Το παιχνίδι του Ερντογάν

Συνηθίζουμε να κρίνουμε τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τα κριτήρια μιας ορισμένης αντίληψης της τακτικής, που δεν έχουν εφαρμογή σε κάποιον που αισθάνεται ταυτόχρονα ηγέτης μιας μεγάλης χώρας και ικανός να παίρνει ρίσκα.

Και οι δύο παράμετροι είναι αναγκαίες για να κατανοήσουμε τη στάση του.

Αφενός, ο Ερντογάν θεωρεί ότι η Τουρκία είναι μια χώρα μεγάλη που δεν αναγνωρίζεται ως πρέπει. Μια χώρα με μεγάλο στρατό, ένοπλη παρουσία εκτός συνόρων και μεγάλο πληθυσμό.

Αφετέρου, ο Ερντογάν πιστεύει ότι ενίοτε πρέπει οι χώρες να παίρνουν ρίσκα γιατί διαφορετικά δεν μπορούν να έχουν αποτελέσματα. Αυτό εξηγεί κινήσεις από την πολιτική του για τα επιτόκια, που πάει κόντρα σε όσα λένε οι οικονομολόγοι, μέχρι τον τρόπο που η Τουρκία δεν διστάζει να εμπλέκεται σε πολεμικές επιχειρήσεις εκτός συνόρων ή να έχει συναλλαγές ταυτόχρονα και με τους Ρώσους και με τους Ουκρανούς.

Και με αυτόν τον τρόπο κινείται και αυτή την περίοδο.

Εφαρμόζοντας μια τακτική που λέει ότι πρώτα αυξάνεις τα διακυβεύματα και μεγαλώνεις το στοίχημα και το ρίσκο και μετά διαπραγματεύεσαι για να έχεις το καλύτερο αποτελέσματα.

Αυτό σημαίνει ότι αντί να κλείνει μέτωπα τα ανοίγει, ελπίζοντας στο τέλος κάτι να βγάλει.

Δείτε πώς σήκωσε το θέμα με τη Φιλανδία και τη Σουηδία σε σχέση με το ΝΑΤΟ.

Για να μπορέσει να αποσπάσει από τους αμερικανούς αυτό που τον ενδιαφέρει, δηλαδή το δικαίωμα να κάνει νέα μεγάλη στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία για να απωθήσει τους Κούρδους (παρότι αυτοί είναι σύμμαχοι των ΗΠΑ), δεν διστάζει να μπλοκάρει, μια κρίσιμη απόφαση που είναι η διεύρυνση του ΝΑΤΟ.

Βεβαίως, μαζί με τον τσαμπουκά, «κλείνει και το μάτι»: δεν είναι η πάλη κατά της τρομοκρατίας βασικός σκοπός του ΝΑΤΟ;

Με τον ίδιο τρόπο φέρεται και στα ελληνοτουρκικά: από τη μια κλιμακώνει την ένταση και μάλιστα εν μέσω μιας μεγάλης γεωπολιτικής σύγκρουσης, όπου υποτίθεται ότι θα χρειαζόταν η «ενότητα της συμμαχίας».

Από την άλλη, ακριβώς πάνω σε αυτό είναι που «κλείνει το μάτι» πάλι: δώστε μου την αναβάθμιση των F-16 και μια χαρά επανέρχεται το ομαλό κλίμα και η συνοχή της συμμαχίας.

Με αυτόν τον τρόπο κατορθώνει να πετύχει αυτό που θέλει: να μην θεωρείται η Τουρκία ως «δεδομένη».

Άλλωστε, ξέρει ότι ανεξαρτήτως των κατά καιρούς τοποθετήσεων, κανένας στο ΝΑΤΟ δεν θέλει να χάσει την Τουρκία, ιδίως σε μια φάση όπου ο κόσμος διαιρείται ξανά.

Προφανώς επίσης ξέρει ότι δεν θα τα πάρει όλα, αλλά παρ’ ακόμη και μικρές παραχωρήσεις μπορεί να τις θεωρήσει επιτυχίες.

Όλα αυτά πρέπει να τα λάβουμε υπόψη μας.

Προφανώς και δεν πρόκειται ούτε οι ΗΠΑ ούτε οι Ευρωπαίοι να έρθουν σε συνολική ρήξη με την Τουρκία. Και θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι γενικά μια τέτοια ρήξη θα ήταν η λύση για τα ελληνοτουρκικά.

Όμως, με έναν τρόπο μπορούμε να «διδαχτούμε» λίγο από την Τουρκία.

Κάποιες φορές δεν βλάπτει μια χώρα να δείχνει εκείνη την αποφασιστικότητα, που κατοχυρώνει προς όλες τις κατευθύνσεις ότι «δεν είναι δεδομένη».