Ελεύθερη, όχι ασύδοτη αγορά

Στην αγορά αυτή την περίοδο έχει δημιουργηθεί η αίσθηση ότι παρά τους κινδύνους μπορούν να βγουν πολλά «λεφτά». Οι πιο πολλοί το παλεύουν με το κανονικό τον ορθόδοξο τρόπο λειτουργίας. Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που απλά εκμεταλλεύονται τη συγκυρία… Σε μια οικονομία που η εποπτεία των αγορών δεν ήταν ποτέ αυστηρή, ήρθε πριν από δύο χρόνια η πανδημία και την «ξεχαρβάλωσε» εντελώς. Στα «παράθυρα» ανοίγματος από τις καραντίνες είχε επικρατήσει η άποψη «μην ταράξουμε τα παιδιά». «Κάτω τα χέρια από την αγορά».

Μπορεί οι επιχειρήσεις να ήταν κλειστές, αλλά – υπενθυμίζεται – αποθεματοποιούσαν επιστρεπτέες, δανεικά με σχεδόν μηδενικά επιτόκια, ενοίκια και προσωπικό πληρωμένα από το κράτος και όλο και κάποια… δουλίτσα γίνονταν και ας έλεγαν επισήμως ότι δεν λειτουργούσαν. Εκείνη την περίοδο όποιος έβγαινε για έλεγχο απειλούνταν με… λιντσάρισμα. Αποτέλεσμα ήταν από εκείνη κιόλας την περίοδο, της υποτίθεται κλειστής οικονομίας, να καλλιεργηθεί η άποψη ότι δεν βλάπτει και μια αύξηση των τιμών. Ισα να κρατηθεί όρθια η επιχείρηση. Ενας πρώιμος πληθωρισμός είχε αρχίσει να ανατέλλει.

Μαζί του είχε ξεκινήσει να ανθεί η παραοικονομία στις κατ’ ιδίαν συναλλαγές. Απλά δεν φαινόταν ακόμα έντονα, καθώς λόγω του Covid oι περισσότερες συναλλαγές γίνονταν με ηλεκτρονικά μέσα. Οταν οι αποστάσεις μειώθηκαν, η παραοικονομία επανέκαμψε. Η απόδειξη συναλλαγών είδος προς εξαφάνιση, το λαθρεμπόριο και η νοθεία συνηθισμένη κατάσταση.

Η ανομία έχει γιγαντωθεί και πλέον απειλεί κάθε αγορά. Και αυτοί που είναι εντεταλμένοι για να την ελέγχουν διαθέτουν «νεροπίστολα». Τα κυκλώματα που έπιασαν τα στελέχη της ΑΑΔΕ, που έκλεβαν τον ΦΠΑ από τις φουσκωμένες τιμές των αγροτικών εμπορευμάτων είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Μέθοδοι τύπου καρουσέλ και πυραμίδας αναπτύσσονται με ταχύτατους ρυθμούς σε πολλές γειτονιές. Ανθρωποι αφήνουν τις κανονικές δουλειές τους για να αναζητήσουν ένα ευκαιριακά υψηλό εισόδημα και κανείς δεν αναρωτιέται τι είδους δουλειές είναι αυτές. Οι ίδιοι θεωρούν ότι για να τους το προτείνουν μέρα μεσημέρι, σε νόμιμο χώρο, τότε δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν.

Οι επιτήδειοι που τους εκμεταλλεύονται νιώθουν άτρωτοι. Γνωρίζουν ότι οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν έχουν ακόμα ξυπνήσει από τον πανδημικό λήθαργο. Τα περιστατικά είναι γύρω τους κάθε μέρα, αλλά πλέον είναι τόσο εξελιγμένες οι απάτες, που είναι αμφίβολο αν μπορούν να τις αντιληφθούν με τα όπλα που διαθέτουν. Το γεγονός ότι κάποιος στήνει εταιρεία που πουλά likes και υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι μπορούν να ζήσουν κάνοντας 15 likes την ημέρα, ξεπερνά μεν κάθε φαντασία, αλλά ένα ευνομούμενο κράτος έχει φροντίσει να τον προστατεύσει.

Σε όλο αυτό το σκηνικό, ένα μέρος των πολιτών που ήδη νιώθει από πλευράς εισοδήματος στην… απέξω, νιώθει επιπλέον και απροστάτευτος. Βλέπει τον διπλανό του να πλουτίζει από το πουθενά και να μην υπάρχει καμία κύρωση. Βλέπει επίσης την ανταγωνιστική επιχείρηση να πουλά ακόμα και κάτω του κόστους και να κερδίζει παραπάνω από τη δική του. Η αγορά πρέπει να είναι ελεύθερη και ανταγωνιστική, όχι όμως ασύδοτη και ανεξέλεγκτη. Η επιστροφή των κανόνων και της αυστηρής εποπτείας, αποτελεί απαραίτητο συστατικό της ομαλής λειτουργίας της…