Τουρκία: Ο Ερντογάν κόβει τις γέφυρες επικοινωνίας με την Αθήνα – Τα δύο δυσοίωνα σενάρια για «θερμό» καλοκαίρι

Ιδιαίτερα έντονος είναι ο εκνευρισμός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τα θετικά αποτελέσματα των επαφών του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ -με έμφαση στο ενδεχόμενο απόκτησης F-35 από τη χώρα μας και την προσπάθεια να μην πωληθούν F-16 στην Τουρκία.

Ο τούρκος πρόεδρος δηλώνει με οργή ότι δεν έχει νόημα και δεν πρόκειται να μιλήσει ξανά με τον πρωθυπουργό, κλείνοντας τους διαύλους επικοινωνίας, ενώ η επιθετική ρητορική του συνοδεύεται και από αντίστοιχη δραστηριότητα σε Αιγαίο και Έβρο.

Οι κινήσεις αυτές, μάλιστα, αποδέσμευσαν και την από καιρό εκκρεμή αποστολή της επιστολής στον ΟΗΕ, με την οποία η ελληνική πλευρά αποδόμησε την τουρκική επιχειρηματολογία περί σύνδεσης της κυριαρχίας με την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου.

Επικίνδυνη κλιμάκωση

Πιο συγκεκριμένα, η Άγκυρα συνεχίζει να ανεβάζει το θερμόμετρο στο Αιγαίο αμφισβητώντας ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα, στέλνοντας με παράνομη NAVTEX το υδρογραφικό Τσεσμέ στην καρδιά του Αιγαίου.

Με την εξόφθαλμα παράνομη οδηγία προς ναυτιλομένους η Τουρκία δέσμευσε δύο περιοχές από τις 28 Μαΐου έως και τις 14 Ιουνίου για υδρογραφικές έρευνες του πλοίου του τουρκικού στόλου Τσεσμέ.

Την ίδια ώρα, το μεγαλύτερο μέρος του τουρκικού στόλου πέρασε από το στενό της Χίου πλέοντας προς τον κόλπο του Ντογκάνμπεϊ όπου θα λάβει χώρα το αποβατικό κομμάτι της άσκησης ΕΦΕΣ στην οποία συμμετέχει και πυραυλάκατος της Λιβύης.

Η επιθετική τακτική που ακολουθεί η Τουρκία δείχνει ότι έχουν δημιουργηθεί οι συνθήκες για μία παρατεταμένη ένταση με την Ελλάδα η οποία διακρίνεται σε δύο επίπεδα.

Το ένα έχει να κάνει με την τουρκική προκλητικότητα σε ό,τι αφορά τις παραβιάσεις και τις υπερπτήσεις και το δεύτερο με την εκ νέου εργαλειοποίηση του προσφυγικού. Ήδη, οι ροές από τον Έβρο έχουν αυξηθεί, ενώ καθημερινά πλοιάρια επιχειρούν να μεταφέρουν στα ελληνικά νησιά εκατοντάδες πρόσφυγες και μετανάστες.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει, δε, και σε επίπεδο ρητορικής, όπου ο τούρκος πρόεδρος δράττει κάθε ευκαιρία για να επιτεθεί στην Αθήνα και προσωπικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Πέντε ημέρες μετά το «Μητσοτάκης γιοκ», ο Ερντογάν επανήλθε στο θέμα και με προκλητικό ύφος επιτέθηκε εναντίον της Ελλάδας και προσωπικά του πρωθυπουργού.

Τι είπε ο πρόεδρος της Τουρκίας; Ουσιαστικά, τίποτα καινούργιο. Επανέλαβε ότι η Ελλάδα εξοπλίζεται, αναφέρθηκε ξανά στην ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο αμερικανικό Κογκρέσο, μίλησε αόριστα για προκλήσεις από την πλευρά της Αθήνας και έπειτα από ένα ασυνήθιστα ακατανόητο, είναι η αλήθεια, «Ελλάδα συμμαζέψου», αποκάλυψε ότι κατήργησε το Ανώτατο Συμβούλιο συνεργασίας.

Η είδηση είναι μάλλον ότι εξακολουθούσε να υφίσταται το συγκεκριμένο όργανο, δεδομένου ότι ίχνος διάθεσης για συνεργασία από την τουρκική πλευρά δεν μπορεί να εντοπίσει ούτε ο πιο καλόπιστος ερευνητής…

Τα δύο σενάρια

Η κατάσταση, λοιπόν αυτή, όπως επισημαίνει η «Καθημερινή της Κυριακής», υποχρεώνει την ελληνική πλευρά να «ξεσκονίσει» ορισμένα από τα πιο δυσοίωνα σενάρια.

Το πρώτο είναι η πιθανότητα η Τουρκία να επιχειρήσει γεωτρήσεις σε περιοχές που έχουν ήδη ερευνηθεί το καλοκαίρι του 2020 στα νότια του Καστελλόριζου ή να προχωρήσει σε έρευνες κοντά στην Κρήτη, προκειμένου να υπενθυμίσει τις αξιώσεις της βάσει του τουρκολιβυκού μνημονίου.

Γι’ αυτό το σενάριο η Αθήνα είναι προετοιμασμένη εδώ και μήνες, καθώς το τουρκικό ναυτικό αντιμετωπίζει τη θαλάσσια περιοχή που ξεκινάει από τα έξι ναυτικά μίλια και ανατολικότερα από την Κρήτη ως περιοχή ευθύνης της Αγκυρας.

Αυτή η πρακτική «εδαφικοποίησης» των διεθνών υδάτων από πλευράς της Τουρκίας έχει καταγγελθεί και περιγραφεί κατά τρόπο που εκθέτει την Αγκυρα σε όλους τους διεθνείς συνομιλητές της Αθήνας.

Το δεύτερο -και χειρότερο- σενάριο, σύμφωνα με την ίδια πηγή, εξετάζει τη στάση που θα ακολουθήσει η Αθήνα σε περίπτωση που επιχειρηθεί παρενόχληση στη μετακίνηση στοιχείων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ε.Δ.) στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και, κυρίως, στα Δωδεκάνησα.

Ηδη στη ρουτίνα των στελεχών των Ε.Δ. είναι η δι’ ασυρμάτου παρενόχληση των ιπτάμενων μέσων που μεταφέρουν στρατιωτικούς στα νησιά, ωστόσο ακόμη δεν έχει επιχειρηθεί αναχαίτισή τους ή δημιουργία προσκομμάτων στην προσέγγιση πλοίων σε λιμάνια.

Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι σε ένα τέτοιο σενάριο η ένταση είναι πολύ εύκολο να κορυφωθεί απότομα, με απρόβλεπτες συνέπειες.

Σε ετοιμότητα η Αθήνα

Μέχρι στιγμής, η Αθήνα αντιμετωπίζει τις προκλήσεις με ψυχραιμία και σύνεση. Η ελληνική κυβέρνηση επαναλαμβάνει ότι οι δίαυλοι του διαλόγου πρέπει να παραμείνουν ανοιχτοί και επιλέγει να μην μπει σε ρητορική αντιπαράθεση, ωστόσο στέλνει το μήνυμα της απόλυτης ετοιμότητας έναντι των τουρκικών απειλών.

Σε επίπεδο διπλωματίας, η Αθήνα έχει στείλει μηνύματα τόσο διά στόματος του πρωθυπουργού, όσο και του υπουργού Εξωτερικών ότι η Ελλάδα διατηρεί τις γέφυρες επικοινωνίας.

Μήνυμα στην ηγεσία της Τουρκίας στον απόηχο των δηλώσεων του Ταγίπ Ερντογάν εξέπεμψε από το Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος μάλιστα -αν και δεν είναι στην ευρωπαϊκή ατζέντα- αναμένεται να ενημερώσει τους ομολόγους του για την κλιμάκωση από την πλευρά της γειτονικής χώρας και την έξαρση της τουρκικής προκλητικότητας, καθώς και για τον κίνδυνο κλιμάκωσης της έντασης στην περιοχή.

Αναμένεται, μάλιστα, να τονίσει πως η Ελλάδα είναι πάντα υπέρ του διαλόγου, όμως η παραβίαση της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων δεν θα γίνει αποδεκτή.

Από το Νταβός ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε: «Με την Τουρκία είμαστε γείτονες, πάντα θα χρειάζεται να μιλάμε και πάντα θα κρατάμε ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας, δεν θα είμαστε ποτέ εμείς που θα διακόψουμε την επικοινωνία με τους γείτονες μας. Από την άλλη, όμως, εάν ο πρόεδρος Ερντογάν θεωρεί πως δεν θα υπερασπιστώ την κυριαρχία της Ελλάδος και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, ή δεν θα “διεθνοποιήσω” ότι η Τουρκία συμπεριφέρεται ως αναθεωρητική δύναμη, τότε έχει εσφαλμένη εντύπωση».

Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για απαράδεκτη πρακτική, κληθείς να σχολιάσει τον άνευ προηγουμένου μεγάλο αριθμό υπερπτήσεων τουρκικών μαχητικών πάνω από ελληνικά νησιά. «Θα θίγω το συγκεκριμένο ζήτημα, όποτε μου δίνεται η ευκαιρία έως ότου η Τουρκία αλλάξει τη συμπεριφορά της», σημείωσε χαρακτηριστικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

Την ίδια ώρα, ο Νίκος Δένδιας στέλνει μήνυμα σε εταίρους και σύμμαχους της χώρας να μην ενδίδουν στους εκβιασμούς της Τουρκίας, με όποιον «μανδύα» και αν αυτοί περιβάλλονται.

Σε δήλωσή του στην εφημερίδα «Τα Νέα Σαββατοκύριακο» ο υπουργός Εξωτερικών υπογραμμίζει πως η χώρα μας είναι παράγοντας αξιοπιστίας και σταθερότητας και όχι επιτήδειος ουδέτερος. Ο ίδιος εξήγησε πως τις τελευταίες εβδομάδες «και παρά τις διαβεβαιώσεις της τουρκικής πλευράς, είμαστε μάρτυρες κλιμάκωσης της τουρκικής επιθετικής ρητορικής, καθώς και πρωτοφανών ενεργειών εναντίον της κυριαρχίας και των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων».

Και σημειώνει πως η απάντηση της Ελλάδας στις προκλήσεις αυτές εδράζεται σε τρεις σταθερές παραμέτρους: «Πρώτον, αντιδράμε με σύνεση και ψυχραιμία. Δεν παρασυρόμαστε από την πέραν του Αιγαίου ακραία ρητορική. Επιλέγουμε εμείς τον τρόπο και τον χρόνο που θα απαντήσουμε».

«Δεύτερον, σεβόμαστε και προωθούμε τις θέσεις αρχής, στις οποίες έχουμε θεμελιώσει την εξωτερική μας πολιτική: Σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας όλων των κρατών».

«Τρίτον, δεν έχουμε και δεν επιδιώκουμε να έχουμε μια τουρκο-κεντρική εξωτερική πολιτική, η οποία απλώς αντιδρά στις ενέργειες της γείτονος» επισημαίνει και προσθέτει: «Έχουμε θέσει με σαφήνεια το πλαίσιο, μέσα στο οποίο προσφερόμεθα να συζητήσουμε τη μοναδική μας διαφορά».