Μωβ μέδουσα: Μετά το Αιγαίο, ίσως εμφανιστεί και στο Ιόνιο – Τι να κάνετε αν σας τσιμπήσει

To καλοκαίρι του 2022 αναμένεται, όπως και την περσινή χρονιά, μεγάλη έξαρση της μωβ μέδουσας (Pelagia noctiluca) στις ελληνικές θάλασσες.

Η μωβ μέδουσα θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στην Μεσόγειο.

Το τσίμπημα της είναι επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχει. Είναι αναγνωρίσιμη από τα τέσσερα κύρια και τα οκτώ πιο μακριά και λεπτότερα πλοκάμια της, μαζί με ένα διάστικτο «καπέλο» και μοβ εσωτερικό, ενώ έχει συνήθη διάμετρο 6-10 εκατοστά. Όταν είναι νεαρή το χρώμα της είναι πορτοκαλό – καφέ και όταν ενηλικιώνεται παίρνει αυτό το έντονο πορφυρό-μωβ χρώμα.

Μετά το Αιγαίο και στο Ιόνιο;

Όπως επισημαίνει το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, από τον Ιανουάριο του 2022 έχει υπάρξει επανεμφάνισή τους στις ανατολικές και βόρειο-ανατολικές ακτές της Μάλτας και υπάρχει ένας προβληματισμός αν επανεμφανίσθηκαν φυσιολογικά στην περιοχή μετά την έξαρση που είχε η Μάλτα το 2018-2020 ή αν είναι από τις μεγαλύτερες μετακινήσεις αυτού του είδους που καταγράφονται, από τις ακτές της Ισπανίας και της Γαλλίας που είχαν την ίδια έξαρση πέρσι με εμάς στο Αιγαίο.

Πηγή εικόνας: Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας

Το φθινόπωρο υπήρξε μια μεγάλη εξάπλωση και μερική μετακίνηση του είδους, λόγου του καιρού και των υποθαλάσσιων ρευμάτων από τις ακτές της Ισπανίας και της Γαλλίας μέχρι την κεντρική Ιταλία.

Αν έχει υπάρξει τέτοια μαζική μετακίνηση ως την Μάλτα τότε φέτος κινδυνεύουμε να δούμε την έξαρση αυτή και στο Ιόνιο, ίσως και σε σύντομο χρονικό διάστημα – το οποίο εξαρτάται από τα υποθαλάσσια ρεύματα. Αν όμως πρόκειται για μία τόσο σύντομη φυσική έξαρση και επανεμφάνιση τόσο σύντομα – μόλις 2 χρόνια από την τελευταία έξαρση στην Μάλτα, θα πρέπει να μας ανησυχήσει σαν επιστήμονες ακόμα περισσότερο για το τι συμβαίνει.

Όσο αφορά στην Ελλάδα, έχουμε μπει ήδη στην 2η χρονιά έξαρσης (η έξαρση ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 2020) των μεδουσών Pelagia noctiluca και θα είναι σε χειρότερο επίπεδο απ’ ότι η προηγούμενη χρονιά στο Αιγαίο, όμως περιμένουμε εξάπλωση και σε άλλες περιοχές που δεν τις είχαμε δει πέρσι, προειδοποιεί, το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας.

Συμπτώματα μετά από επαφή με τη μωβ μέδουσα

Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα.

Συγκεκριμένα, τα πιθανά συμπτώματα μετά από κέντρισμα από Pelagia noctiluca είναι τα ακόλουθα:

• Πόνος σαν κάψιμο, πολλές φορές έντονο κοκκίνισμα του δέρματος, και σε μερικές περιπτώσεις εμφάνιση σε μέρος του δέρματος σας το αποτύπωμα της μέδουσας
• Ναυτία
• Πτώση πίεσης
• Ταχυκαρδία​
• Κεφαλαλγία
• Εμετός
• Διάρροια
• Σπασμός των βρόγχων
• Δύσπνοια

Σε σπάνιες περιπτώσεις, όπως αναφέρει η ertnews.gr, μπορεί να εμφανιστούν υπόταση, βράγχος φωνής, εισπνευστικός συριγμός, γενικευμένο αγγειοοίδημα – εκτεταμένο κνιδωτικό εξάνθημα, διαταραχές επιπέδου επικοινωνίας – συνείδησης. Τότε επιβάλλεται η ΑΜΕΣΗ διακομιδή του ασθενούς στο νοσοκομείο.

Πηγή εικόνας: Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας

Τι πρέπει να κάνουμε άμεσα αν μας τσιμπήσει μωβ μέδουσα

Διάφορες μέθοδοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση της έντασης και της διάρκειας του πόνου, όπως από του στόματος/τοπικά παυσίπονα, ζεστό νερό και παγοκύστες.

Προσοχή: Αν και για τσιμπήματα από κάποια είδη μεδουσών (Carybdea marsupialis, Olindias phosphorica και Physalia physalis) συστήνεται η χρήση ξυδιού που εφαρμόζεται για μια σύντομη περίοδο, ώστε να αποτρέψει την απελευθέρωση περαιτέρω δηλητηρίου κάτω από το δέρμα, αυτό δεν ισχύει για τις μωβ μέδουσες. Το ξύδι, όπως και το γλυκό νερό, το οινόπνευμα, η αμμωνία ΔΕΝ βοηθάνε στο συγκεκριμένο είδος, αντίθετα επιδεινώνουν την κατάσταση και τον πόνο. Η συγκεκριμένη μέδουσα αδρανοποιείται με ελαφρύ αλκαλικό διάλυμα (μαγειρική σόδα διαλυμένη σε αντίστοιχη ποσότητα θαλασσινού νερού) και όχι με όξινο.

Αναλυτικά τα βήματα φροντίδας:

1. Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.

2. Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζουμε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυτάρρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.

3. Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας

4. Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.

5. Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.

5. Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη).

6. MHN τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε ξύδι, ΟΥΤΕ γλυκό νερό, ΟΥΤΕ οινόπνευμα, ΟΥΤΕ αμμωνία.