Βεστάγκερ: Εξετάζουμε και πλαφόν στην τιμή του ηλεκτρικού

Συνέντευξη στη Μαρία Βασιλείου

Ανοιχτό αφήνει η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν Μαργκρέτε Βεστάγκερ το ενδεχόμενο αλλαγών στο προσωρινό πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων, που έχει υιοθετηθεί στην ΕΕ εξαιτίας της ουκρανικής κρίσης προκειμένου να συμπεριληφθούν περισσότερες εταιρείες που πλήττονται από την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία και το αυξημένο κόστος ενέργειας.

Παράλληλα, στη συνέντευξη που έδωσε στα «ΝΕΑ» και σε μικρή ομάδα ευρωπαϊκών εντύπων στις Βρυξέλλες η επίτροπος, αρμόδια για τον Ανταγωνισμό, επισημαίνει τις πτυχές που θα «κρίνουν» το αν θα δώσει η Κομισιόν πράσινο φως στο σχέδιο της κυβέρνησης για πλαφόν στο ηλεκτρικό ρεύμα.

«Μπορεί να προβούμε σε προσαρμογή του προσωρινού πλαισίου, αλλά δεν έχουμε ορίσει προθεσμία για το πότε, και θα το κάνουμε μόνο ύστερα από διαβούλευση με τα κράτη – μέλη», δήλωσε η Βεστάγκερ, επισημαίνοντας ότι το προσωρινό πλαίσιο έναντι της ουκρανικής κρίσης, που υιοθετήθηκε «για να βοηθήσει τα κράτη να μετριάσουν το πλήγμα από τις κυρώσεις, άμεσα ή έμμεσα, ή τις τιμές της ενέργειας», διαφέρει από αυτό που υιοθετήθηκε έναντι του Covid.

«Τώρα έχουμε πολύ συγκεκριμένους τομείς που πλήττονται. Οι μηχανισμοί (του πλαισίου) είναι ελαφρώς διαφορετικοί. Είναι η ίδια νομική βάση, φυσικά θα παρακολουθούμε πολύ προσεκτικά για να δούμε αν αυτά που έχουμε συμπεριλάβει επαρκούν για τις ανάγκες», είπε. Η πολιτική των κρατικών ενισχύσεων, εξήγησε η επίτροπος, παίζει ρόλο και στην επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης.

«Η επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης θα καταστήσει τις νέες κατευθυντήριες γραμμές για την ενίσχυση όσον αφορά το κλίμα, το περιβάλλον και την ενέργεια επίκαιρες, αλλά και εντός του προσωρινού πλαισίου για την κρίση προσπαθούμε να καλύψουμε μέρος της επιτάχυνσης της πράσινης μετάβασης. Επομένως, υπάρχουν πολλά ζητήματα κρατικών ενισχύσεων που είναι σημαντικά για να στηρίξουμε αυτούς που πλήττονται, αλλά και για να επιταχύνουμε όπου χρειάζεται».

Η ελληνική πρόταση

Σχετικά με την ελληνική πρόταση για την επιβολή πλαφόν για τη συγκράτηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας η επίτροπος Ανταγωνισμού επισημαίνει ότι μπορεί ένα κράτος – μέλος να κινηθεί προς την κατεύθυνση αυτή, αλλά η αποτελεσματικότητα του μέτρου εξαρτάται από τη διασυνδεσιμότητα του ενεργειακού συστήματος μιας χώρας με άλλες.

«Θα δούμε το επίπεδο του πλαφόν και τον μηχανισμό, αλλά είναι δύσκολο να μπω σε λεπτομέρειες. Εξετάζουμε κάθε σχέδιο βάσει των συγκεκριμένων στοιχείων του. Αν ένα κράτος – μέλος θέλει να εφαρμόσει τέτοιο σχέδιο, το εξετάζουμε, το γρηγορότερο», σημείωσε χωρίς να αποκλείει ότι ενδεχομένως μέχρι τον Ιούλιο, οπότε η κυβέρνηση στοχεύει να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο, η Κομισιόν θα έχει εξετάσει το ζήτημα.

Μιλώντας, πάντως, για την ισπανοπορτογαλική περίπτωση, ανέφερε ότι ευνοείται από το γεγονός ότι δεν υπάρχει μεγάλη διασυνδεσιμότητα με άλλες χώρες, κάτι που διασφαλίζει ότι το σχέδιο αφορά τους καταναλωτές των δύο χωρών (μόνο 10% εκτιμάται ότι μπορεί να διαφύγει στη γαλλική αγορά). Σε κράτη που διασυνδέονται με άλλες χώρες «ένα τέτοιο σχήμα μπορεί να μην είναι ελκυστικό», διότι μπορεί ο αντίκτυπός του να μεταφέρεται σε άλλους καταναλωτές, που δεν συμμετέχουν στον μηχανισμό συγκράτησης της τιμής. Πάντως, όπως είπε, η Κομισιόν εξετάζει κάθε πρόταση ξεχωριστά.

Η Μαργκρέτε Βεστάγκερ εκτίμησε ότι μέσω της κοινής αγοράς φυσικού αερίου, όπου η Κομισιόν βρίσκεται σε διαδικασία προετοιμασίας, θα επιτραπεί «να είναι οι τιμές πιο σταθερές και πιθανώς επίσης σε χαμηλότερο επίπεδο στο προβλέψιμο μέλλον», ενώ επέρριψε «πολιτική» σκοπιμότητα στην αγορά του φυσικού αερίου από την πλευρά της Ρωσίας.

«Αυτό που πυροδότησε την ενεργειακή κρίση, η έλλειψη προσφοράς λόγω της πολύ χαμηλής αποθήκευσης, φαινόταν να εμπνέεται πολιτικά παρά να εμπνέεται από περιορισμούς αγοράς ή πόρων ή οτιδήποτε άλλο».

Στο «μικροσκόπιο» η Gazprom

Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα για έρευνα της Κομισιόν στην Gazprom, η Βεστάγκερ δήλωσε ότι «προφανώς ξεκινάμε μια έρευνα μόνο εάν πιστεύουμε ότι μπορεί να υπάρχει κάτι να αναζητήσουμε. Αλλά το ερώτημα είναι: είναι αυτό αντιανταγωνιστικό μέσα στο πλαίσιο της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού ή μήπως οι εταιρείες μπορούν να κάνουν πράγματα που δεν συνάδουν με την αγορά για τους δικούς τους λόγους;», ξεκαθαρίζοντας, πάντως, ότι προς το παρόν δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπεράσματα.

Τόνισε την ανάγκη μείωσης της εξάρτησης από τη Ρωσία κατά δύο τρίτα μέχρι το τέλος του έτους, διαδικασία στην οποία «αν θέλουμε να είμαστε ανεξάρτητοι όσο το δυνατόν γρηγορότερα, τότε το LNG είναι ένα προφανές μέρος αυτής της απάντησης, γιατί αυτό κάνει το φυσικό αέριο περισσότερο ένα εμπόρευμα όπως το πετρέλαιο επειδή μπορεί να μεταφερθεί σε πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις».

Επεσήμανε, πάντως, ότι η απεξάρτηση συνοδεύεται από υψηλότερο τίμημα. «Ενας από τους λόγους για τους οποίους έχουμε αυτή την ακραία εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο είναι ότι ήταν πραγματικά φθηνό. Και μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας έχει βασιστεί σε πραγματικά φθηνή ενέργεια που προέρχεται από τη Ρωσία. Οταν εξετάζουμε την ευρωπαϊκή οικονομία τις τελευταίες δεκαετίες, πολλά από αυτά βασίζονται σε πραγματικά φθηνό εργατικό δυναμικό, για παράδειγμα, στην Κίνα. Ετσι τώρα έχουμε μεγάλη εξάρτηση από την κινεζική οικονομία. Μεγάλο μέρος της βιομηχανίας ημιαγωγών έχει βασιστεί σε ημιαγωγούς που προέρχονται από την Ταϊβάν, η οποία συνοδεύεται από μια τεράστια κρατική επιδότηση», υπογράμμισε η Βεστάγκερ. «Υπάρχει ένα τίμημα που πρέπει να πληρώσει κανείς για τη διαφοροποίηση, αλλά υπάρχει μεγαλύτερη ασφάλεια στην προμήθεια».

Εκτο πακέτο κυρώσεων

Πάντως, θεωρεί ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της στηριζόμενη μόνο σε ενδοευρωπαϊκές προμήθειες, αλλά «θα πρέπει να προχωρήσει σε συμμαχίες με άλλες χώρες» για την προμήθεια, εκτός από την ενέργεια, ημιαγωγών, πρώτων υλών κ.λπ.

Εκανε μάλιστα ειδική αναφορά στον Καναδά ως πιθανό μακροχρόνιο προμηθευτή της Ευρώπης σε πολλά είδη. Σημείωσε ότι το ζήτημα της δημιουργίας τέτοιων συμμαχιών έχει αρχίσει να συζητιέται και στο πλαίσιο του Συμβουλίου Τεχνολογίας Εμπορίου μεταξύ ΕΕ και ΗΠΑ, ώστε να υπάρξει ένας ευρύτερος κύκλος χωρών που θα συμμετέχουν, τόσο ως αγοραστές όσο και ως πωλητές, όταν πρόκειται για πρώτες ύλες.

Σχετικά με το έκτο πακέτο κυρώσεων, το οποίο δέχεται ισχυρή αντίδραση από την Ουγγαρία, η Μαργκρέτε Βεστάγκερ εμφανίστηκε αισιόδοξη ότι θα βρεθεί λύση. «Δεν γνωρίζω πώς θα είναι η τελική λύση, αλλά είναι δύσκολο να βρει κανείς εναλλακτική προκειμένου να συνεχίσουμε να ασκούμε ισχυρή πίεση στη Ρωσία», δήλωσε.