Δήμητρα Παπαδοπούλου: «Οι καλλιτέχνες είναι συντηρητικά πλάσματα, δεν το περίμενα»

Στην παράσταση που γράψατε «Τι ζούμε, ρε;» και ανεβαίνει από αύριο στο Αλσος υπάρχει ένας μεγάλος θίασος, διαφορετικών ηλικιών. Πώς συνδέονται;

Κατ’ αρχάς πρόκειται για επιθεώρηση. Σαφώς κλασική επιθεώρηση δεν υπάρχει πια. Είναι ένα είδος νεκρό. Κρατάω όμως τη βασική δομή της, έτσι όπως τη διδάχθηκα από τον Σταμάτη Φασουλή, από την Ελεύθερη Σκηνή. Αυτή την καταγωγή έχει το κείμενο που έγραψα. Αισθάνομαι αυτή την παράσταση σαν νεκρανάσταση. Επίσης το ότι παίζουν τόσο πολλοί πρωταγωνιστές είναι ένα τεράστιο στοίχημα, ένα δύσκολο εγχείρημα, διότι συμπρωταγωνιστούν 12 ηθοποιοί. Το δεύτερο κοινό στοιχείο που μας συνδέει είναι ότι έχουμε κοινό χιούμορ, όχι θέσει αλλά φύσει, και για μένα είναι πολύ σημαντικό.

Ποια είναι η βασική ιστορία που θέλετε να αφηγηθείτε μέσα από τα κείμενά σας;

Υπάρχουν περίπου 20 νουμεράκια. Ο κοινός άξονας που τις ενώνει είναι η μετάβαση που έχουν ζήσει όλοι οι ήρωες. Είναι – όπως όλοι οι ήρωες της επιθεώρησης – άναυδοι με αυτό που ζούνε. Σε όλες τις αλλαγές στεκόμαστε άναυδοι, γιατί είναι πολλές, σε πολλούς τομείς: τεχνολογία, καινούργια πρότυπα, η αλλαγή των ρόλων στα φύλα. Δεν ασχολούμαι με τις κυβερνήσεις στο κείμενο, γιατί είναι μέσα μου παγιωμένη η αντίληψη ότι κάθε φορά η εξουσία παίζει έναν αντίστοιχο ρόλο. Διανύουμε άλλωστε και μια εποχή όπου δεν υπάρχουν κορυφές ηγετών. Τα πολιτικά σχόλιά μου είναι λίγα και μικρής έντασης – περισσότερο για να διατηρήσω σε αυτό το κομμάτι την παράδοση της επιθεώρησης. Θεωρώ πως έχουμε ευθύνη κι εμείς οι πολίτες για ό,τι συμβαίνει και η μετακίνησή μου από τον παλαιότερο τρόπο επιθεώρησης είναι αυτό: δεν στρέφω τα βέλη μου κατευθείαν στην εξουσία. Δεν ξέρω αν κατάφερα να είναι ευανάγνωστο στο κοινό. Ο πυρήνας της επιθεώρησης είναι το γέλιο και όλα τα άλλα πρέπει να είναι κατώτερα αυτού. Ελπίζω να το πετύχω.

Αυτή η μετακίνηση όπως είπατε, η μεταφορά της ευθύνης στους πολίτες μέσα από τα νούμερα που γράψατε, δεν εμπεριέχει κάποιον κίνδυνο;

Δεν το βλέπω έτσι, διότι δεν υπάρχει κάτι καταγγελτικό. Πρόκειται στην ουσία για μια προσωπική μου ανάγνωση. Δεν πιστεύω στην καταγγελία, αλλά στη βαθιά ανάγνωση των γεγονότων. Μόνο αυτό θεωρώ ότι μπορεί να μας κάνει πιο υπεύθυνους. Δεν έχω τον θυμό, το μένος εναντίον μιας κυβέρνησης ή μιας αντιπολίτευσης.

Ποιο θεωρείτε κεντρικό νούμερο από όσα γράψατε;

Δεν είναι ένα νομίζω. Δεν μπορώ να διαλέξω.

Κυκλοφορεί ήδη και το πρώτο σας βιβλίο «Ο έρωτας είναι παιχνίδι, μωρό μου» (εκδόσεις Διόπτρα). Γράφατε ταυτοχρόνως;

Μόλις έβαλα τελεία στο βιβλίο, ξεκίνησα την επιθεώρηση, χωρίς διάλειμμα, χωρίς ανάσα. Το βιβλίο το είχα ξεκινήσει πριν από πάρα πολλά χρόνια και είχε μείνει στην εισαγωγή. Κάποια στιγμή που βρήκα το τετράδιο, μου φάνηκε πολύ αληθινό και είπα ότι θέλω να το τελειώσω.

Τι δεν καταφέρατε να τοποθετήσετε από τη ζωή σας στο βιβλίο;

Το έδωσα σε μια φίλη μου και μόλις το διάβασε είχε έναν ενδοιασμό γιατί δεν «το έκλαψα», γιατί το «πανηγύριζα» και το «καραγκιοζεύω» κάθε τόσο. Αλλά αυτή είναι η στάση ζωής μου.

Ποιο είναι το όφελος από αυτή την καταγραφή; Πόσο κοντά είστε σε αυτό που γράφετε;

Το αγαπώ πολύ αυτό το βιβλίο. Θέλω να το πάρω αγκαλιά και να το φιλήσω. Οταν το βλέπω δίπλα, στο κομοδίνο μου, αγαλλιάζει η ψυχή μου.

Τι σας οδήγησε στο να το ξεκινήσετε, το οποίο, αν κατάλαβα καλά, εμπεριέχει μεγάλα κομμάτια από τη ζωή σας.

Ναι, αλλά έχει και μεγάλα κομμάτια μυθοπλασίας. Αρχισα να το γράφω πριν από πολλά χρόνια, όταν περίμενα τηλεφώνημα από έναν τύπο, ο οποίος με είχε «φτύσει». Συνειδητοποίησα τότε ότι ο χρόνος που ήμουν στημένη να περιμένω να με καλέσει ήταν χαμένος χρόνος.

Το περιγράφετε και στο βιβλίο. Ηταν εύκολο να πάτε πίσω σε αυτό το συναίσθημα και να πιάσετε το νήμα από εκεί;

Ηταν δύσκολο. Προ κορωνοϊού προσπάθησα να το συνεχίσω, είχα γράψει περίπου 40 σελίδες, αλλά ξαφνικά πεθαίνει ο κολλητός μου φίλος και μπλόκαρα. «Τα ‘παιξα» τελείως. Αρχισα να το γράφω ξανά μέσα στην καραντίνα. Σημεία-κλειδιά στο βιβλίο – και σε ό, τι έχω γράψει έως τώρα – κάποιες «άγκυρες», είναι πραγματικές. Ισως στο «Ο έρωτας είναι παιχνίδι, μωρό μου» να υπάρχουν λίγο περισσότερο. Οι χώροι και το περιβάλλον είναι όλα αληθινά. Και στις καταλήψεις πήγαινα και μπαρ είχα μαζί με την κολλητή μου (σ.σ.: το Εναλλάξ στα Εξάρχεια).

Τι άλλο είναι αληθινό στο βιβλίο; Ο μπαμπάς ήταν μηχανολόγος και ζούσε στο Λονδίνο;

Ναι, έτσι ήταν.

Ηταν χωρισμένοι οι γονείς σας;

Οχι. Σε απόσταση ήταν, αλλά όχι χωρισμένοι.

Πώς ήταν η παιδική και η εφηβική σας ηλικία;

Δεν υπάρχει στο βιβλίο, γιατί ήταν δύσκολα χρόνια. Ηρθαμε από την Αίγυπτο, ζήσαμε τον ξεριζωμό, με συνεχείς μετακινήσεις. Αυτό με στιγμάτισε, αλλά μου έμαθε και την τέχνη της προσαρμογής.

Το πιο επώδυνο κομμάτι που ζήσατε τότε;

Οι αποχωρισμοί! Αποχωρίστηκα τη γιαγιά μου που με μεγάλωνε και τον ξάδελφό μου ο οποίος ήταν σαν αδελφός μου. Είμαι μοναχοπαίδι, δεν είχα άλλα αδέλφια.

Ποιος από τους δύο γονείς σας σάς καθόρισε περισσότερο;

Νομίζω και οι δύο, με τελείως διαφορετικό τρόπο. Ολοι εμπεριέχουμε και τα δύο αυτά «κομμάτια» των γονέων – τα κουβαλάμε. Αυτά δε που αρνούμαστε είναι τα πιο έντονα. Φύσει είμαι πιο κοντά στην ιδιοσυγκρασία του μπαμπά μου. Αυτό είναι το συγγραφικό μου κομμάτι. Το εξωστρεφές είναι της μητέρας μου.

Με ποιον από τους δύο είχατε πιο δύσκολη σχέση;

Νομίζω με τη μητέρα μου. Δεν αποδεχόταν το κομμάτι που της θύμιζε τον πατέρα μου. Εχω συμφιλιωθεί όμως πια και είναι πολύ γλυκά όλα μέσα μου. Τα έχω δουλέψει, τα έχω βρει, τα έχω κλάψει.

Η πιο δύσκολη στιγμή σας ποια ήταν;

Οταν «έφυγε» η μητέρα μου. Τότε ένιωσα ότι στην πραγματικότητα κόβεται ένα μεγάλο κομμάτι μου. Ο τελευταίος μου συγγενής. Για μένα οι φίλοι μου είναι συγγενείς. Δεν έχω κάνει παιδιά από επιλογή, είμαι καλά με αυτό και δεν έχω μετανιώσει ποτέ. Σίγουρα βέβαια στην απώλεια των γονιών σε «διευκολύνουν».

Πιστεύετε ότι επειδή κινηθήκατε στον χώρο της τέχνης δεν βιώσατε την πίεση και τα περίεργα βλέμματα προς μια γυναίκα η οποία δεν έχει παντρευτεί και δεν έχει γίνει μητέρα;

Το περιβάλλον της τέχνης είναι βαθιά συντηρητικό. Προσποιείται την ελευθερία. Οι καλλιτέχνες είναι συντηρητικά πλάσματα – κι εγώ δεν το περίμενα.

Εσείς πού ανήκετε; Αισθάνεστε πως είπατε ό,τι θέλατε να πείτε;

Νιώθω πολύ καλά. Υπήρχαν πράγματα που είχα γράψει παλαιότερα – στο πρώτο έτος των σπουδών μου – και τα έβγαλα στο θέατρο πριν από έξι χρόνια στην παράσταση «Η σεξουαλική ζωή του κυρίου και της κυρίας Νικολαΐδη». Μου φαινόταν απαγορευτικό να ειπωθούν τη στιγμή που τα έγραφα. Ολα έχουν τον χρόνο τους.

Στη σημερινή παράστασή σας υπάρχει αντίστοιχο περιεχόμενο; Κάτι που γράψατε παλιά αλλά που σήμερα το καταθέτετε;

Βέβαια. Ενα γυναικείο νούμερο, ένα ανδρικό, που ασχολούνται με θέματα των φύλων.

Αν είχατε τη δυνατότητα να συνομιλήσετε με τη Δήμητρα των 18 ετών, τι θα της λέγατε;

Να μη φοβάται και να έχει περισσότερο εμπιστοσύνη στον εαυτό της. Θα τα καταφέρει!

Κερδίσατε ό,τι επιδιώκατε;

Ναι, αλλά ποτέ δεν είσαι σίγουρος. Και τώρα, έπειτα από τόσα χρόνια, τρέμω που θα σταθώ μπροστά σε ένα μικρόφωνο. Κέρδισα εμπειρία και γνώση για πολλά πράγματα και έχασα ίσως την αθωότητα και τον αυθορμητισμό.

Τι φοβάστε;

Οτι δεν έχω τον χρόνο όπως ένας κανονικός ηθοποιός να μελετήσω το κείμενο που θα πω, να το ψάξω.

Μα εσείς το έχετε γράψει.

Δεν έχει καμία σημασία. Απαιτείται δουλειά κανονική από την αρχή.

Ποιο ήταν πάντα το καταφύγιο στη ζωή σας; Αυτό που σας λύτρωνε και σας απελευθέρωνε;

Το γράψιμο σίγουρα, αλλά περισσότερο ακόμα και απ’ αυτό το χιούμορ.

Ποια ήταν τα πρότυπά σας;

Οι παλιοί της κωμωδίας αλλά και η ίδια η ζωή που με εμπνέει πάρα πολύ. Η καθημερινότητα, οι άνθρωποι που κινούνται γύρω μου. Η αλήθεια, αυτή με εμπνέει. Αυτό το κρυμμένο που υπάρχει πίσω από τα πράγματα.

Δύσκολο αυτό, για μια εποχή που κινούνται όλα στην επιφάνεια.

Το ξέρω και αυτό με χαλάει πάρα πολύ.

Πού νιώθετε καλύτερα: στη «Δήμητρα» της απίστευτης επιτυχίας ή στη σημερινή που, αν μου επιτρέπετε, υπάρχει ένας πιο κατασταλαγμένος θαυμασμός;

Στο δεύτερο, γιατί θεωρώ ότι έχει καλύτερες ποιότητες.

Εχετε πληγωθεί περισσότερο από τους φίλους ή από τους έρωτες;

Από τους φίλους μου.