Κατερίνη: Αποκρυπτογραφήθηκε και χαρτογραφήθηκε το “DNA” του Πράσινου της πόλης

Στην Κατερίνη πλέον γνωρίζουν πόσα δέντρα έχουν, ποια είδη υπάρχουν και σε ποια κατάσταση είναι.

Πέρυσι τέτοιες μέρες ο Δήμος Κατερίνης επιχείρησε να χαρτογραφήσει το Πράσινο της πόλης με σκοπό να γνωρίζει τόσο το ισοζύγιο του όσο και τις παρεμβάσεις που πρέπει να κάνει για να δημιουργεί καλές συνθήκες διαβίωσης για τους δημότες. Μετά από ένα χρόνο προσπάθειας, ο Δήμος έχει αποκρυπτογραφήσει και έχει χαρτογραφήσει το Πράσινο στη Κατερίνη.

Το συγκεκριμένο  πρόγραμμα – πρωτοβουλίας του Δήμου – υλοποιεί ο συντονιστής του προγράμματος Δασολόγος του Δήμου Κατερίνης, τ. Έκτακτος Καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο επιστημονικό πεδίο της Δασοκομίας Πόλεων, Δρ. Αθανάσιος Παπαδόπουλος.

Η Κατερίνη λοιπόν διαθέτει, πλέον των έξι χιλιάδων δένδρων των δενδροστοιχιών (6.336 δένδρα) καθώς και των πεντακοσίων χιλιάδων και πλέον χαρακτηριστικών-μεταβλητών όλων των δένδρων (506.880 ποσοτικές και ποιοτικές μεταβλητές), με συνολική επίγεια μέτρηση και απογραφή κάθε πληροφορίας που αφορά σε κάθε δένδρο ξεχωριστά, σε τριακόσιες δεκαοχτώ (318) οδούς του αστικού ιστού στην πόλη. Μετρήθηκαν, υπολογίσθηκαν και εκτιμήθηκαν για κάθε  δένδρο έως και ογδόντα (80) χαρακτηριστικά (ποσοτικές και ποιοτικές μεταβλητές).

Άποψη Δενδροστοιχίας στην οδό Κασσάνδου (Πηγή: Aθ. Παπαδόπουλος)

Οι παραπάνω πληροφορίες για την Κατερίνη θεωρούνται πολύ σημαντικές για την Προστασία του Περιβάλλοντος της πόλης, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, με δεδομένο ότι τα δένδρα, πέραν της αισθητικής, της σκίασης και του δροσισμού, παρέχουν αντιρρυπαντική λειτουργία στην ατμόσφαιρα της πόλης, ηχητική απομόνωση και αντιθορυβική προστασία, με δυνατότητες για σημαντικά ποσοστά μείωσης του θορύβου. Σε αρκετές περιπτώσεις τα υγιή δένδρα λειτουργούν ως «συμπαγείς» ανεμοφράκτες.

Στο πλαίσιο αυτό, προσδιορίζονται μεταξύ άλλων, ένας μοναδικός Κωδικός για κάθε δένδρο (Κωδικός δένδρου), δηλαδή η «ταυτότητα» του δένδρου, η επιστημονική του ονομασία, τα προβληματικά άτομα ή περιοχές, αλλά και το κατά πόσο το συγκεκριμένο δένδρο ή η συστάδα των δένδρων μπορεί να αντέξει στα «δύσκολα» ή να προσαρμοστεί σε δύσκολες συνθήκες περιβάλλοντος. Ειδικότερα το πρόγραμμα που υλοποιείται εστιάζει στις παραμέτρους που αφορούν στην ικανότητα ή μη της «προσαρμογής» αλλά και της «προσαρμοστικότητας» του κάθε είδους, στην εκτίμηση της υγείας και σταθερότητάς τους καθώς και στις συνθήκες του μικροκλίματος.

Παράλληλα αξιολογείται η αποτελεσματικότητα των δένδρων ως προς την απορρύπανση της πόλης της Κατερίνης, δηλαδή, ως προς τη δυνατότητά τους να απορροφούν και να «φιλτράρουν» τα αιωρούμενα σωματίδια (οργανικά χημικά, οξέα, μέταλλα και σκόνη) που ευθύνονται για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Ως γνωστόν, τα δένδρα αποτελούν τους «πνεύμονες» ενός οικοσυστήματος ή μιας πόλης, απορροφούν το Διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) και παράγουν Οξυγόνο.

Τα προαναφερόμενα στοιχεία αποτελούν τον κεντρικό «πυρήνα» δεδομένων, που απαιτούνται τόσο για την έρευνα όσο και για την ανάπτυξη των συγκεκριμένων Στρατηγικών Σχεδιασμού και Προσαρμογής της πόλης στην Κλιματική Αλλαγή.

1. Για πρώτη  φορά στο Δήμο της Κατερίνης ξεκίνησε (από τις 11 Ιανουαρίου 2022) η ψηφιοποίηση των 500.000 και πλέον χαρακτηριστικών των δένδρων των δενδροστοιχιών.  Συγκεκριμένα ολοκληρώθηκε μέχρι σήμερα η ψηφιακή εισαγωγή 209.360 μεταβλητών των δένδρων, ποσοστό > 40 % από το συνολικό αριθμό των 506.880 στοιχείων, στους πίνακες excel, για κάθε δένδρο ξεχωριστά ανά οδό και τμήμα αυτής. Ακολουθούν η Χαρτογραφική ενσωμάτωση του κάθε δένδρου ξεχωριστά σε Ορθοφωτοχάρτες του 2015-2016 και σε λογισμικό περιβάλλον  Autocad, καθώς και η Στατιστική – πολυκριτηριακή ανάλυση με το Στατιστικό λογισμικό S.P.S.S..

Η ενσωμάτωση αυτή, αφορά στη δημιουργία επιπέδων (layers), με μία ή περισσότερες μεταβλητές – χαρακτηριστικά σε καθένα από αυτά, για ολόκληρη την περιοχή έρευνας ή τμήματά της (αστικός ιστός πόλης Κατερίνης). Με τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται η ψηφιακή παρουσίαση των χαρακτηριστικών σε χαρτογραφικό υπόβαθρο (συμβατικούς ή ψηφιακούς χάρτες), ομαδοποιώντας τα δεδομένα και συγκρίνοντας τα μεταξύ τους σε ολόκληρη την πόλη ή σε περιοχές αυτής, ώστε να διευκολύνεται η εξαγωγή συμπερασμάτων για την υφιστάμενη κατάσταση περιβάλλοντος και την εξέλιξή της.

Η αξιοποίηση των «Τεχνολογιών Ψηφιοποίησης» αξιολογεί και αναδεικνύει τα οφέλη που προκύπτουν από το αστικό πράσινο, ως προς τη σταδιακή  μείωση των επιπτώσεων στο κλίμα αλλά και ως προς τη σταδιακή προσαρμογή της πόλης στην Κλιματική αλλαγή. Παράλληλα, αναβαθμίζονται οι διαδραστικές σχέσεις  μεταξύ  των υπηρεσιών του Δήμου και των Δημοτών, έτσι ώστε να μπορούν να εξαχθούν αυτόματα και σε «πραγματικό χρόνο» (real time) πληροφορίες που αφορούν σε κάθε δένδρο ξεχωριστά, όπως η ψηφιακή παρουσίαση των μεταβλητών (ποσοτικών – ποιοτικών) σε χαρτογραφικό υπόβαθρο, η οπτικοποίησή τους σε γραφήματα και πίνακες καθώς και η στατιστική επεξεργασίας τους.

Βασικές αρχές και συστάσεις για μια «Πράσινη» πόλη                                                          

Στη συνέχεια παρατίθενται ορισμένες από τις βασικές αρχές που προσδίδουν σε μια πόλη το χαρακτήρα της «Πράσινης» πόλης :

• Όσο μεγαλύτερη είναι η φυλλική επιφάνεια ενός δένδρου, τόσο μεγαλύτερη είναι η ποσότητα των ρυπαντών που δεσμεύονται από τα φύλλα και η σκίαση που προσφέρουν, με σημαντικά οφέλη για τους κατοίκους των πόλεων ως προς την αντιρρύπανση των πόλεων καθώς και για το φυσικό δροσισμό.
• Όσο υγιέστερο είναι ένα δένδρο τόσο πληρέστερη είναι η κόμη του και αντιστρόφως, γεγονός που αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο αστικό πράσινο, για τη δημιουργία «κελύφους» προστασίας ως προς την κλιματική αλλαγή και τις ακραίες κλιματικές συνθήκες.
• Με την αύξηση του ποσοστού κάλυψης του αστικού πρασίνου είναι δυνατόν να επιτύχουμε μείωση της συνολικής χρήσης ενέργειας θέρμανσης και ψύξης και να μειώσουμε την αστική θερμοκρασία.
• Η υπεραραίωση μειώνει την ικανότητα παραγωγής του δένδρου και συνεπώς την ζωτικότητα και την υγεία του.
• Δεν απομακρύνουμε ποτέ πάνω από το 1/4 της κόμης.
• Η κλάδευση δεν αποτελεί αυτοσκοπό και δεν πρέπει να γίνεται οπτικά αντιληπτή από τρίτους.
• Επάρκεια υπέργειου και υπόγειου αυξητικού χώρου με θετικές συνέπειες στην ανάπτυξη του δένδρου.