Μην πάνε χαμένα

Ομεγάλος κίνδυνος για τις οικονομίες παγκοσμίως είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες πρέπει τώρα να αποτρέψουν ένα ανοδικό σπιράλ μισθών-τιμών, κάτι που δεν έχει παρατηρηθεί από τη δεκαετία του 1970 και με μαθηματική ακρίβεια οδηγεί σε μεγάλη ύφεση. Ακόμα και να έχει αποτέλεσμα η πολιτική τους, μια κάποιου μεγέθους «ταλαιπωρία» θα υπάρξει. Η παγκόσμια οικονομία άλλωστε ήδη κλυδωνίζεται από τις επιπτώσεις της καραντίνας στην Κίνα και προφανώς τον συνεχόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Η ένταση όλων αυτών των προβλημάτων θα σκάσει πάνω στην ελληνική οικονομία, με τη συνήθη χρονοκαθυστέρηση, κάποια στιγμή το 2023. Οταν δηλαδή εμείς θα είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τις συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις και η χώρα θα υπολειτουργεί.

Το πρώτο πρόβλημα οπότε είναι ο χρόνος των προγραμματισμένων εκλογών στην Ελλάδα. Οσο πιο αργά τόσο το χειρότερο. Τόσο πιο κοντά στην έξαρση του προβλήματος. Τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ζημιά από την παρατεταμένη προεκλογική περίοδο.

Το δεύτερο είναι η διαδικασία. Ο τρέχων εκλογικός νόμος και ο επόμενος. Και τα δύο συστήματα αποτελούν ενδεχομένως αρνητικό πιστωτικό γεγονός. Η αλλαγή του εκλογικού νόμου μπορεί να αποτελεί υπαναχώρηση της δέσμευσης του Πρωθυπουργού, έχει όμως ουσιαστική βάση συζήτησης. Είναι πιο σημαντική η διατήρηση των προοπτικών της χώρας για οικονομική και κοινωνική ευημερία από το προσωπικό στοίχημα ενός πολιτικού, ακόμα και αν αυτός είναι ο ίδιος ο Πρωθυπουργός. Αρα ο εκλογικός νόμος των μεθεπόμενων εκλογών πρέπει να αλλάξει.

Το τρίτο και πιο σημαντικό είναι το περιεχόμενο του προεκλογικού διαλόγου. Το βλέπουμε ήδη στις δημόσιες συζητήσεις. Τη μια μέρα βγαίνει ο Χρ. Σταϊκούρας και λέει ότι «δώσαμε, δώσαμε» και ο Θ. Σκυλακάκης δείχνει με νόημα τις άδειες του τσέπες και την επομένη αρχίζουν να διακινούνται με ευθύνη και κυβερνητικών στελεχών σενάρια νέων παροχών, νέων επιδοτήσεων. Με αυτό το κλίμα σήμερα, δεν είναι καθόλου απίθανο κατά την προεκλογική περίοδο, τη στιγμή που η οικονομία θα απειλείται από τις διεθνείς επιπτώσεις, τα πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα να συζητούν πόσα και σε ποιους θα μοιράσουν μετά τις εκλογές. Μια ολόκληρη κοινωνία είναι άλλωστε εθισμένη στις επιδοτήσεις και τις παροχές και θα περιμένει να λάβει τον… οβολό τους. Η πλειοδοσία υποσχέσεων θα επικρατήσει κατά την προεκλογική περίοδο. Ο λαϊκισμός επίσης. Πολύ πιθανό μετά τις εκλογές να διαπιστωθεί ότι οι υποσχέσεις δεν μπορούν να τηρηθούν. Οτι ο προϋπολογισμός δεν αντέχει. Οτι οι συνθήκες έχουν αλλάξει.

Σε αυτή την περίπτωση ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός θα παραμονεύει. Εκτροχιασμός όχι σαν αυτόν που βιώνουμε λόγω πανδημίας την τελευταία τριετία και τον αντιμετωπίζουμε «αναπτυξιακά», με προσέλκυση και υλοποίηση επενδύσεων και με πολλές μειώσεις φόρων. Αλλά εκτροχιασμό σαν αυτόν που είχαμε να αντιμετωπίσουμε στο πρόσφατο και το μακρινό παρελθόν και χρειαζόμασταν «μέτρα» για να επιστρέψουμε ξανά στις ράγες, όπως αυξήσεις φόρων και μειώσεις δαπανών.

Αυτό το πισωγύρισμα πρέπει να το παλέψουμε όσο μπορούμε ως χώρα για να μην υπάρξει. Είναι κρίμα, πάνω που πατήσαμε στα πόδια μας, εκατοντάδες επενδύσεις, μικρές μεσαίες και μεγάλες, να βρίσκονται στα σκαριά, υφιστάμενες επιχειρήσεις και το τραπεζικό σύστημα να έχουν αποκτήσει ξανά υγεία, το κακό μας παρελθόν να επιστρέψει τινάσσοντας στον αέρα ό,τι χτίσαμε με κόπο…