Αγροτικές περιοχές: Πώς θα μετατρέψουν τις αδυναμίες σε ευκαιρίες

Με στόχο οι αγροτικές περιοχές να καταστούν ισχυρότερες και ανθεκτικές  έως το 2040 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπόνησε ένα χρόνο πριν, τον Ιούνιο του 2021, ένα μακροπρόθεσμο όραμα για τις επόμενες δυο δεκαετίες.

Ως μέρος της προετοιμασίας της δράσης για την έρευνα και την καινοτομία για τις αγροτικές κοινότητες, η πρωτοβουλία Startup Village Forum στοχεύει ειδικά στη συγκέντρωση γνώσεων και πληροφοριών σχετικά με τις προκλήσεις και τις δυνατότητες των νεοσύστατων επιχειρήσεων της υπαίθρου. Συγκεντρώνοντας γνώσεις και εμπειρίες που βασίζονται στην επιστήμη και στην κοινότητα, κύρια επιδίωξη είναι να προσφερθούν γνώσεις για τις νέες αγροτικές καινοτόμες επιχειρήσεις, τους τύπους καινοτομιών στις οποίες εμπλέκονται, τα κενά στις υπηρεσίες που αναμένονται από τα οικοσυστήματα καινοτομίας και πώς αυτά θα μπορούσαν να ενισχυθούν στο μέλλον.

Θα πρέπει επίσης να συμβάλει στην αντίληψη των επιχειρηματιών σχετικά με τις υπάρχουσες ευκαιρίες από τις οποίες μπορούν να επωφεληθούν. Τέλος, θα βοηθήσει στην δημιουργία μιας κοινής κατανόησης της έννοιας του Startup Village, πώς σχετίζεται με την έννοια του έξυπνου χωριού.

Οι αγροτικές περιοχές

Οι αγροτικές περιοχές της ΕΕ αποτελούν βασικό στοιχείο του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. Φιλοξενούν περίπου 140 εκατομμύρια ανθρώπους, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% του πληθυσμού της ΕΕ και πάνω από το 80% της επικράτειας της ΕΕ.

Και όμως, τις τελευταίες δεκαετίες, οι κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές όπως η παγκοσμιοποίηση και η αστικοποίηση έχουν επηρεάσει τις αγροτικές περιοχές, οδηγώντας ορισμένες περιοχές σε μείωση του πληθυσμού και γήρανση. Η πανδημία του κοροναϊού με τον ασύμμετρο αντίκτυπό της στα ευρωπαϊκά εδάφη έχει προσθέσει αβεβαιότητα στην ευπάθεια, ανοίγοντας παράλληλα νέες ελπιδοφόρες προοπτικές. Πολλοί Ευρωπαίοι ανησυχούν για τη διάβρωση των αγροτικών υποδομών και της παροχής υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε υγειονομική περίθαλψη, κοινωνικές υπηρεσίες και εκπαίδευση, καθώς και σε ταχυδρομικές και τραπεζικές υπηρεσίες. Άλλοι εκφράζουν ανησυχίες για συρρίκνωση των ευκαιριών απασχόλησης και πιθανή μείωση του εισοδήματος στις αγροτικές περιοχές ή περιορισμένες μεταφορές και ψηφιακή συνδεσιμότητα που περιορίζουν την πρόσβαση στις αγορές.

Έρευνα και καινοτομία

Ωστόσο, σε αυτό το διαφαινόμενο πλαίσιο, οι αγροτικές περιοχές μπορούν να μετατρέψουν τις αδυναμίες σε ευκαιρίες. Για παράδειγμα, πολλοί ταλαντούχοι επαγγελματίες κινούνται προς τις αγροτικές περιοχές, προσελκύονται από την καλύτερη ποιότητα ζωής και την πρόσβασή σε χώρους πρασίνου – και η προσέλκυση και η διατήρηση ταλέντων αποτελούν βασικό δομικό στοιχείο για την άνθηση των αγροτικών οικοσυστημάτων καινοτομίας.

Το μακροπρόθεσμο όραμα για τις αγροτικές περιοχές αναγνωρίζει τον βασικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η καινοτομία για να ενδυναμώσει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να εκμεταλλευτούν αυτές τις ευκαιρίες. Αναγνωρίζει επίσης ότι η αγροτική καινοτομία υποτιμάται επί του παρόντος και ότι τα οικοσυστήματα καινοτομίας πρέπει να βελτιωθούν.

Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις και να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες για ευημερία και ανάπτυξη που σχετίζονται με την καινοτομία στις αγροτικές περιοχές, το μακροπρόθεσμο όραμα έχει θέσει σε εφαρμογή μια δράση για την έρευνα και την καινοτομία για τις αγροτικές κοινότητες. Ηδράση αυτή περιλαμβάνει υποστήριξη για την ανάπτυξη καινοτομιών από και για τις αγροτικές κοινότητες, καθώς και τη βελτίωση των ευκαιριών κατάρτισης και την προώθηση της ανταλλαγής γνώσεων και της συνεργασίας μεταξύ των καινοτόμων της υπαίθρου.

Το φόρουμ

Αυτή η ανταλλαγή γνώσεων και η συνεργασία πραγματοποιείται επί του παρόντος στο πλαίσιο των «Εθνικών Αγροτικών Δικτύων» (σύντομα Δίκτυα ΚΑΠ), συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας «Γεωργική παραγωγικότητα και βιωσιμότητα» (EIP-AGRI) και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Αγροτική Ανάπτυξη (ENRD), δράσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της δράσης της ΕΕ για τα έξυπνα χωριά και οι τις θεματικές συνεργασίες έξυπνης εξειδίκευσης για τα αγροδιατροφικά προϊόντα.

Το ετήσιο Startup Village Forum αποτελεί μέρος της υλοποίησης αυτής της εμβληματικής δράσης. Η πρώτη του έκδοση θα πραγματοποιηθεί το 2022. Θα συμπληρώσει τις δραστηριότητες ανταλλαγής γνώσεων και συνεργασίας εστιάζοντας στις ανάγκες νεοφυών επιχειρήσεων και επιχειρηματιών που ενδέχεται να μην καλύπτονται πλήρως, ειδικά σε τομείς εκτός της γεωργίας, της δασοκομίας και των σχετικών αλυσίδων αξίας.

Για το σκοπό αυτό, το φόρουμ στοχεύει:

• να υποστηρίξει την περαιτέρω ανάπτυξη των οικοσυστημάτων αγροτικής καινοτομίας
• να εντοπίσει και να αναλύσεις τους παράγοντες που πυροδοτούν την καινοτομία στις αγροτικές περιοχές
• να συνδέσει παράγοντες αγροτικής καινοτομίας σε ολόκληρη την ΕΕ με έμφαση στις νεοφυείς επιχειρήσεις.