Πρυτάνεις και νέα Συμβούλια ΑΕΙ: Back to… the future!

Η αλήθεια είναι ότι το νέο μοντέλο πρύτανη που εισηγείται το υπουργείο Παιδείας απαιτεί προσωπικότητες με στοιχεία διπολικότητας: και πρύτανης και πρόεδρος του νέου Συμβουλίου. Και ελεγκτής και ελεγχόμενος. Και με ψήφο και αρμοδιότητες, και χωρίς οικονομικές ή άλλες ευθύνες. Και διοργανωτής προεκλογικής διαδικασίας για να βγει μέλος του νέου Συμβουλίου, και «κρυφή» προεκλογική κάθοδο για να βγει πρύτανης. Και λίστες και σταυρό…

Οι πολιτικοί μας, τα τελευταία χρόνια, απασχολήθηκαν πολύ με το αν οι πρυτάνεις των ΑΕΙ είναι διεφθαρμένοι. Μέσα στην αγωνία τους όμως, η πρώτη λογική κίνηση δεν θα ήταν το να δημιουργήσουν ασφαλιστικές δικλείδες, διεξόδους ελέγχου, ισορροπίας δυνάμεων, μέσα στα πανεπιστήμια; Αντί, να τις εξαφανίσουν;

Η κατάργηση του πρυτανικού συμβουλίου και η μετεξέλιξη του με ένα πανίσχυρο Συμβούλιο Ιδρύματος στο οποίο θα μπαίνει από την «πίσω πόρτα» το …ίδιο πρυτανικό συμβούλιο, σε ποια ακριβώς ανάγκη μας απαντάει; Ειδικά όταν το Συμβούλιο αυτό τελικά δεν θα ελέγχεται από κανέναν.

Ας εξηγήσουμε τα δεδομένα μας.

Τι αλλάζει: Επανέρχονται στα ΑΕΙ τα παλιότερα Συμβούλια διοίκησης τους, αλλά επανέρχονται… αλλιώς.  Πλέον θα συγκροτούνται ως εξής: έξι μέλη τους θα εκλέγονται από όλα τα μέλη ΔΕΠ (Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού) κάθε Ιδρύματος.

Μέσα στο Συμβούλιο, οι «έξι» θα έχουν μια, ισότιμη, ψήφο (ανεξαρτήτως των ψήφων που συγκέντρωσαν κατά την εκλογή τους). Οι «έξι» θα επιλέγουν στη συνέχεια πέντε ακόμη εξωτερικά μέλη. Όλα τα μέλη του νέου Συμβουλίου θα επιλέγουν τον πρύτανη μέσα από τα 6 εκλεγμένα μέλη του. Ο πρύτανης θα είναι και πρόεδρος του Συμβουλίου.

Μια άλλη οπτική γωνία, δείχνει ότι από τους «έξι», οι τέσσερις θα έχουν πλειοψηφία, άρα θα μπορούν να συνασπιστούν και να ελέγξουν όλο το Συμβούλιο (ανεξαρτήτως και πάλι αν πήραν τις περισσότερες ψήφους στις εκλογές του Ιδρύματος τους).

Έτσι, ένας υποψήφιος πρύτανης στο μέλλον θα πρέπει απλά να φροντίσει να έχει μια «κλειστή» ομάδα 6 μελών με «κλαδιά» σε όλες τις Σχολές για να εξασφαλίσει στην συνέχεια ότι αυτοί ως μέλη του Συμβουλίου θα τον εκλέξουν μετά στη θέση πρύτανη (και προέδρου). Και θα πρέπει επίσης να έχει και 3-4 άτομα που θα εμφανίζει ως την «ανοικτή» ομάδα του, δηλαδή τους μελλοντικούς του αντιπρυτάνεις (αφού ο νόμος θα του δίνει την δυνατότητα αν τελικά εκλεγεί πρύτανης και πρόεδρος του Συμβουλίου θα μπορεί να ορίσει αντιπρυτάνεις έξω από το Ίδρυμα).

Μα, θα αναφέρει ο καλοπροαίρετος σχολιαστής, αφού θα μπορούν να «παύσουν» τον πρύτανη τα υπόλοιπα μέλη του Συμβουλίου, αν δεν κάνει καλά τη δουλειά του. Ποιοι θα τον «παύσουν» όμως; Εκείνοι που θα έχει επιλέξει ο ίδιος και οι δυο …ομάδες του; Γιατί είναι προφανές ότι τα εξωτερικά μέλη ενός Συμβουλίου που επιλέγονται από τα (περισσότερα) εσωτερικά μέλη του, θα είναι απλά «διακοσμητικά».

Δηλαδή αν σήμερα έχουμε (όπου και εάν έχουμε), έναν πρύτανη διεφθαρμένο που ελέγχεται όμως από τη Σύγκλητο και το Ίδρυμα του για τις πράξεις και τις αποφάσεις του, τώρα θα έχουμε (όπου και εάν έχουμε) ένα διεφθαρμένο σώμα 4-6 εσωτερικών μελών που δεν θα ελέγχονται από κανέναν…

Να εξηγήσουμε και κάτι άλλο εδώ: ο νέος νόμος του υπουργείου Παιδείας είναι πολύ καλός σε όλα τα υπόλοιπα σημεία του (το θέμα των φοιτητικών παρατάξεων αξίζει να αποτελέσει θέμα ξεχωριστής ανάλυσης): και απελευθερώνει διοικητικά και θεσμικά τα ΑΕΙ, και φέρνει εσωτερικά «Εράσμους», και διπλά και κοινά πτυχία (joint και dual degrees), και υποτροφίες, και απλοποίηση αναγνώρισης πτυχίων, και  νέα εκλογικά σώματα για τις κρίσεις των πανεπιστημιακών, και δυνατότητα εμπορικής αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της πανεπιστημιακής έρευνας και πολλά ακόμη.

Γιατί στεκόμαστε τότε στα Συμβούλια διοίκηση τους; Γιατί όλα τα παραπάνω θα κληθούν να τα εφαρμόσουν τα μέλη τους…