Κύτταρα – «φυσικοί φονείς» σκοτώνουν στους όγκους μπαίνοντας μέσα τους

Ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων τα οποία μέχρι τώρα θεωρούσαμε ως βοηθητικά του ανοσοποιητικού συστήματος φαίνεται πως υποκινούν την άμυνα του οργανισμού εναντίον των συμπαγών καρκινικών όγκων. Η ανακάλυψη θα μπορούσε να οδηγήσει σε αποτελεσματικότερη ανοσοθεραπεία έναντι της ακτινοβολίας στον καρκίνο, αξιοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα του ίδιου του σώματος.

Σε μια μελέτη σε ζώα, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Πολιτείας της Ουάσιγκτον διαπίστωσαν ότι ένας πληθυσμός Τ-λεμφοκυττάρων που ονομάζονται CD4 – θετικά βοηθητικά Τ κύτταρα βοήθησαν να ξεκινήσει μια αλυσίδα αντικαρκινικής άμυνας που επιτρέπει στα κύτταρα – δολοφόνους να διεισδύσουν καλύτερα στους όγκους του μελανώματος και του καρκίνου του μαστού.

Τα Τ κύτταρα ανήκουν σε μια κατηγορία λευκών αιμοσφαιρίων (λεμφοκύτταρα) που κινούνται σε όλο το λεμφικό σύστημα του σώματος.

Πολλές προηγούμενες μελέτες και τρέχουσες ανοσοθεραπείες στηρίζονται κυρίως στον ρόλο ενός τύπου κυττάρων-φονέων, που ονομάζονται CD8 – θετικά Τ κύτταρα. Ωστόσο, λιγότερο από το 20% των ασθενών ανταποκρίνονται σε αυτές τις θεραπείες και ο πρωταρχικός ρόλος των CD4 – θετικών βοηθητικών κυττάρων θα μπορούσε να κάνει αυτές τις θεραπείες καλύτερες, δήλωσε ο Χούι Ζανγκ, επικουρικός καθηγητής φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο Journal of Immunology.

Αντικαρκινική ανοσία

«Ένα από τα προβλήματα της τρέχουσας ανοσοθεραπείας για τον καρκίνο είναι το χαμηλό ποσοστό ανταπόκρισης, καθώς δεν γνωρίζουμε πώς να ενισχύσουμε την διείσδυση των λεμφοκυττάρων στο εσωτερικό του όγκου», δήλωσε ο Ζανγκ σημειώνοντας πως «Το νέο εύρημα ενδεχομένως να βοηθήσει στην επίλυση αυτού του προβλήματος».

Ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θανάτου σε παγκόσμιο επίπεδο. Για την ώρα, η χειρουργική επέμβαση, η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία είναι οι συμβατικές προσεγγίσεις στη θεραπεία του. Ωστόσο, αυτές οι μέθοδοι δεν μπορούν να θεραπεύσουν πολλούς καρκίνους επειδή ορισμένοι δίνουν μεταστάσεις, εξαπλώνονται από τον πρωτοπαθή όγκο σε όλο το σώμα. Επιπλέον, κάποια είδη καρκινικών βλαστοκυττάρων αναπτύσσουν αντοχή στη χημειοθεραπεία και την ακτινοβολία.

Μια σχετικά νέα θεραπεία, η ανοσοθεραπεία, φάνηκε ως πολλά υποσχόμενη θεραπεία για μια σειρά από καρκίνους, όμως μόνο ένας σχετικά μικρός αριθμός ασθενών ανταποκρίνεται σε αυτήν. Η ερευνητική ομάδα του Ζανγκ ελπίζει να αλλάξει αυτά τα περιορισμένα αποτελέσματα, ανακαλύπτοντας τους μηχανισμούς που βοηθούν να ξεκινήσει η άμυνα του ανοσοποιητικού του οργανισμού.

Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός

Το ανοσοποιητικό σύστημα έχει δύο τύπους φονικών κυττάρων: τα CD8-θετικά Τ κύτταρα και τα λεγόμενα κύτταρα – «φυσικούς φονείς». Και τα δύο μπορούν να επιτεθούν σε κύτταρα που έχουν προσβληθεί είτε από ιούς, είτε από καρκινικά κύτταρα.

Τα κύτταρα – «φυσικοί δολοφόνοι» είναι μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος και κυκλοφορούν στο σώμα μας. Αποτελούν μάλιστα, την πρώτη γραμμή άμυνας στο ανοσοποιητικό σύστημα, όμως δεν μπορούν να αναγνωρίσουν από μόνα τους συγκεκριμένα αντιγόνα –τοξίνες ή άλλες ξένες ουσίες. Αφού αρχίσουν να λειτουργούν τα φυσικά κύτταρα δολοφόνοι, φτάνουν τα για CD8 – θετικά Τ κύτταρα, τα οποία μπορούν να αναγνωρίσουν συγκεκριμένα αντιγόνα. Ενώ τα CD8-θετικά Τ κύτταρα και οι μηχανισμοί τους έχουν μελετηθεί καλά και χρησιμοποιούνται σε τρέχουσες ανοσοθεραπείες, δεν είναι γνωστός ο τρόπος ενεργοποίησης της αντικαρκινικής λειτουργίας των κυττάρων φυσικών φονέων.

Στόχος το μελάνωμα και ο καρκίνος μαστού

Χρησιμοποιώντας γενετικά πειράματα σε ποντίκια, η ομάδα του Ζανγκ βρήκε ότι ένας συγκεκριμένος τύπος CD4-θετικών Τ-λεμφοκυττάρων, που ονομάζονται Τ κύτταρα μνήμης τα οποία κατοικούν στον ιστό, μπορεί να είναι κρίσιμα για την ενεργοποίηση της άμυνας πρώτης γραμμής με τα κύτταρα φυσικούς φονείς. Τα πειράματα έδειξαν ότι τα CD4 – θετικά Τ κύτταρα ήταν αποτελεσματικά τόσο κατά του μελανώματος όσο και κατά των όγκων του καρκίνου του μαστού.

«Βρήκαμε ότι αυτός ο συγκεκριμένος πληθυσμός των CD4 Τ κυττάρων ήταν ο βασικός παράγοντας για την έναρξη της αντικαρκινικής ανοσίας», είπε ο Ζανγκ.

Τα συγκεκριμένα CD4 Τ-κύτταρα μαζί με τα φυσικά κύτταρα φονείς όχι μόνο σκότωσαν τα καρκινικά κύτταρα και έλεγξαν την εξέλιξη του όγκου, αλλά επίσης ενίσχυσαν το πέρασμα και άλλων λευκών αιμοσφαιρίων ή λεμφοκυττάρων, στον όγκο.

Οι ερευνητές θα συνεχίσουν να διερευνούν τους ακριβείς κυτταρικούς και μοριακούς μηχανισμούς αυτής της αντικαρκινικής ανοσίας – πρώτα σε ποντίκια για να αναπτύξουν μια αποτελεσματική ανοσοθεραπεία για τον καρκίνο. Στη συνέχεια, η ομάδα ελπίζει να προχωρήσει σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους.

«Στόχος μας είναι να αναπτύξουμε μια ισχυρή προσέγγιση ανοσοθεραπείας για τον καρκίνο που να είναι αποτελεσματική για όλους τους ασθενείς με διαφορετικούς τύπους καρκίνου», δήλωσε ο Ζανγκ.