Δύο χρόνια από την ΑΟΖ με την Ιταλία – Από το «θερμό καλοκαίρι» του 2020 στην κρίση του 2022

Με ένα tweet θέλησε να θυμίσει την υπογραφή της Συμφωνίας οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης Ελλάδας – Ιταλίας στις 9 Ιουνίου 2020, ο Νίκος Δένδιας.

Υπογραφές που μπήκαν και ενώ το «θερμό καλοκαίρι» είχε ήδη ξεκινήσει παίρνοντας «ορμή» από την προσφυγική/μεταναστευτική κρίση του Έβρου.

Είναι η πρώτη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών που υπογράφει η Ελλάδα στην ιστορία της.

Η τυπική ημερομηνία της έναρξης ακραίας κλιμάκωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων ήταν στα τέλη Νοεμβρίου του 2019, όταν ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπέγραψε μαζί με τον Φαγιέζ αλ Σάρατζ το τουρκολιβυκό μνημόνιο, επιχειρώντας να επιβάλλει τετελεσμένα στο πλαίσιο του ιδεολογήματος της «Γαλάζιας Πατρίδας».

Μέσα Ιουλίου 2020 πραγματοποιείται η «μυστική» τριμερής στο Βερολίνο με τη συμμετοχή των διπλωματικών συμβούλων της τότε καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ και του Κυριάκου Μητσοτάκη, Γιαν Χέκερ και Ελένη Σουρανή και του Ιμπραχίμ Καλίν, του συμβούλου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η συνάντηση αποκαλύπτεται από τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος υποστηρίζει ότι η Άγκυρα είναι έτοιμη για διάλογο με «όλους και της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης» στην Ανατολική Μεσόγειο.

Μία συνάντηση η οποία πραγματοποιείται στη σκιά της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

Στις 21 Ιουλίου 2020 και ενώ ο τότε γερμανός υπουργός Εξωτερικών είναι στην Αθήνα για συνάντηση με το Νίκο Δένδια, η Τουρκία εκδίδει παράνομη NAVTEX με την οποία δεσμεύει περιοχές εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας για έναρξη ερευνών.

Την ίδια μέρα βγαίνει και ο τουρκικός στόλος από το ναύσταθμο του Αksaz.

Το βράδυ 21 προς 22 Ιουλίου με το θερμόμετρο της έντασης στα ύψη η Μέρκελ – σύμφωνα με πληροφορίες της Bild – μιλάει στο τηλέφωνο με τον Ερντογάν για να εκτονωθεί η ένταση.

Η κατάσταση παραμένει στο «κόκκινο» μέχρι και τις 25 Ιουλίου, οπότε τα τουρκικά πλοία αρχίζουν να επιστρέφουν στις βάσεις τους.

6 Αυγούστου 2020 Ελλάδα και Αίγυπτος υπογράφουν τμηματική οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, σε μία επίσκεψη Δένδια στο Κάιρο η οποία δεν είχε ανακοινωθεί. Μία συμφωνία που ακυρώνει στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο και προκαλεί οργισμένη αντίδραση της Τουρκίας.

Από τις 10 Αυγούστου 2020 το Ορούτς Ρέις κινείται εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας με τη δεύτερη φάση της κρίσης να συνεχίζεται μέχρι το Σεπτέμβριο.

Στις 12 Αυγούστου 2020 ο Κυριάκος Μητσοτάκης απευθύνει διάγγελμα και προειδοποιεί για «ατύχημα» σημειώνοντας ότι «ο κίνδυνος ατυχήματος καραδοκεί, όταν συγκεντρώνονται τόσες στρατιωτικές δυνάμεις σε περιορισμένη έκταση. Και την ευθύνη σε μια τέτοια περίπτωση θα την έχει εκείνος που προκαλεί τις συνθήκες αυτές». Πληροφορίες ανέφεραν ότι το «ατύχημα» είχε ήδη συμβεί με «απακούμβηση» ελληνικής και τουρκικής φρεγάτας.

Μέσα Σεπτεμβρίου ο τούρκος πρόεδρος, δηλώνει έτοιμος να συναντηθεί με τον Κυριάκο Μητσοτάκη για να συζητήσουν την ένταση στην περιοχή.

Στις 12 Οκτωβρίου και ενώ Δένδιας και Τσαβούσογλου έχουν συμφωνήσει στις 8/10/2020 την επανεκκίνηση των διερευνητικών η Τουρκία ξαναστέλνει το Ορούτς Ρέις στην περιοχή του Καστελόριζου μέχρι και τις 22 Οκτωβρίου.

Το Ορούτς Ρέις θα επιστρέψει στην ελληνική υφαλοκρηπίδα όπου και θα παραμείνει μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2020.

Στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 10-11 Δεκεμβρίου 2020.

Η κρίση κλείνει τυπικά με την επανεκκίνηση των διερευνητικών επαφών με τον 61ο γύρο να πραγματοποιείται στην Κωνσταντινούπολη στις 25 Ιανουαρίου 2021.

Το 2021 κύλησε πολύ διαφορετικά από το 2020, χωρίς να λείπουν οι παραφωνίες, αλλά χωρίς να φτάσουμε σε επίπεδα έντασης όπως εκείνο το καλοκαίρι.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης συναντάται με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα μέσα Μαρτίου 2022 στην Κωνσταντινούπολη και όλοι συζητούν το καλό κλίμα και το χαλβά από ρεβύθια. Οι δύο συμφωνούν σε μορατόριουμ ηρεμίας και για το 2022.

Τούρκοι και έλληνες διπλωμάτες – αν και οι δεύτεροι πιο συγκρατημένοι – δηλώνουν αισόδοξοι.

Το ρεκόρ υπερπτήσεων και παραβιάσεων που σημειώνεται στις 27 Απριλίου 2022 δείχνει να σπάει το μορατόριουμ αν και κάποιοι διατηρούν επιφυλάξεις.

Μέσα Μαΐου ο Κυριάκος Μητσοτάκης μεταβαίνει στις ΗΠΑ και ο Ερντογάν δηλώνει ότι περιμένει να δει τι θα ειπωθεί για να κρίνει πώς θα κινηθεί.

Μετά την ομιλία του πρωθυπουργού στο Κογκρέσο αλλά και την ενημέρωση Μπάιντεν με χάρτες για την τουρκική προκλητικότητα η Άγκυρα προχωρά σε ολική επαναφορά της έντασης.

Στις 18 Μαΐου ο Τσαβούσογλου απαιτεί από τον Μπλίνκεν «διόρθωση των ισορροπιών» Ελλάδας – Τουρκίας – ΗΠΑ.

Ο τούρκος πρόεδρος δηλώνει «Μητσοτάκης γιοκ» και κόβει όλους τους διαύλους επικοινωνίας με την Ελλάδα.

Οι απειλές Ερντογάν κορυφώνονται σε επίπεδο ρητορικής μετά και την παρουσία του στην άσκηση EFES 2022, και καλεί την Ελλάδα να συνέλθει, να σταματήσει να εξοπλίζει τα νησιά και διαμηνύει ότι δεν αστειεύεται για όσα θα ακολουθήσουν σε διαφορετική περίπτωση…