Τουρκία: Ο Ερντογάν σε νέο εθνικιστικό «κυνήγι μαγισσών»

«Ήταν ένα όνειρο, η καρδιά μου σκίρτησε από ενθουσιασμό… Γίνατε χιλιάδες καρδιές με πρόσωπα και μάτια, πιο όμορφα από χίλια τριαντάφυλλα»…

Η Αϊνούρ Ντογάν δεν έκρυβε τη συγκίνησή της σε ανάρτηση στο Twitter μετά την ολοκλήρωση της συναυλίας της στην Κωνσταντινούπολη, το Σάββατο.

H διεθνούς κύρους και πολυβραβευμένη Κούρδισσα τραγουδίστρια με καταγωγή από το Τούντζελι στην Ανατολική Ανατολία έχει μπει εδώ και ημέρες στο στόχαστρο των τουρκικών αρχών και φιλοκυβερνητικών τρολ στα social media, που την χαρακτηρίζουν «εχθρό του κράτους» και «υποστηρικτή του PKK».

Εν μέσω εθνικιστικής υστερίας στην Τουρκία που ανατροφοδοτεί προεκλογικά ο πρόεδρος Ερντογάν -προαναγγέλλοντας νέα εισβολή στη βόρεια Συρία και ανάγοντας το κουρδικό σε μοχλό πίεσης στο ΝΑΤΟ- η Αϊνούρ είδε τις προηγούμενες ημέρες να ακυρώνονται δύο συναυλίες της, με αυθαίρετες αποφάσεις.

Όχι τυχαία ήταν στο Ντερίντζε (στο Κοτζάελι) και στην Προύσα με αποφάσεις του τοπικού δημάρχου και του κυβερνήτη αντίστοιχα, που ανήκουν στο ισλαμoσυντηρητικό κόμμα AKP.

Ως επιχείρημα επικαλέστηκαν αμφότεροι τη δημόσια τάξη και ασφάλεια…

Ενόψει της συναυλίας της Αϊνούρ στην Κωνσταντινούπολη -επικεφαλής στον μητροπολιτικό δήμο της οποίας είναι ο κεμαλιστής Εκρέμ Ιμάμογλου- οι πιέσεις κλιμακώθηκαν, αλλά τελικά απέτυχαν.

Το ίδιο συνέβη στη Σμύρνη και στην Άγκυρα, που σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης είναι επίσης υπό τον έλεγχο της αξιωματικής αντιπολίτευσης του CHP.

Tek ömürlük hayatlar ve yüzyıllık şarkılar 🎶🎙
Gelek Spas Antalya ❤️

“ Istanbul Harbiye Açıkhava “
Sibê saet di 21:00 de 🎶🎙
🎟 https://t.co/ms80o7rqpN #AynurTürkiyeTurnesi #aynurdoğan pic.twitter.com/A9AsIQyIHu

— Aynur Doğan (@aynurdogan) May 27, 2022

Ένα πολιτιστικό «πογκρόμ»

Η περίπτωση της Αϊνούρ Ντογάν -που διατηρεί ζωντανή την κουρδική λαϊκή μουσική, «παντρεύοντάς» την με δυτικές επιρροές- δεν είναι η μόνη στη σημερινή Τουρκία.

Από τις αρχές Μαΐου, εκλεγμένοι δήμαρχοι που ανήκουν στο AKP ή διορισμένοι από τον ίδιο τον Τούρκο πρόεδρο κυβερνήτες έχουν απαγορεύσει… εν χορώ τις συναυλίες πολλών Κούρδων και αντιφρονούντων μουσικών.

Η συντονισμένη επιχείρηση φίμωσης άρχισε στο Εσκίσεχιρ, τη μεγαλύτερη «φοιτητική πόλη» της Τουρκίας, που αδημονούσε για το πρώτο από την έναρξη της πανδημίας «Anadolu Fest»: ένα τετραήμερο μουσικό φεστιβάλ, που υπό κανονικές συνθήκες γίνεται κάθε χρόνο.

Φέτος, μετά το «πράσινο φως» που είχε δώσει ο κεμαλιστής δήμαρχος της πόλης, είχε προγραμματιστεί να εμφανιστούν στη σκηνή διάσημοι μουσικοί της ποπ και της ροκ.

Όμως ο κυβερνήτης της περιοχής είχε άλλη γνώμη.

Επέβαλε 15νθήμερη απαγόρευση των εκδηλώσεων για να «διασφαλιστεί η δημόσια τάξη και ασφάλεια, να αποτραπεί η εγκληματικότητα, να προστατευτούν τα δικαιώματα και οι ελευθερίες άλλων»…

19.30’da #FestivalimeDokunma hashtagi ile siz de haklarınızı savunabilirsiniz. Desteklerinizi bekliyoruz. pic.twitter.com/ELwA1bcp90

— Anadolu fest #festivalimedokunma (@FestAnadolu) May 9, 2022

Με την ίδια προσχηματική αιτιολογία, το φαινόμενο έχει αρχίσει να εξαπλώνεται έκτοτε σε διάφορα μέρη της Τουρκίας.

Οι περισσότερες απαγορεύσεις αφορούν Κούρδους μουσικούς και καλλιτέχνες.

Ο κυβερνήτης της Προύσας, στα βορειοδυτικά, απαγόρευσε συναυλία του Κούρδου μουσικού Μεμ Αραράτ.

Στη Μους, στα ανατολικά, ακυρώθηκε η εμφάνιση των Μετίν και Κερέμ Καχραμάν, ενός κουρδικού ντουέτου.

Στα δυτικά, στη Νικομήδεια, τα σχέδια του θιάσου Amed City Theatre να ανεβάσει τον «Δον Κιχώτη» στα κουρδικά ναυάγησαν ξαφνικά, όταν ενημερώθηκαν την τελευταία στιγμή πως η δημοτική αίθουσα που είχαν μισθώσει «δεν ήταν πλέον διαθέσιμη».

Μέχρι και η Περβίν Τσακάρ -μία από τις λίγες Κούρδισσες λυρικές τραγουδίστριες, με διεθνείς διακρίσεις- δυσκολεύεται πια να κλείσει αίθουσες για παραστάσεις στην Τουρκία, καθώς το ρεπερτόριό της περιέχει και κουρδικά τραγούδια.

Οι απαγορεύσεις εν τω μεταξύ ολοένα και διευρύνονται. Σειρά είχε ο    Νιγάζι Κογιουντζού, μουσικός της ροκ με «ρίζες» στους Λαζούς.

Ή ακόμη και η ποπ τραγουδίστρια Μελέκ Μόσο ενημερώθηκε την περασμένη εβδομάδα ότι η προγραμματισμένη συναυλία της στην Ισπάρτα (Σπάρτη Μικράς Ασίας) ακυρώνεται για λόγους…   «ανηθικότητας».

Αιτία; Το γεγονός ότι έχει το θάρρος να μιλά για τη γυναικεία χειραφέτηση σε μία χώρα που με εντολή του προέδρου της αποσύρθηκε από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και οι γυναικοτονίες έχουν λάβει εφιαλτικές διαστάσεις.

Η ίδια έδωσε το δικό της μήνυμα από συναυλία στη Σμύρνη.

«Ονειρεύομαι ένα μέλλον, στο οποίο δεν θα κρίνομαι από το χρώμα του κραγιόν μου, τα μαλλιά μου, τη μαντίλα μου, τις προτάσεις μου, το στυλ μου ή οτιδήποτε άλλο», είπε.

«Ποτέ μα ποτέ δεν θα σταματήσω να μιλώ, να τραγουδώ».

Melek Mosso bunun için kabul edilmedi kimse kimseyi kandırmasın.. pic.twitter.com/FVY6eBqxpy

— Hasan Cerit (@hsn_crt) May 30, 2022

Η επιχείρηση φίμωσης και το εθνικιστικό μένος κατά καλλιτεχνών που δεν ταιριάζουν στο νεοθωμανικό αφήγημα του Ερντογάν έχει επεκταθεί ακόμη και σε ξένους.

Η εμφάνιση μιας τραγουδίστριας από τη Νότια Κορέα ακυρώθηκε, εν προκειμένω επειδή εκπροσωπούσε την LGBTQI+ κοινότητα.

Η προγραμματισμένη για τις 11 Ιουνίου συναυλία του παγκοσμίου φήμης Ισπανο-αρμένιου βιρτουόζου του βιολιού Άρα Μαλικιάν στο πλαίσιο φεστιβάλ που οργάνωσε το ίδιο το υπουργείο Πολιτισμού της Τουρκίας επίσης ακυρώθηκε, χωρίς καν να διευκρινιστεί ο λόγος.

Μόλις προ ημερών -αν και προσκεκλημένος από την ίδια τη διοίκηση της Trabzonspor- απαγορεύτηκε στον ποντιακής καταγωγής Έλληνα λυράρη και τραγουδιστή Ματθαίο Τσαχουρίδη να εμφανιστεί στους εορτασμούς του τουρκικού ποδοσφαιρικού συλλόγου της Τραπεζούντας για την κατάκτηση του πρωταθλήματος στην γείτονα.

Ο λόγος; Στοχοποιήθηκε από Τούρκους πολιτικούς και εθνικιστικούς κύκλους ως «προπαγανδιστής της Γενοκτονίας των Ποντίων».

Φίμωση και οργή

«Υπάρχει εγκύκλιος στα γραφεία των κυβερνητών και των δήμων που ελέγχει το AKP για απαγόρευση αυτών των εκδηλώσεων;», ρώτησε τον υπουργό Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, η Τουλάι Χατίμογλου, βουλευτής του φιλοκουρδικού-αριστερού κόμματος HDP: τρίτου μεγαλύτερου κοινοβουλευτικού κόμματος στην Τουρκία, που εδώ και μήνες βρίσκεται υπό απηνή πολιτικό-νομικό διωγμό, με την κατηγορία της «τρομοκρατίας»…

Ουσιαστικά απάντηση δεν έλαβε.

Στο μεσοδιάστημα, το νέο «κυνήγι μαγισσών» συνεχίζεται σε μια ακραία πολωμένη χώρα, όπου η οικονομία βυθίζεται στην κρίση.

Ο καλπάζων πληθωρισμός φτωχοποιεί ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.

Τα ποσοστά του Ερντογάν και του AKP ακολουθούν σταθερά καθοδική πορεία ενόψει των κρίσιμων προεδρικών και βουλευτικών εκλογών, που θα γίνουν το αργότερο σε 13 μήνες.

Με όλα αυτά ως φόντο, η ισλαμοσυντηρητική κυβέρνηση επιλέγει να παίξει τα «ρέστα» της στην εθνικιστική κλιμάκωση, εντός κι εκτός συνόρων.

«Η Τουρκία, με επικεφαλής τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τους συντηρητικούς και υπερεθνικιστές εταίρους του, βρίσκεται σε μια καταστροφική περιδίνηση. Και αυτή επιταχύνεται», γράφει ο πολιτικός αναλυτής Γιαβούζ Μπαϊντάρ, αρχισυντάκτης του ιστότοπου Ahval News.

«Ασφαλώς, το φαινόμενο έχει να κάνει με το αδιέξοδο στο οποίο βρίσκεται η σημερινή κυβέρνηση, λόγω της πρωτοφανούς πολυεπίπεδης κρίσης: στο πολιτικό σύστημα, στην οικονομία, στην κοινωνική αναταραχή, στη μετατροπή της γραφειοκρατίας σε “μαφία”», αναφέρει.

«Αυτό αφήνει τον Ερντογάν με επιλογές που θυμίζουν τα εγχειρίδια όλων των προηγούμενων αυταρχικών και δικτατόρων: δημιουργία και κλιμάκωση κρίσης στο εσωτερικό και στο εξωτερικό και σφίξιμο της μέγγενης της καταπίεσης».

Στην εξωτερική πολιτική, επισημαίνει ο Μπαϊντάρ, «ο Ερντογάν και η ομάδα του φαίνεται να βλέπουν ένα άνοιγμα στον επεκτατισμό, όπως αποδεικνύεται από τις προετοιμασίες για μια μαζική «διπλή επιχείρηση» στη Συρία και το Ιράκ, όπου ζει ο κουρδικός πληθυσμός», τους τριγμούς που προκαλεί στη συνοχή του ΝΑΤΟ με τα συνεχή παζάρια γύρω από την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, καθώς και τις κλιμακούμενες προκλήσεις έναντι της Ελλάδας.

Στο εσωτερικό της Τουρκίας, εν τω μεταξύ, αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται 9 χρόνια από τις μεγάλες αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί.

Η ανησυχία στην Άγκυρα εντείνεται για το ξέσπασμα μιας συσσωρευμένης λαϊκής οργής στη χώρα.

«Οι συναυλίες και τα φεστιβάλ είναι τομείς όπου η κατακραυγή του εξοργισμένου κοινού δεν μπορεί να κατασταλεί, ιδιαίτερα εάν υπάρχει ένας καλλιτέχνης με κριτική φωνή στη σκηνή», εξηγεί στο Al Monitor η Αλ-Χελούν Φιράτ, αντιπρόεδρος του κεντροδεξιού κόμματος DEVA, αρμόδια για θέματα πολιτισμού.

«Κι αυτό», λέει, «είναι κάτι που [η συγκεκριμένη κυβέρνηση] δεν μπορεί να ανεχθεί».

Η καφκική δίκη-καταδίκη σε ισόβια του μαικήνα και ακτιβιστή της κοινωνίας των πολιτών Οσμάν Καβαλά αποτελεί ακόμη ένα απτό δείγμα αυταρχισμού και ποινικοποίησης κάθε φωνής αμφισβήτησης στη σημερινή Τουρκία.

Προς τούτο μάλιστα παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στην τουρκική εθνοσυνέλευση το «νομοσχέδιο περί ψηφιακής λογοκρισίας».

Με πρόσχημα την «παραπληροφόρηση», βάζει ουσιαστικά στο «στόχαστρο» επικριτικούς προς την κυβέρνηση λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ειδησεογραφικούς ιστότοπους.

Προβλέπει, δε, ποινές φυλάκισης από 1-3 χρόνια σε όποιον θεωρείται ότι «διέδωσε δημόσια ψευδείς πληροφορίες» ως προς «την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια τάξη προκαλώντας άγχος, φόβο ή πανικό στον πληθυσμό ή διαταράσσει τη δημόσια ειρήνη»…