Ευλογιά των πιθήκων: Μελέτη του 2021 εξέταζε σενάριο πανδημίας τη φετινή άνοιξη

Η κρίση ξεκινά τον Μάιο του 2022, όταν το φανταστικό κράτος της Μπρίνια αναφέρει τα πρώτα περιστατικά ευλογιάς των πιθήκων. Ενάμιση χρόνο αργότερα, ο παγκόσμιος απολογισμός φτάνει τα 3,2 δισεκατομμύρια κρούσματα και τους 271 εκατομμύρια θανάτους.

Αυτό είναι το σενάριο που εξέταζε άσκηση επί χάρτου το 2021, όταν η μη κυβερνητική οργάνωση Nuclear Threat Initiative (NTI) θέλησε να εξετάσει πόσο έτοιμη είναι η ανθρωπότητα να αντιμετωπίσει μια νέα πανδημία.

Η προσομοίωση μοιάζει τώρα να επιβεβαιώνεται με την αιφνίδια εμφάνιση της ευλογιάς των πιθήκων σε Ευρώπη και ΗΠΑ, ένα επιδημικό ξέσπασμα που ουδέποτε είχε καταγραφεί ως σήμερα εκτός Αφρικής.

Η μελέτη επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις ότι η ανθρωπότητα είναι ανέτοιμη να αντιμετωπίσει νέους βιολογικούς κινδύνους. Υπάρχει όμως μια σημαντική διαφορά: ο ιός στο σενάριο της NTI είχε τροποποιηθεί γενετικά ώστε να χρησιμοποιηθεί ως γενετικό όπλο, και έφερε μεταλλάξεις που τον καθιστούν ανθεκτικό στο παλιό εμβόλιο της ευλογιάς.

Στην πραγματικότητα, ο ΠΟΥ δεν έχει εντοπίσει σημαντικές μεταλλάξεις στον ιό που προκαλεί την τρέχουσα συρροή κρουσμάτων και διαβεβαιώνει ότι η επιδημία μπορεί να περιοριστεί, δεδομένου ότι η ευλογιά των πιθήκων δεν μεταδίδεται από τον αέρα και μπορεί να αναχαιτιστεί με απομόνωση των ασθενών και τήρηση βασικών κανόνων υγιεινής.

Η NTI, οργάνωση για την πρόληψη της χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής που ιδρύθηκε το 2001 από τον αμερικανό γερουσιαστή Σαμ Ναν και τον ιδρυτή του CNN Τεντ Τέρνερ, ζήτησε από 19 ειδικούς σε όλο τον κόσμο να εκτιμήσουν τι θα συνέβαινε σε περίπτωση βιολογικής επίθεσης με ιούς που έχουν το δυναμικό να προκαλέσουν πανδημία.

Διαβάστε επίσης: Ευλογιά των πιθήκων – Σε ετοιμότητα για ενδεχόμενα κρούσματα το Ινστιτούτο Παστέρ

Το φανταστικό κράτος της Μπρίνια αναφέρει τον Μάιο 1.421 κρούσματα και 4 θανάτους από ευλογιά των πιθήκων. Η χώρα θορυβείται από την πρωτοφανή επιδημία και ζητά τη συνδρομή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο οποίος ανακοινώνει λίγο αργότερα ότι ο ιός φέρει μεταλλάξεις που του προσφέρουν ανθεκτικότητα στο εμβόλιο της ευλογιάς, μιας συγγενικής αλλά πολύ πιο επικίνδυνης ασθένειας που εξαλείφθηκε από τον πλανήτη χάρη στους εμβολιασμούς.

Έξι μήνες αργότερα, η μεταλλαγμένη ευλογιά των πιθήκων έχει επεκταθεί σε 83 χώρες με 70 εκατομμύρια κρούσματα και πάνω από 1,3 εκατομμύρια νεκρούς.

O ιός της ευλογιάς των πιθήκων στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις σημαντικών μεταλλάξεων (Reuters)

Δώδεκα μήνες μετά το ξέσπασμα της κρίσης, οι μυστικές υπηρεσίες της Μπρίνια ανακαλύπτουν ότι ο ιός προήλθε από εργαστήριο βιολογικών όπλων στη γειτονική χώρα της Αρμίνια. Η φανταστική τρομοκρατική οργάνωση SPA συνεργάστηκε με ερευνητές του εργαστηρίου για να κλέψει τον ιό και να επιτεθεί σε σιδηροδρομικούς σταθμούς της Μπρίνια.

Η επίθεση πετυχαίνει και το σενάριο τελειώνει με σχεδόν τον μισό παγκόσμιο πληθυσμό να έχει προσβληθεί.

Το σημαντικό, λένε οι ερευνητές, είναι ότι οι χώρες που αντιμετώπισαν επιθετικά την επιδημία με απαγόρευση των μεγάλων συγκεντρώσεων, κοινωνική αποστασιοποίηση και μάσκες, όπως το φανταστικό κράτος του Ντράνμα, περιόρισαν την εξάπλωση του ιού σε σχέση με χώρες που προτίμησαν να κρατήσουν ανοιχτές τις οικονομίες τους και υποτίμησαν τη σοβαρότητα της κατάστασης, όπως συνέβη στο επίσης φανταστικό κράτος του Καρντούς.

Τα βασικά ευρήματα της προσομοίωσης:

• Η διεθνής κοινότητα χρειάζεται ένα πιο αποτελεσματικό και διαφανή μηχανισμό ανίχνευσης και έγκαιρης προειδοποίησης για πανδημικούς κινδύνους.
• Οι κυβερνήσεις πρέπει να καταστήσουν σχέδια ετοιμότητας και να είναι έτοιμες να λάβουν προληπτικά μέτρα ακόμα κι αν υπάρχει αβεβαιότητα για τη σοβαρότητα της κατάστασης.
• Το διεθνές πλαίσιο για την επιτήρηση των βιολογικών εργαστηρίων από τα οποία θα μπορούσαν να ξεπηδήσουν βιολογικές απειλές χρειάζεται ενίσχυση.
• Οι πλούσιες χώρες πρέπει να βοηθήσουν τις φτωχότερες με τη χρηματοδότηση μηχανισμών ετοιμότητας, οι οποίοι θα μπορούσαν τελικά να προστατεύσουν όλο τον πλανήτη.

Το σενάριο της άσκησης δεν δείχνει να ανταποκρίνεται στην τρέχουσα κατάσταση, ωστόσο το βασικό εύρημα περί παγκόσμιας ανετοιμότητας πιθανότατα ευσταθεί.

Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ομάδα που συστήθηκε για την αξιολόγηση της παγκόσμιας απάντησης απέναντι στον κοροναϊό προειδοποίησε ότι, παρά το μάθημα, ο πλανήτης  ακόμα και σήμερα παραμένει απροετοίμαστος για μια νέα πανδημία.

Η έλλειψη προόδου στις μεταρρυθμίσεις, όπως η χρηματοδότηση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και οι διεθνείς υγειονομικές ρυθμίσεις, σημαίνει ότι ο κόσμος είναι περισσότερος ευάλωτος από ποτέ, ανέφερε στην έκθεσή της η Ανεξάρτητη Ομάδα για την Πανδημική Ετοιμότητα και Απόκριση (Independent Panel for Pandemic Preparedness and Response).