Zero Hunger: Προσοχή στα τρόφιμα… και στην παραγωγή

Οι πολεμικές συγκρούσεις, οι οικονομικές κρίσεις, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η πανδημία του κοροναϊού και η επακόλουθη κρίση, έχουν φέρει στο προσκήνιο την επισιτιστική κρίση, ενώ την ίδια στιγμή, το ένα τρίτο των παραγόμενων τροφίμων στον πλανήτη καταλήγει στα σκουπίδια.

Ο αριθμός των ανθρώπων οι οποίο βρίσκονται αντιμέτωποι με επισιτιστική ανεπάρκεια υπολογίζεται, σύμφωνα με μελέτες, αυξήθηκε κατά 20% φθάνοντας τον περασμένο χρόνο τα 193 εκατομμύρια –δηλαδή σχεδόν 40 εκατομμύρια άνθρωποι περισσότεροι σε σχέση με το 2020.

Ακόμη, 236 εκατ.  βρίσκονταν υπό συνθήκες πίεσης, στο κατώφλι της οξείας πείνας και 26 εκατ. παιδιά υπέφεραν από υποσιτισμό.

Ενδεικτικό της κατάστασης που σήμερα έχει διαμορφωθεί στη σκιά του πολέμου, είναι το γεγονός, ότι στην πρόσφατη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών στον ΟΗΕ, τόσο οι υπουργοί όσο και ο γγ Αντόνιο Κουντέρες μίλησαν για τον ορατό κίνδυνο λιμού σε δεκάδες κράτη και περαιτέρω επιδείνωσης της όλης κατάστασης, με ότι αυτό συνεπάγεται και για τις δυτικές λεγόμενες χώρες.

Παγκοσμίως, ένας στους εννέα ανθρώπους στον κόσμο (795 εκατομμύρια) υποσιτίζεται. Η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που πεινάνε στον κόσμο ζει σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπου το 12,9% του πληθυσμού υποσιτίζεται.

Η διατροφική ασφάλεια των χωρών με την εξασφάλιση επαρκών τροφίμων μέσω της τοπικής παραγωγής ήρθε ξανά στο προσκήνιο και εντάσσεται στα στρατηγικά σχέδια των χωρών.

Η μελλοντική ανάγκη αύξησης της παραγωγής τροφίμων λόγω του υπερπληθυσμού κατά 60% μέχρι το 2050, δηλαδή στην επόμενη μόλις γενιά, αναμένεται να επηρεάσει σημαντικά και άμεσα την παραγωγή, μεταποίηση και διακίνηση των τροφίμων.

Σπατάλη τροφίμων

Η σπατάλη τροφίμων αποτελεί αναγνωρισμένο πρόβλημα, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει αποκτήσει μεγαλύτερη πολιτική και κοινωνική σημασία. Το πρόβλημα αυτό, δυστυχώς προκύπτει σε κάθε κρίκο της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων, κατά τα στάδια της παραγωγής, της μεταποίησης, της εμπορίας και της κατανάλωσής τους.

Παγκοσμίως, σπαταλάται ή χάνεται το ένα τρίτο περίπου των τροφίμων που παράγονται για ανθρώπινη κατανάλωση γεγονός που συνεπάγεται με οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος.

Σύμφωνα, μάλιστα, με εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών, το ετήσιο οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος της σπατάλης τροφίμων παγκοσμίως ανέρχεται σε περίπου 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.

Επιτακτική η ανάγκη μείωσης της σπατάλης

Η ανάγκη μείωσης της σπατάλης των τροφίμων καθίσταται επιτακτικότερη, αν λάβουμε υπόψη ότι η παγκόσμια ζήτηση για τρόφιμα αναμένεται να αυξηθεί σε 60% (αύξηση πληθυσμού και εισοδήματος, αλλαγές καταναλωτικών προτύπων, FAO).

Κατά συνέπεια, απαιτείται συντονισμός όλων των εμπλεκομένων φορέων, βελτίωση της νομοθεσίας και των πολιτικών που θα περιορίσουν την σπατάλη των τροφίμων αλλά και θα συμβάλλουν στην αναδιανομή των πλεονασμάτων τροφίμων, ευαισθητοποίηση, αλλαγή συμπεριφοράς των καταναλωτών, ανταλλαγή καλών πρακτικών, βελτιώσεις στον τομέα της εστίασης (χρήση ως ζωοτροφές, κομποστοποίηση, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας).

Η διπλή πρόκληση

Την ίδια στιγμή, οι αγρότες έχουν να αντιμετωπίσουν μια διπλή πρόκληση. Να καλλιεργούν και να παράγουν ποιοτικά τρόφιμα και στις αναγκαίες ποσότητες και ταυτόχρονα να προστατεύουν τη φύση και να διαφυλάσσουν τη βιοποικιλότητα.

Τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας είναι αποκαλυπτικά: Περίπου 500 εκατομμύρια μικρές φάρμες παγκοσμίως παρέχουν το 80% της τροφής που  καταναλώνεται σε μεγάλο μέρος του αναπτυσσόμενου κόσμου.

Στην ΕΕ υπάρχουν περίπου 10 εκατομμύρια γεωργικές εκμεταλλεύσεις και 22 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται σε τακτική βάση στη γεωργία. Παράγουν μια εντυπωσιακή ποικιλία άφθονων, οικονομικά προσιτών, ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων.

Η Ελλάδα

Κάθε χρόνο τα ελληνικά νοικοκυριά πετούν 1.000.000 τόνους τρόφιμα, ποσότητα που αναλογεί σε 98,2 κιλά τρόφιμα, ανά πολίτη.

Την ίδια στιγμή 1,4 εκατ. άτομα ήτοι 12,9% του πληθυσμού είναι αντιμέτωπα με επισιτιστική ανασφάλεια.

Βρισκόμαστε στην 3η χειρότερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την ορθή κατανόηση (μόλις 22% των πολιτών) της ένδειξης «ημερομηνία ανάλωσης κατά προτίμηση πριν από».

Παραγωγή vs Πείνας

Η εξάλειψη της πείνας παράλληλα με βελτίωση της διατροφής, επίτευξη επισιτιστικής ασφάλειας και προώθηση της βιώσιμης και ανθεκτικής στο κλίμα γεωργίας είναι ένας φιλόδοξος στόχος. Η αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος απαιτεί ισχυρές πολιτικές, συνεργασίες και υπεύθυνη στάση.

Παραγωγοί και αγροτικές επιχειρήσεις μπορούν να εφαρμόσουν βιώσιμες γεωργικές πρακτικές για να αυξήσουν την ανθεκτικότητα του τομέα.

Είναι ώρα να ξανασκεφτούμε το πώς καλλιεργούμε, μοιραζόμαστε και καταναλώνουμε την τροφή μας. Αν αξιοποιηθούν σωστά, η γεωργία, η δασοπονία και η αλιεία, τότε θα μπορέσουν να παράσχουν θρεπτική τροφή για όλους και να δημιουργήσουν εισοδήματα, στηρίζοντας έτσι την ανθρωποκεντρική ανάπτυξη της περιφέρειας και προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον.

Χρειάζεται βαθιά αλλαγή στο παγκόσμιο σύστημα τροφίμων και γεωργίας, αν θέλουμε να σιτίσουμε τα 795 εκατομμύρια ανθρώπους που πεινάνε σήμερα και τα επιπλέον 2 δισεκατομμύρια που αναμένονται να φτάσουν μέχρι το 2050.

Ο τομέας των τροφίμων και της γεωργίας προσφέρει λύσεις-κλειδιά για την ανάπτυξη ενώ διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην εξάλειψη της πείνας και της φτώχειας.