Περιοδεία Μπάιντεν: Στη γειτονιά των Κινέζων κάνει… παιχνίδι ο Λευκός Οίκος

*Γράφει η Μαριλίζ Φασουλοπούλου

Ανεβάζει στροφές κατά της Κίνας ο Λευκός Οίκος σε ένα διάστημα που η στάση του Πεκίνου στη διαμάχη της Δύσης με την Ρωσία έχει προκαλέσει εκνευρισμό σε ΗΠΑ και Ευρώπη και έχει οδηγήσει σε αναζωπύρωση των εντάσεων και του ανταγωνισμού ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις του πλανήτη. Η πρώτη περιοδεία του Τζο Μπάιντεν στην Ασία, η οποία θα σφραγιστεί και από την σύνοδο κορυφής των κρατών του Quad την Τρίτη, έχει εξάλλου σαφή στόχευση την ενίσχυση των συμμαχιών των ΗΠΑ στην περιοχή και την ενδυνάμωση του τόξου κατά της Κίνας.

Ο Αμερικανός πρόεδρος προσγειώθηκε σήμερα στο Τόκιο, προερχόμενος από την Σεούλ, όπου βρήκε πρόσφορο έδαφος για τον σκοπό του. Με την ενίσχυση, λοιπόν, της γεωστρατηγικής και οικονομικής σχέσης Νοτίου Κορέας και ΗΠΑ στη βαλίτσα του θα μπορέσει να αναπτύξει τον μεγάλο του στόχο που είναι η δρομολόγηση ενός περιφερειακού οικονομικού πλάνου, του λεγόμενου προγράμματος Indo-Pacific Economic Framework for Prosperity (IPEF) που έχει έναν και μόνο σκοπό: να ενισχύσει τις συμμαχίες της Ουάσιγκτον στην περιοχή της νότιας Ασίας και του Ειρηνικού μέσα από μια ομπρέλα που θα περιλαμβάνει από θέματα οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας, έως την καθαρή ενέργεια, τις υποδομές, την βελτίωση των δικτύων της εφοδιαστικής αλυσίδας ακόμη και την πληροφορική.

Στόχος η Κίνα 

Στο Τόκιο ο κύριος Μπαίντεν θα συναντηθεί με την πολιτική ηγεσία, με τον αυτοκράτορα Ναρουχίτο, καθώς και την επιχειρηματική ελίτ της χώρας προκειμένου να πετύχει την διεύρυνση της διμερούς πολιτικής, οικονομικής αλλά και στρατιωτικής συνεργασίας. Όμως, δεδομένης και της συνόδου των κρατών μελών της Quad την Τρίτη, μιας ομάδας που σχηματίστηκε από τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία, την Αυστραλία και την Ινδία σχεδόν στοχευμένα για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη σκιά του κινεζικού δράκου, οι φιλοδοξίες του νυν πλανητάρχη είναι πολύ υψηλότερες.

Το Οβάλ Γραφείο θεωρεί πως η στρατηγική του απομονωτισμού που υιοθέτησε ο Ντόναλντ Τραμπ και δη, η απόφαση του να αποσύρει τις ΗΠΑ από την εμπορική συμφωνία του Trans-Pacific Partnership (TTP), η οποία ήταν ένα εμπορικό σύμφωνο ανάμεσα σε έντεκα χώρες της ζώνης του Ειρηνικού (περιλαμβάνοντας στην έτερη ακτή του Ειρηνικού τις ΗΠΑ, τον Καναδά και το Μεξικό), όχι απλά περιόρισε την επιρροή της Ουάσιγκτον στην περιοχή, αλλά επέτρεψε στην Κίνα να διευρύνει την δική της. Είναι σαφές, εξάλλου, ότι δια της οικονομικής και εμπορικής συνεργασίας επιτυγχάνεται και η σύσφιγξη των διακρατικών σχέσεων σε πολιτικό επίπεδο. Έτσι, η συμφωνία του IPEF τέθηκε στο τραπέζι ως απάντηση για την κάλυψη του κενού αυτού και το δυναμικό… comeback των ΗΠΑ στη γειτονιά των Κινέζων.

Οι περισσότερες χώρες είναι δεκτικές, όμως εκφράζουν επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος, που παραμένει ακόμη στα… χαρτιά. Γνωρίζουν, άλλωστε, πως ο κύριος Μπαίντεν έχει πρακτικό πρόβλημα να ρισκάρει αμερικανικές θέσεις εργασίας προσφέροντας την αυξημένη πρόσβαση στην αμερικανική αγορά που πολλές επιχειρήσεις της περιοχής επιθυμούν.

Δεν είναι τυχαίο πως ακόμη και το Τόκιο που είναι από τους καλύτερους φίλους και συνεταίρους των ΗΠΑ σε όλη την Ασία επιθυμεί να έχει εγγυήσεις για διευρυμένη συνεργασία και σύμπλευση από πολλές χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας  στη συμφωνία του IPEF πριν δεσμευτεί πλήρως. Έτσι, η σχετική τελετή που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα παρουσία και εκπροσώπων αρκετών μελών του συνδέσμου του ASEAN (Association of Southeast Asian Nations), θα έχει μεν την λαμπρότητα που απαιτείται επικοινωνιακά, αλλά θα σηματοδοτεί περισσότερο την πρόθεση για την έναρξη των συνομιλιών για την υλοποίηση της συμφωνίας, παρά την ίδια την έναρξη των πραγματικών συνομιλιών.

Το Πεκίνο βέβαια το έχει συνειδητοποιήσει, οπότε διά στόματος του υπουργού Εξωτερικών Γουάνγκ Γι καλωσόρισε(!) με… γενναιοδωρία τη δρομολόγηση πρωτοβουλιών που ενισχύουν την περιφερειακή συνεργασία στην ευρύτερη περιοχή, αν και με την επισήμανση πως «αντιδρά σε κάθε απόπειρα δημιουργίας διχασμού και αντιπαράθεσης». Περιμένει, εξάλλου, να διαπιστώσει αν ο Λευκός Οίκος εννοεί την πρόθεση του να συμπεριλάβει την Ταϊβάν στο IPEF, θίγοντας ακόμη πιο ευθέως το Πεκίνο.

Το ραντεβού της Quad

Η σύνοδος της ομάδας του Quad την Τρίτη, στο Τόκιο, έχει αντιθέτως πολύ μεγαλύτερη σημασία για το Πεκίνο. Μην ξεχνάμε πως η τετραμερή συμμαχία που έφερε πιο κοντά τις ΗΠΑ με την Αυστραλία αποτέλεσε την βάση και για την περσινή πολύκροτη συμφωνία στρατιωτικής συμμαχίας AUKUS, μεταξύ ΗΠΑ, Αυστραλίας και Βρετανίας, που είχε σαφώς ως στόχο την Κίνα και είχε ως παράπλευρη απώλεια την συμφωνία Γαλλίας-Αυστραλίας για την αγορά πυρηνοκίνητων υποβρυχίων.

Οι… ευαισθησίες του Νέου Δελχί που θέλει να κρατήσει αρκετά καλές σχέσεις με το Πεκίνο και έχει «παίξει» το δικό του παιχνίδι στο ζήτημα της Ρωσίας, αρνούμενο να καταδικάσει την εισβολή στην Ουκρανία και την επιβολή κυρώσεων, αυξάνοντας ακόμη και τις εισαγωγές πρώτων υλών, πετρελαίου ή και σιτηρών από την Ρωσία, είχε αποτρέψει μέχρι τώρα την Quad να υιοθετήσει ανοιχτά μια σκληρά αντι-κινεζική ατζέντα. Όμως, το πολλαπλό παιχνίδι της Ινδίας έχει αρχίσει να εκνευρίζει την Ουάσιγκτον που απαιτεί και πιθανότατα θα διασφαλίσει μια σαφέστερη δέσμευση από την ομάδα πως δεν θα επιτρέψει φαινόμενα… Ουκρανίας στην Ασία, ήτοι μια αναφορά που σαφώς παραπέμπει στην Ταϊβάν.

Σύμφωνα μάλιστα με δημοσιεύματα, η συμμαχία θα αποκαλύψει στη σύνοδο μια νέα θαλάσσια πρωτοβουλία που θα στοχεύει στην πάταξη της παράνομης αλιείας, με τρόπο που σχεδόν θα φωτογραφίζει την δράση των Κινέζων. Οι Αμερικανοί θεωρούν ότι έως και το 95% της παράνομης αλιείας σε Ινδικό-Ειρηνικό αποδίδεται σε Κινέζους.

Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πως η πρωτοβουλία θα χρησιμοποιεί παρακολούθηση από  δορυφόρους για τον έλεγχο των θαλασσών και την παράνομη κίνηση των σκαφών, γεγονός που εύλογα η Κίνα θα θεωρήσει ως ενίσχυση της εποπτείας και της παρακολούθησης των Αμερικανών στις θάλασσες της.

Πάντως, ούτε οι Κινέζοι έχουν μείνει με σταυρωμένα τα χέρια. Όπως αποκάλυψε και δημοσίευμα των Financial Times, η Κίνα εμφανίζεται να διαπραγματεύεται ένα σύμφωνο ασφαλείας με το Κιριμπάτι, μια νησιωτική χώρα με 33 νησιά που απλώνονται σε μήκος 3.000 χιλιομέτρων μεταξύ του Βόρειου και Νότιου Ειρηνικού, το οποίο θα έρθει να προστεθεί στο σύμφωνο ασφαλείας που υπέγραψε με τα Νησιά του Σολομώντα προ μηνών. Με τις κινήσεις αυτές η Κίνα πλησιάζει επικίνδυνα τις αμερικανικές ακτές και σίγουρα την πολιτεία της Χαβάης, με τρόπο που προφανώς έχει κάθε λόγο να ενοχλεί σφόδρα την Ουάσιγκτον και να θεωρεί πως τείνει να απειλήσει την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Πηγή: ΟΤ