Μικρασιατική Εκστρατεία: Εβδομήντα χιλιόμετρα σε μία μέρα

Στις 2 Ιουνίου [1920] εξορμούν από το Ερτολού της Περγάμου τα τμήματα της Μεραρχίας Αρχιπελάγους υπό τον Διοικητή της Χαράλαμπο Τσερούλη, ανατρέπουν τον εχθρό και φτάνουν στον σταθμό του Καϊσλάρ (μεταξύ Μαγνησίας και Αξαρίου). Εβδομήντα χιλιόμετρα διέτρεξε σε μία μέρα η Μεραρχία, με ζέστη ανυπόφορη, σε κακοτοπιά και με απασχολήσεις του εχθρού.

Πόσοι στρατοί μπορούν να δώσουν τέτοιο ρεκόρ ορμής κι’ αντοχής;

Στις επιχειρήσεις του Ιουνίου 1920, ο Κονδύλης ξεκινά απ’ το Κέστερλη, το πρωί, δίνει μάχη με το Σύνταγμά του, το δοξασμένο 2ο Σύνταγμα της ατσαλένιας 13ης Μεραρχίας, στα περίφημα στενά του Καν Μπογάζ (Στενωπός Αίματος), τσακίζει τον εχθρό, σπεύδει και κυριεύει τα Μάρμαρα, αφήνει μικρά φρουρά εκεί και τρέχει απ’ την ανατολική όχθη της λίμνης των Μαρμάρων προς το Σαλιχλή – Φιλαδέλφεια. Δηλαδή, 45 χιλιόμετρα σε μία μέρα, με το χασομέρι της μάχης!

Ο Γεώργιος Κονδύλης

Στο αναμεταξύ, απ’ το ίδιο πρωί, η Επιλαρχία του Επιλάρχου Τσαγγαρίδη (2α Επιλαρχία του 3ου Ιππικού Συντάγματος) βρίσκεται μπλεγμένη σε δεινόν αγώνα στο χωριό Παζάρκιοϊ ΒΑ του Σαλιχλή με το περίφημο εχθρικό Τάγμα επιθέσεως του Σαλιχλή, που διέθετε και πολυβόλα.

Ο Ιωάννης Τσαγγαρίδης

Οι καβαλλάρηδες του Τσαγγαρίδη αναγκάζονται να πεζομαχήσουν επτά ολόκληρες ώρες. Τελείωσαν τα φυσίγγια τους, κι’ ο Τσαγγαρίδης στέλνει το σημείωμα αυτό στον Κονδύλη:

«Η Επιλαρχία μου πεζομαχεί προς τακτικόν Τουρκικόν τάγμα διαθέτον και πλείστα πολυβόλα. Σας γνωστοποιώ τούτο όχι διότι φοβούμαι μην ηττηθώ, αλλά διότι δεν δύναμαι να νικήσω».

Ο Γεώργιος Κονδύλης

Ο Κονδύλης, που ευρίσκονταν με το Σύνταγμά του σε πορεία, παίρνει δυο λόχους, μπαίνει ο ίδιος επικεφαλής και τρέχει να βοηθήση τον Τσαγγαρίδη.

Ύστερα από δυο ώρες το Τούρκικο τάγμα δεν υπήρχε… Και τι μπορεί να σταθή μπρος στην ορμή του Κονδύλη;

*Το ανωτέρω κείμενο προέρχεται από το βιβλίο του πολεμικού ανταποκριτή Κώστα Μισαηλίδη «Πολεμικά φύλλα από την Μικρασιατικήν Εκστρατεία», τυπ. Απ. Ι. Μουστόπουλου, Αθήναι, Μάιος 1923.