Ανάμεσα στην Τουρκία και στον Πλάτωνα

Μα ούτε μία φορά; Ούτε στις κοινές δηλώσεις στον Λευκό Οίκο ούτε στην ομιλία στο Κογκρέσο; Η «παράλειψη» του ονόματος της Τουρκίας από τον Κυριάκο Μητσοτάκη κατά την επίσκεψή του στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν πέρασε απαρατήρητη στην Ελλάδα. Το αντίθετο. Ηταν τέτοιος ο απόηχος που ένωσε κάτω από την ίδια σκέπη την υπερπατριωτική Δεξιά και τη συριζαϊκή Αριστερά. Τα δύο μπλοκ, που ζυμώθηκαν τόσο στο παρελθόν ώστε να συμμαχήσουν πρώτα στις πλατείες των Αγανακτισμένων και έπειτα στους αρμούς της εξουσίας, κατήγγειλαν τον Πρωθυπουργό ως «δεδομένο» και «προβλέψιμο». Μήπως όμως δεν θα ήταν ακόμη πιο προβλέψιμο να γίνουν ο Λευκός Οίκος και το Κογκρέσο υποδοχείς των δεδομένων παραπόνων για τις προκλήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο; Ενα ολόκληρο ταξίδι για μία από τα ίδια;

Στην επίσκεψή του στις ΗΠΑ, ο Μητσοτάκης είχε να επιλέξει ανάμεσα στην Τουρκία και στον Πλάτωνα. Θα μπορούσε να εμφανιστεί ως διάδικος μιας περιφερειακής διένεξης, να εκπροσωπήσει μια χώρα που θα έδειχνε να ζει και αναπνέει κάτω από το βάρος και τη σκιά μιας άλλης χώρας, να της δώσει – ονοματίζοντάς την – μια αξία που δεν θα έπρεπε να έχει. Ετσι θα ικανοποιούσε ενδεχομένως το ακροατήριο της φουστανέλας και θα προστάτευε τον Πάνο Σκουρλέτη από την «απογοήτευση, την αγωνία και τη θλίψη» που του προκάλεσε η μη αναφορά στο όνομα. Αλλά έτσι, δεν θα έχανε μόνο σε χειροκρότημα στο Κογκρέσο. Θα έχανε και σε οικουμενικότητα. Η ομιλία αξιών θα μετατρεπόταν σε μια ομιλία παραπόνων. Η κληρονομιά του κλασικού κόσμου θα σκεπαζόταν από τη μουρμούρα.

Ακόμη χειρότερα, αν κατονομαζόταν, ο αναθεωρητισμός θα γινόταν από γενικό πρόβλημα τοπικό. Αν η Τουρκία καταγγελλόταν ως μοναδικός φορέας του αναθεωρητισμού, ενώ θα αγνοούνταν η Ρωσία, η Ελλάδα θα αυτοπεριοριζόταν στην ομφαλοσκοπική γωνία της, σαν να μην υπάρχουν άλλα σύνορα που να απειλούνται πέρα από τα δικά της, σαν να μην έχουν σημασία άλλα εδάφη, άλλες θάλασσες, άλλοι άμαχοι ακρίτες. Ο Μητσοτάκης θα σύστηνε έτσι μια χώρα που θα ήταν μόνο αυτό: εσωστρεφής, φοβική, εγκλωβισμένη σε μια πλειοδοσία γκρίνιας την ώρα που η Τουρκία δείχνει να βρίσκεται στα πρόθυρα νευρικής κρίσης.

Οτι λειτούργησαν οι έμμεσες αναφορές στην Τουρκία, χωρίς να χρειαστεί να κατονομαστεί η ίδια, φάνηκε από την αντίδρασή της. Από τον κρατικά ελεγχόμενο Τύπο της έως την πολιτική της ηγεσία, η Αγκυρα θίχτηκε ακόμη και από το επαναλαμβανόμενο χειροκρότημα των μελών του Κογκρέσου. Στην υπάρχουσα γκρίνια προστέθηκε κι άλλη – μαζί με την ανησυχία πως η επίσκεψη στην Ουάσιγκτον σηματοδότησε μια αλλαγή των ισορροπιών στο Αιγαίο.

Μπορεί ο προστιθέμενος όγκος γκρίνιας να μην ήταν αρκετός για να τονώσει το ηθικό του Σκουρλέτη. Μπορεί η αντιπολίτευση να υποστηρίζει στα σοβαρά πως την τουρκική γκρίνια προκάλεσε η ελληνική βουβαμάρα ή πως η Τουρκία είναι υπόδειγμα συμμαχικής αξιοπιστίας. Αλλά αυτά είναι πράγματα που συμβαίνουν εδώ και αιώνες στη χώρα του Πλάτωνα.