλές χώρες όπως η Ελλάδα, η οποία έχει δεσμευτεί να επιστρέψει σε πλεονάσματα από το 2023, ενώ όμως παράλληλα κατατάσσεται στις χώρες με υψηλό χρέος.

Η παράταση της ρήτρας διαφυγής ανοίγει παράθυρο για νέα περιθώρια της ελληνικής κυβέρνησης στη λήψη περαιτέρω μέτρων στήριξης επιχειρήσεων και καταναλωτών λόγω της κρίσης, ωστόσο οι βηματισμοί του οικονομικού επιτελείου παραμένουν προσεκτικοί καθώς η χώρα έχει υψηλό χρέος, το οποίο αναμένεται να μειωθεί στο 180,2% στο τέλος του 2022 (από το 193,3% το 2021).

Οι προκλήσεις

Η ελληνική κυβέρνηση έχει μπροστά της έναν δρόμο – πρόκληση εν μέσω ενεργειακής κρίσης καθώς στοχεύει κατ’ αρχάς στην έξοδο από την ενισχυμένη εποπτεία τον προσεχή Αύγουστο και στις αναβαθμίσεις των οίκων αξιολόγησης προκειμένου να κατακτήσει την επενδυτική βαθμίδα έως το 2023.

Αυτό προϋποθέτει ότι η χώρα θα τηρεί τις μέχρι τώρα δημοσιονομικές της δεσμεύσεις όπως αυτές αποτυπώνονται στο πρόγραμμα σταθερότητας και οι αγορές θα συνεχίζουν να βλέπουν βιώσιμο το χρέος. Το πρόσφατα κατατεθέν Πρόγραμμα Σταθερότητας προβλέπει έλλειμμα 2% του ΑΕΠ το 2022, το 2023  πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ, το 2024 2,1% του ΑΕΠ και το 2025 2,4%.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με τον ιστότοπο Politico Europe, αναμένεται να εισηγηθεί την προσεχή Δευτέρα να παραμείνει εν ισχύ η ρήτρα, δηλαδή να αναστέλλει την υποχρέωση τήρησης των δημοσιονομικών κανόνων για τα κράτη – μέλη της ΕΕ, εξαιτίας της επιδείνωσης των προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας λόγω της ενεργειακής κρίσης.

Μια πρώτη συζήτηση πρόκειται να γίνει την προσεχή Τρίτη στο Ecofin και πιθανότατα η απόφαση θα ληφθεί στην επόμενη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών τον Ιούνιο. Το δημοσίευμα αναφέρει ότι το Κολέγιο των Επιτρόπων, στη συνεδρίαση της Τετάρτης, κατέληξε στην απόφαση για τη συγκεκριμένη εισήγηση, συμφωνώντας παράλληλα για πιο αυστηρή επιτήρηση των υπερχρεωμένων χωρών.

Η απειλή της ύφεσης

Η γενική ρήτρα διαφυγής ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Μάρτιο του 2020 λόγω της πανδημίας και θα ήταν σε ισχύ μέχρι φέτος. Στις αρχές του Μαρτίου ο επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι είχε δηλώσει ότι η τελική εισήγηση θα γίνει τον Μάιο μετά τη δημοσίευση των εαρινών προβλέψεων της Κομισιόν.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η μεγέθυνση της ευρωπαϊκής και της ελληνικής οικονομίας το 2022 θα είναι χαμηλότερη σε σχέση με τις εκτιμήσεις προ του πολέμου.

Η Κομισιόν εκτιμά ότι το ΑΕΠ της ΕΕ και της ευρωζώνης θα διαμορφωθεί στο 2,7% φέτος (έναντι 4%), ενώ για την Ελλάδα στο 3,5% για το 2022 (έναντι 4,9%) και στο 3,1% το 2023 (έναντι 3,5%).

Στην πλήρη διακοπή του εφοδιασμού αερίου από τη Ρωσία, η ανάπτυξη της ΕΕ θα περιοριστεί στο 0,2%, ενώ σε αυτό το σενάριο εντός του έτους θα εισέλθει σε ύφεση και ο πληθωρισμός – θα φτάσει στο 10%.