Κυρώσεις: Περιττή και ανόητη η κατάσχεση αποθεμάτων της Ρωσίας – Πέντε λόγοι για να αρνηθούμε

Στο τραπέζι της ΕΕ έχει πέσει η πρόταση για κατάσχεση των «παγωμένων» περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η Ουκρανία, κάτι που η Μόσχα έχει ήδη χαρακτηρίσει ως κλοπή. Στην πρόταση αυτή που τέθηκε στους G7, έχει συνηγορήσει η Γερμανία και θετικά έχει εκφραστεί και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ.

Η πρόταση που φαίνεται να κερδίζει έδαφος στη Δύση, χαρακτηρίζεται περιττή και ανόητη από το ευρωπαϊκό think tank Bruegel, που εκφράζει επίσης σημαντικές αμφιβολίες για τη νομιμότητα μιας τέτοιας κίνησης. Μπορεί η πρακτική αυτή να έχει χρησιμοποιηθεί εν μέρει με τους Ρώσους ολιγάρχες, ωστόσο τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας (συνολικά περίπου 300 δισ. δολάρια έχουν παγώσει) είναι δημόσιο χρήμα και η απόκτησή τους από το ρωσικό κράτος, κατ’ αρχήν για λογαριασμό του ρωσικού λαού, δεν μπορεί να θεωρηθεί γενικά ότι ήταν παράνομη.

Παρουσιάζοντας πέντε λόγους – εκτός από τα νομικά κωλύματα- το δημοσίευμα εξηγεί γιατί οι κυβερνήσεις της Δύσης δεν πρέπει να προχωρήσουν σε κατάσχεση:

1. Η κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων προς ενίσχυση της Ουκρανίας δεν θα επηρεάσει άμεσα ή ουσιαστικά τα φλέγοντα θέματα. Σύμφωνα με το Bruegel, και όπως μεταδίδει το moneyreview.gr, η κατάσχεση δεν θα λήξει τον πόλεμο, δεν θα οδηγήσει σε αναγνώριση της κυριαρχίας επί ουκρανικών εδαφών, δεν θα δημιουργήσει τις βάσεις για μία συμφωνία ειρήνης και δεν θα αποδυναμώσει περισσότερο τον Ρώσο πρόεδρο. Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. έχουν ήδη μία ταχύτερη και νομικά ξεκάθαρη επιλογή να αποστέλλουν ενίσχυση στην Ουκρανία. Επίσης, οφείλουν να επικεντρωθούν στα θέματα που θα κάνουν πραγματική αλλαγή, όπως την απεξάρτηση από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο και την άμεση αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας.
2. Η κατάσχεση ενδέχεται να στερήσει από την Ουκρανία μία διαπραγματευτική δικλείδα ασφαλείας στο μέλλον. Ενδέχεται σε επόμενους διαπραγματευτικούς γύρους, τα αποθεματικά της ρωσικής κεντρικής τράπεζας να αποτελέσουν ισχυρό μοχλό πίεσης.
3. Εάν οι ΗΠΑ προχωρήσουν μονομερώς σε κατάσχεση, ενδέχεται να διασπαστεί η ενότητα της Δύσης. Η ενότητα στην αντιμετώπιση της Ρωσίας αποτελεί και ένα από τα ισχυρότερα χαρακτηριστικά άμυνας μέχρι στιγμής. Από την πλευρά της Ε.Ε. και παρά την στήριξη του Μπορέλ, δεν φαίνεται πως θα υπάρξει σύντομα συμφωνία για την κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων. Από την πλευρά των ΗΠΑ, η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν άφησε να εννοηθεί ότι η χώρα θα προχωρήσει σε κατάσχεση μόνον εφόσον υπάρξει έγκριση από τους συμμάχους. Εξάλλου, μία μονομερής κίνηση ενδέχεται να πλήξει τις σχέσεις εμπιστοσύνης, ακόμη και να προκαλέσει υλικές ζημιές.
4. Η κατάσχεση ελλοχεύει περιττούς κινδύνους για την ισχύ και την σταθερότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Βέβαια, αντίστοιχα επιχειρήματα είχαν προβληθεί και για το «πάγωμα» των περιουσιακών στοιχείων και είναι ακόμη πολύ νωρίς για να διαπιστώσει κανείς εάν πράγματι έχουν βάση. Σε κάθε περίπτωση, η μετάβαση από το «πάγωμα» στην κατάσχεση μπορεί να προκαλέσει ισχυρότερους τριγμούς, ιδίως όσον αφορά την ιδιότητα των αποθεματικών των κεντρικών τραπεζών ως ασφαλών καταφυγίων.
5. Τέλος, σύμφωνα με το Bruegel, η κατάσχεση θα φέρει και ένα ακόμη αποτέλεσμα, το οποίο αν και μη μετρήσιμο είναι εξαιρετικά σημαντικό: η ομάδα των χωρών που στηρίζει την ουκρανική πλευρά θα χάσει την ηθική ανωτερότητα που έχει επιδείξει μέχρι στιγμής. Ήδη μάλιστα, σημειώνει το Bruegel, ο λόγος περί προάσπισης της διεθνούς τάξης από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους, έχει προκαλέσει αντιδράσεις με πολλούς – ιδίως από αναπτυσσόμενες χώρες – να μιλούν για υποκρισία και άνιση αντιμετώπιση.