«Όχι» στη ρήξη, αλλά «όχι» και στην ταπείνωση

[…]

Παρακολουθών κανείς τας διεθνείς εξελίξεις της εποχής μας, εκπλήσσεται με το γεγονός ότι, εν αντιθέσει προς την τεραστίαν επιστημονικήν και τεχνικήν πρόοδον, η πολιτική σκέψις του ανθρώπου παρέμεινε στάσιμος. Τα εσωτερικά προβλήματα των λαών και αι μεταξύ των διενέξεις είναι τα ίδια με εκείνα που απησχόλησαν τον Πλάτωνα και τον Θουκυδίδην. Ειδικώτερα εις την διεθνή ζωή, όπου δεν υπάρχει εξουσία δυναμένη να επιβάλη το δίκαιον, επικρατεί ακόμη το δίκαιον του ισχυροτέρου, δηλαδή ο νόμος της ζούγκλας.

Εις τα πλαίσια αυτής της διεθνούς πραγματικότητας εκδηλώνονται και αι ελληνοτουρκικαί διαφοραί. Διαφοραί τας οποίας προεκάλεσε ένας τεχνητός, νοσηρός θα έλεγα, τουρκικός εθνικισμός.

[…]

Η Ελληνική Κυβέρνησις, πεπεισμένη περί του δικαίου της, και επιθυμούσα όπως αποτρέψη ρήξιν μεταξύ των δύο χωρών, επρότεινε την 27ην Ιανουαρίου την από κοινού προσφυγήν εις το Διεθνές Δικαστήριον της Χάγης. Η Ελλάς δεν υποστηρίζει βέβαια, όπως ισχυρίζεται η Τουρκία, ότι το Αιγαίον είναι κλειστή ελληνική λίμνη, δεδομένου ότι εις το Αιγαίον υφίστανται και διεθνή ύδατα, εντός των οποίων η ναυσιπλοΐα είναι ελευθέρα διά τους τρίτους. Υποστηρίζει όμως, και θα υποστηρίξη, τα δικαιώματα τα οποία της δίδουν αι υφιστάμεναι συνθήκαι και οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου. Κατά το παρελθόν, εξ άλλου, υπεστηρίχθησαν ακραίαι θέσεις, κυρίως από μέρους της Τουρκίας, αρνουμένης υφαλοκρηπίδα εις τας ελληνικάς νήσους. Το αληθές όμως είναι ότι υφαλοκρηπίδα έχουν τόσον τα ελληνικά νησιά όσον και η Μικρά Ασία κατά τας διεθνείς πάντοτε συμβάσεις. Με την διαφοράν ότι αι υφαλοκρηπίδες αυταί επικαλύπτονται αμοιβαίως και δημιουργούν την ανάγκην οριοθετήσεώς των. […]

Όπως κατ’ επανάληψιν ελέχθη, η Ελλάς και η Τουρκία είναι καταδικασμέναι από την ιστορία και την γεωγραφία να συζούν εις την περιοχήν αυτήν του κόσμου. Και έχουν συμφέρον αμφότεραι να συζούν αρμονικά. Η Ελλάς γνωρίζει την αλήθειαν αυτήν και πιστεύει στην χρησιμότητα της ελληνοτουρκικής φιλίας. Η αποκατάστασις όμως της φιλίας αυτής εξαρτάται από την γείτονα χώραν, η οποία και βαναύσως την ετραυμάτισε. Εάν η Τουρκία πράγματι την επιθυμεί, οφείλει να αποκαταστήση το δίκαιον στην Κύπρον και να θέση τέρμα στις παντοειδείς προκλήσεις της. Μόλις προ δύο ημερών ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας διετύπωσε και πάλιν απειλάς κατά της Ελλάδος. […] Θα ημπορούσα να του αναγνωρίσω ελαφρυντικά λόγω της καταστάσεως που επικρατεί εις την χώραν του. Αλλά δεν δύναμαι ενώπιον αυτής της προκλητικότητος παρά να είπω προς την Τουρκίαν ότι διαπράττει μέγα σφάλμα αν εκλαμβάνη την μετριοπάθειαν και την υπομονήν της Ελλάδος ως αδυναμίαν.

Η Ελλάς δεν επιθυμεί την ρήξιν. Δεν θα αφήσει όμως απροστάτευτα την τιμήν και τα συμφέροντά της για να την αποφύγη. Γιατί, όπως λέγει ο Πολύβιος, όσο και αν ο πόλεμος είναι πράγμα τρομερόν, δεν είναι τόσο τρομερόν ώστε για να το αποφύγη κανείς να δέχεται να υποβληθή σε ταπεινώσεις.

[…]

*Αποσπάσματα από ομιλία που είχε εκφωνήσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στο ελληνικό κοινοβούλιο στις 10 Φεβρουαρίου 1975. Ο τότε πρωθυπουργός της χώρας είχε κληθεί να τοποθετηθεί επί ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής, μετά τις εξελίξεις που είχαν σημειωθεί στο Κυπριακό και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Πολλές οι ομοιότητες του τόσο μακρινού πια 1975 με το σήμερα, δε συμφωνείτε;

Και τότε, στασιμότητα σε επίπεδο πολιτικής σκέψης.

Και τότε, κυρίαρχο στη διεθνή σκηνή το δίκαιο του ισχυροτέρου, ο νόμος της ζούγκλας.

Και τότε, η χώρα μας αντιμέτωπη με τον τεχνητό και εξόχως νοσηρό τουρκικό εθνικισμό.

Και τότε, παντοειδείς προκλήσεις από την Τουρκία, απειλές και λεονταρισμοί.

Αλλά ταυτόχρονα και δύο ξεκάθαρα μηνύματα του Καραμανλή προς τους εξ ανατολών γείτονες.

Το πρώτο, ότι η μετριοπάθεια και η υπομονή της ελληνικής πλευράς δε θα έπρεπε να εκλαμβάνονται ως αδυναμία.

Το δεύτερο, ότι η χώρα μας δεν επιζητούσε μεν τη ρήξη, αλλά και δε θα δεχόταν να υποστεί ταπεινώσεις προκειμένου να αποφύγει τον πόλεμο.

Αυτός πρέπει να είναι ο μπούσουλας, η κατευθυντήρια γραμμή, και για την παρούσα ελληνική κυβέρνηση.

Τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο.