Κοκαΐνη: Πώς φτάνει στην Ευρώπη από την Κολομβία – Μια αγορά άνω των 10 δισ. ευρώ

Πάνω από 300 κιλά κοκαΐνης εντόπισαν τα στελέχη της Δίωξης Ναρκωτικών σε σπίτι στην Καρδία Θεσσαλονίκης. Τέσσερις Άγγλοι συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν στον ανακριτή, ενώ το φορτίο συνδέεται με τα 654 κιλά που εντόπισαν οι Ιταλοί στην Καλαβρία στο τέλος Απριλίου.

Η υπόθεση της Θεσσαλονίκης επαναφέρει τα ερωτήματα για το πώς κινούνται τα μεγάλα δίκτυα ναρκωτικών εντός της Ευρώπης.

Σύμφωνα με το emcdda.europa.eu και όπως μεταδίδει η ΕΡΤ, η διαθεσιμότητα κοκαΐνης στις καταναλωτικές αγορές παραμένει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, με συνεχή επέκταση της αγοράς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ενώ μικρότερες αγορές για πιο επιβλαβείς μορφές κοκαΐνης, που συχνά αναφέρονται ως «κρακ», παραμένουν συγκεντρωμένες στη Δυτική Ευρώπη, υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτές αυξάνονται και εμφανίζονται σε νέες χώρες. Όπως και να έχει η Κολομβία εξακολουθεί να είναι η κύρια χώρα προέλευσης κοκαΐνης.

Περισσότεροι οι προμηθευτές στην Κολομβία

Στην Κολομβία, ο κατακερματισμός του εγκληματικού τοπίου έχει πολλαπλασιάσει τον αριθμό των πιθανών προμηθευτών. Αυτά τα εγκληματικά δίκτυα της Κολομβίας συνεχίζουν να ελέγχουν την παραγωγή, εξακολουθούν να εμπλέκονται στην προμήθεια κοκαΐνης στην ΕΕ και έχουν μετατοπίσει περαιτέρω τις δραστηριότητές τους εκτός Κολομβίας για να αποφύγουν τη δημιουργία προφίλ και να αυξήσουν τα κέρδη. Συνεργάζονται με άλλα εγκληματικά δίκτυα της Νότιας Αμερικής και της ΕΕ και διατηρούν φυσική παρουσία σε βασικές χώρες διέλευσης και στην ΕΕ.

Ομοίως, ολλανδικά και βελγικά εγκληματικά δίκτυα συνεργάζονται με εγκληματίες της Λατινικής Αμερικής για να οργανώσουν μεγάλες αποστολές κοκαΐνης που μεταφέρονται λαθραία στην ΕΕ, ενώ αλβανόφωνες εγκληματικές ομάδες συνεργάζονται στενά με ιταλικά δίκτυα.

Η επέκταση της αγοράς καθοδηγείται, εν μέρει, από ένα αυξανόμενο φάσμα μεθόδων αγοράς και παράδοσης, συμπεριλαμβανομένων αγορών σκοτεινού δικτύου, πλατφορμών μέσων κοινωνικής δικτύωσης και κρυπτογραφημένων εργαλείων επικοινωνίας.

Πώς γίνεται η προμήθεια κοκαΐνης στην ΕΕ

Μια μεγάλη ποικιλία ατόμων, πολλά από τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως στόχοι υψηλής αξίας, ομάδες και δίκτυα διαμορφώνουν τoν τρόπο προμήθειας κοκαΐνης στην ΕΕ. Τα εγκληματικά δίκτυα που εμπλέκονται στη διακίνηση κοκαΐνης είναι εξαιρετικά ανθεκτικά, με ορισμένα να λειτουργούν σε πολλές ηπείρους.

Για παράδειγμα, ορισμένες τοποθεσίες στη Μέση Ανατολή, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχουν αναδειχθεί ως ασφαλές καταφύγιο για τους ανώτατους οργανωτές διακίνησης κοκαΐνης στην ΕΕ. Επιπλέον, εγκληματικά δίκτυα που προέρχονται από την ΕΕ έχουν επίσης εγκατασταθεί σε καίριες τοποθεσίες στη Νότια Αμερική ή διατηρούν άμεσες επαφές με προμηθευτές. Τα έμπιστα μέλη των εγκληματικών δικτύων αποστέλλονται για να τακτοποιήσουν και να επιβλέπουν αυτές τις αποστολές.

Οι χονδρέμποροι ασχολούνται με την απόκτηση, αποθήκευση και διανομή κοκαΐνης σε περιφερειακές και τοπικές αγορές. Τα τοπικά εγκληματικά δίκτυα συνήθως φροντίζουν για τη διανομή μεσαίου επιπέδου ή λιανικής ή και τα δύο. Ωστόσο, ορισμένα αλβανόφωνα εγκληματικά δίκτυα έχουν κάνει επιτυχείς προσπάθειες να εφαρμόσουν ένα από άκρο σε άκρο επιχειρηματικό μοντέλο από χώρες παραγωγής ή διέλευσης στη Νότια Αμερική στη διανομή λιανικής εντός της ΕΕ και εκτός αυτής.

Εξαιρετικά προσοδοφόρα

Η αγορά κοκαΐνης άλλωστε είναι εξαιρετικά προσοδοφόρα, καθώς εκτιμάται σε 10,5 δισεκατομμύρια ευρώ το 2020. Άλλωστε, η κοκαΐνη είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο παράνομο διεγερτικό ναρκωτικό στην Ευρώπη. Τα επίπεδα χρήσης κοκαΐνης ποικίλλουν μεταξύ των χωρών και είναι πιο διαδεδομένη στη νότια και δυτική Ευρώπη.

Υπολογίζεται ότι περίπου 14,0 εκατομμύρια ενήλικες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ηλικίας 15-64 ετών), ή σχεδόν το 5% αυτής της ηλικιακής ομάδας, έχουν δοκιμάσει κοκαΐνη κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Μεταξύ αυτών 3,5 εκατομμύρια άτομα έκαναν χρήση της ουσίας αυτής τον τελευταίο χρόνο.

Η κοκαΐνη χρησιμοποιείται παραδοσιακά σε δύο κύριες μορφές στην Ευρώπη: Το υδροχλωρικό άλας, που συχνά αναφέρεται ως «σκόνη κοκαΐνης», συνήθως σνιφάρεται και σε πολύ μικρότερο βαθμό εγχέεται, ενώ υπάρχει και με τη γνωστή μορφή που καλείται «κρακ» και συνήθως καπνίζεται ή μερικές φορές χορηγείται με ένεση.

Ρεκόρ διακίνησης

Η κοκαΐνη διακινείται στην Ευρώπη από τις χώρες παραγωγής της Νότιας Αμερικής τόσο αεροπορικώς όσο και μέσω θαλλάσης χρησιμοποιώντας μια σειρά μεθόδων και διαδρομών. Το 2020, για τέταρτη συνεχή χρονιά, κατασχέθηκε η υψηλότερη ποσότητα κοκαΐνης από ποτέ και συγκεκριμένα 214,6 τόνοι στην ΕΕ, τη Νορβηγία και την Τουρκία. Το Βέλγιο, οι Κάτω Χώρες και η Ισπανία μαζί αντιπροσωπεύουν περίπου το 73% του συνόλου. Τα πρώιμα στοιχεία κατασχέσεων από περιορισμένο αριθμό χωρών το 2021 δείχνουν ότι η ποσότητα που κατασχέθηκε σε όλη την Ευρώπη αυξήθηκε και πάλι.

Οι μεγαλύτερες ποσότητες κοκαΐνης που βρέθηκαν στις κατασχέσεις μεταφέρονταν λαθραία στην Ευρώπη κρυμμένες σε φορτηγά πλοία, κυρίως σε εμπορευματοκιβώτια θαλάσσιων μεταφορών. Αυτά συνήθως αναχωρούν από τη Νότια Αμερική, ιδιαίτερα από τη Βραζιλία, την Κολομβία και τον Ισημερινό, και προορίζονται σε μεγάλα ευρωπαϊκά λιμάνια, ιδιαίτερα την Αμβέρσα και το Ρότερνταμ.

Μια άλλη διαδρομή που χρησιμοποιείται συχνά, που περιλαμβάνει άλλες μορφές θαλάσσιων και αεροπορικών μεταφορών, φαίνεται να περιλαμβάνει διέλευση μέσω της Καραϊβικής, της Βόρειας Αφρικής και της Δυτικής Αφρικής, συμπεριλαμβανομένων των νησιών στα ανοικτά των ακτών της Δυτικής Αφρικής. Τα στοιχεία κατασχέσεων δείχνουν ότι η κοκαΐνη εισέρχεται στην Ευρώπη κυρίως μέσω δυτικών και νότιων χωρών. Πρόσφατα, ωστόσο, έγιναν μεγάλες κατασχέσεις και αλλού στην Ευρώπη και συγκεκριμένα σε λιμάνια όπου τα μέτρα μπορεί να θεωρηθούν λιγότερο αυστηρά.

Οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας της COVID-19 το 2020 είχαν κάποιο αντίκτυπο στο εμπόριο κοκαΐνης, όπως φαίνεται από τη μεγάλη μείωση των κατασχέσεων και τη δραματική μείωση της διακίνησης κοκαΐνης από ταχυμεταφορείς που χρησιμοποιούν εμπορικές πτήσεις.

Βασικά ευρήματα και απειλές

• Η ευρωπαϊκή αγορά κατανάλωσης κοκαΐνης συνεχίζει να μεγαλώνει και υπάρχουν ενδείξεις ότι ο ρόλος της Ευρώπης στο διεθνές εμπόριο κοκαΐνης ενδέχεται να αλλάζει.
• Η διαθεσιμότητα κοκαΐνης στην Ευρώπη είναι πιθανώς στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών και το ναρκωτικό είναι πιο προσιτό στους καταναλωτές από ό,τι στο παρελθόν.
• Η λιανική αγορά κοκαΐνης της ΕΕ είχε αξία τουλάχιστον 10,5 δισεκατομμυρίων ευρώ (εύρος 7,7 δισεκατομμυρίων ευρώ έως 12,8 δισεκατομμύρια ευρώ) το 2020. Αυτό αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τρίτο της παράνομης αγοράς όλων των ναρκωτικών και καθιστά την κοκαΐνη τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά, μετά την κάνναβη.
• Τα εγκληματικά δίκτυα υψηλού κινδύνου κυριαρχούν στη διακίνηση και το εμπόριο κοκαΐνης στην ΕΕ. Οι δραστηριότητές τους ενεργοποιούνται από στόχους υψηλής αξίας, όπως μεσίτες που επιτρέπουν στο εμπόριο κοκαΐνης να πραγματοποιείται σε ένα εξαιρετικά ρευστό και δικτυωμένο περιβάλλον.
• Ποσότητες ρεκόρ κοκαΐνης κατάσχονται στην Ευρώπη κάθε χρόνο από το 2017, ιδιαίτερα σε λιμάνια. Το 2020 εντοπίστηκε η μεγαλύτερη ποσότητα που έχει αναφερθεί ποτέ, 214,6 τόνοι.
  Οι μεγαλύτερες ποσότητες κοκαΐνης συνεχίζουν να εντοπίζονται στα λιμάνια του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Ισπανίας. Ωστόσο, μεγάλες ποσότητες κατασχέθηκαν και σε λιμάνια αλλού στην Ευρώπη, κάτι που δείχνει ότι ομάδες διακίνησης επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε λιμάνια όπου τα μέτρα θεωρούνται λιγότερο αυστηρά.
• Η διαφθορά και ο εκφοβισμός των λιμενικών είναι βασικοί παράγοντες για το λαθρεμπόριο κοκαΐνης μέσω των λιμανιών. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι η διαφθορά που σχετίζεται με την αγορά κοκαΐνης είναι παρούσα και σε άλλους τομείς της ευρωπαϊκής κοινωνίας.
• Αν και είναι δύσκολο να παρακολουθείται συστηματικά, η βία που σχετίζεται με την αγορά κοκαΐνης φαίνεται να αυξάνεται. Ορισμένες πρόσφατες υποθέσεις υποδηλώνουν επίσης ότι επηρεάζει τομείς εκτός της σφαίρας της διακίνησης ναρκωτικών, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων και κυβερνητικών αξιωματούχων.

Παραγωγή και στην Ευρώπη

• Η παραγωγή κόκας και κοκαΐνης αυξάνεται στη Νότια Αμερική και φαίνεται να έχει διεθνοποιηθεί περισσότερο και περιλαμβάνει επίσης παραγωγή στην Ευρώπη.
• Το χημικό προφίλ των δειγμάτων κοκαΐνης που κατασχέθηκαν στην Ευρώπη υποδηλώνει ότι η Κολομβία εξακολουθεί να είναι η κύρια χώρα προέλευσης, αν και ο αριθμός των δειγμάτων περουβιανής προέλευσης έχει αυξηθεί αισθητά τα τελευταία χρόνια.
• Η εισαγωγή μεγάλων ποσοτήτων βάσης κοκαΐνης στην Ευρώπη για επεξεργασία δημιουργεί έναν πιθανό κίνδυνο να είναι διαθέσιμα περισσότερα προϊόντα κοκαΐνης που καπνίζονται στις ευρωπαϊκές καταναλωτικές αγορές στο μέλλον.
• Μια ανησυχητική εξέλιξη είναι ότι υπάρχουν πληροφορίες που υποδηλώνουν ότι ορισμένα εγκληματικά δίκτυα της Λατινικής Αμερικής και της Ευρώπης συνεργάζονται σε δραστηριότητες παραγωγής κοκαΐνης στην Ευρώπη και ίσως επίσης στη Νότια Αμερική.
• Υπάρχουν τώρα περισσότερα στοιχεία ότι μεξικανικά εγκληματικά δίκτυα εμπλέκονται στην προμήθεια κοκαΐνης στην ευρωπαϊκή αγορά.
• Υπάρχουν ενδείξεις ότι η ΕΕ χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο ως σημείο διέλευσης για αποστολές κοκαΐνης που προορίζονται για χώρες εκτός ΕΕ, ιδίως στην Ανατολική Ευρώπη, την Ωκεανία και πιθανώς την Ασία.
• Η διακίνηση κοκαΐνης στην Ευρώπη με αεροπορικές εταιρείες ταχυμεταφορών φαίνεται να έχει ξαναρχίσει από το 2021 μετά την εξάλειψή της το 2020 λόγω των περιοριστικών μέτρων που σχετίζονται με την COVID.