Πως μετράμε την καινοτομία: Τι είναι το «εγχειρίδιο του Όσλο»

Το «εγχειρίδιο του Όσλο», τον διεθνή οδηγό αναφοράς σε θέματα μέτρησης της καινοτομίας, έχει πλέον στην διάθεση της και στα ελληνικά η επιστημονική και επιχειρηματική κοινότητα της χώρας.

Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (EKT) προχώρησε στην μετάφραση του διεθνούς οδηγού, έτσι όπως δημοσιεύθηκε το 2018 από τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) με τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας Eurostat.

Τι περιλαμβάνει όμως το περίφημο εγχειρίδιο; Όπως αναφέρουν οι εκπρόσωποι του Κέντρου, η 4η έκδοση του εγχειριδίου παρέχει ένα σύγχρονο εννοιολογικό και μετρητικό πλαίσιο για την καινοτομία, που δίνει την δυνατότητα να μετράμε και να συγκρίνουμε σε διεθνές επίπεδο τα αποτελέσματα της έρευνας και καινοτομίας, τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και τα αποτελέσματα τους. Η έκδοση αυτή δε, αναφέρεται στην καινοτομία για την επιχείρηση, για τις αγορές, για την οικονομία, για την κοινωνία συνολικά. Το κείμενο που μεταφράστηκε, αναδεικνύει νέα πεδία καινοτομικών εφαρμογών και τα στελέχη του Κέντρου εκτιμούν ότι θα αξιοποιηθεί στον σχεδιασμό των αναπτυξιακών δράσεων της νέας περιόδου στην Ελλάδα (ιδιαίτερα δε στον ψηφιακό μετασχηματισμό) και από τον δημόσιο τομέα ως νέο και σημαντικό φορέα καινοτομίας.

Τι υπάρχει στις σελίδες του; «Μαθήματα» για τον σχεδιασμό πολιτικών για τα ανώτερα και ανώτατα στελέχη της δημόσιας διοίκησης, ιδιαίτερα όσους συμμετέχουν στην υλοποίηση σχετικών δημόσιων χρηματοδοτικών πρωτοβουλιών, για τα διευθυντικά και διοικητικά στελέχη των επιχειρήσεων, την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα, τις επαγγελματικές ενώσεις, τους συνδέσμους επιχειρήσεων και βιομηχανιών.

30 χρόνια πριν

Πάντως, η ιστορία του Εγχειριδίου του Όσλο ξεκινά 30 χρόνια πριν, με την έγκριση των γενικών κατευθύνσεων για τη μέτρηση της καινοτομίας, στις οποίες είχε καταλήξει η Ομάδα Εργασίας των Εθνικών Εμπειρογνωμόνων στους Δείκτες Επιστήμης και Τεχνολογίας (ομάδα NESTI) του ΟΟΣΑ. Εκείνη η περίοδος ήταν η αρχή μιας σειράς μεγάλων ανακατατάξεων στην παγκόσμια οικονομία, στην οποία καταγράφονται υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης παγκοσμίως και, βέβαια, η εμφάνιση του Διαδικτύου. Η πρώτη έκδοση του εγχειριδίου το 1992, περιλάμβανε μόνο τον τομέα της μεταποίησης και ήταν επικεντρωμένη στην τεχνολογία. Σε αυτή βασίστηκε και η πρώτη ευρωπαϊκή έρευνα για τη μέτρηση της καινοτομίας το 1992.

Στην επόμενη έκδοση του εγχειριδίου του Όσλο που μεταφράστηκε τώρα στα ελληνικά, η καινοτομία προσεγγίζεται πλέον στο πλαίσιο μίας συστημικής θεώρησης. «Τα οικοσυστήματα καινοτομίας αναπτύσσονται ως παγκόσμια και ταυτόχρονα ως τοπικά οικοσυστήματα, ως δίκτυα και ως εσωτερικές ικανότητες οργανισμών, ως ροές γνώσης και ως δεξιότητες, με υλική ή ψηφιακή μορφή, με πολλαπλές διασυνδέσεις και αλληλεξαρτήσεις» λένε οι ερευνητές του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης.  «Ο στόχος του, είναι να γίνει κατανοητό το ετερογενές φάσμα των καινοτομιών και των επιπτώσεων που έχουν στην επιχείρηση, στην αγορά και στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο». Μέσα σ αυτά, παρέχονται εκτενείς μεθοδολογικές κατευθυντήριες γραμμές για ολόκληρο τον κύκλο ζωής των δεδομένων καινοτομίας, από τον σχεδιασμό των στατιστικών ερευνών και τον έλεγχό τους μέχρι τη διάδοση και την επιμέλεια των δεδομένων.

Όπως είναι σαφές, η μέτρηση της καινοτομίας το επόμενο χρονικό διάστημα αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, όπως και οι μετρήσεις  για την καινοτομία των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.