Η Ευρώπη μπροστά σε νέες προκλήσεις

Η Σύνοδος Κορυφής που ολοκληρώθηκε στις Βρυξέλλες την περασμένη Τρίτη οδηγεί στην εξαγωγή τριών βασικών συμπερασμάτων για την Ευρωπαϊκή Ενωση:

1. Η κεντρική πολιτική επιλογή της επιβολής κυρώσεων κατά της Ρωσίας ως απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία φαίνεται να διατηρείται με το έκτο πακέτο κυρώσεων, το οποίο είναι το αυστηρότερο μέχρι σήμερα. Μάλιστα, το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, το οποίο επήλθε μετά από έντονες διαβουλεύσεις και συμβιβασμούς μεταξύ των 27, θα στερήσει από τη Ρωσία σημαντικό τμήμα των εσόδων από εξαγωγές. Φυσικά, οι κυρώσεις, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της στρατιωτικής βοήθειας που συμφωνήθηκε από ορισμένα Κράτη Μέλη και η απόφαση για οικονομική βοήθεια ύψους 9 δισ. ευρώ στην Ουκρανία για να υποστηριχθεί η οικονομία της προμηνύουν τη συνέχιση της εμπόλεμης σύγκρουσης τους επόμενους μήνες.

2. Η στάση της Ουγγαρίας να επιμείνει στην παροχή εγγυήσεων για τη δική της ενεργειακή ασφάλεια – πράγμα που θα οδηγήσει σε εξαίρεση της προμήθειας ρωσικού πετρελαίου από χερσαίους αγωγούς για τους Ούγγρους – καταδεικνύει τη διαχρονική αδυναμία της Ενωσης να διαμορφώνει ενιαία εξωτερική πολιτική αλλά και τις αρρυθμίες του ενωσιακού συστήματος λήψης αποφάσεων, που ενισχύθηκαν από τη μεγάλη διεύρυνση του 2004 και μετά. Και μπορεί η Ενωση να είναι συνηθισμένη σε μακρές διαπραγματεύσεις ως αποτέλεσμα της προσπάθειας συγκερασμού των διαφορετικών εκάστοτε εθνικών προτεραιοτήτων, ωστόσο η παρούσα ιστορική συγκυρία είναι μια καλή ευκαιρία να ανοίξει ο διάλογος για αναθεώρηση των Συνθηκών και στροφή προς την ομοσπονδοποίηση της Ενωσης. Εξάλλου, εύκολα μπορεί κανείς να αναρωτηθεί τί θα συμβεί αν η Ενωση κληθεί στο άμεσο μέλλον να λάβει αποφάσεις για τον περιορισμό και των εισαγωγών φυσικού αερίου.

3. Η ουκρανική κρίση, η είσοδος της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και εσχάτως οι τουρκικές απειλές και αμφισβητήσεις εναντίον της κυριαρχίας της Ελλάδας, επαναφέρουν το θέμα της ασφάλειας της Ενωσης, θέτοντας ζητήματα υπαρξιακά για συγκεκριμένα Κράτη Μέλη αλλά και για την ίδια την Ενωση. Τη στιγμή μάλιστα που ο αναθεωρητισμός, τον οποίο προβάλλουν ορισμένοι γείτονες της Ενωσης ως όχημα επιβολής των εθνικών φιλοδοξιών τους ή ως μέσο αποκατάστασης ιστορικών – κατά την άποψή τους – αδικιών τείνει να αμφισβητήσει το μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο διεθνές status quo, η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν μπορεί να παραμένει απλώς παρατηρητής.

Ο κ. Ορέστης Ομράν είναι δικηγόρος με έδρα τις Βρυξέλλες, ειδικός σε θέματα ευρωπαϊκού ρυθμιστικού δικαίου.