Ξεκίνησαν από το πουθενά πίσω στο μακρινό 1993, πουλώντας στο Γιοχάνεσμπουργκ παπούτσια και υπολογιστές από το πορτ-μπαγκάζ ενός αυτοκινήτου.

Μέσα σε μια εξαετία, ωστόσο, είχαν ήδη ενταχθεί στην οικονομική -και στενά συνδεδεμένη με την πολιτική- ελίτ της Νότιας Αφρικής. Μιας χώρας που τότε αναδυόταν από τις «στάχτες» του απαρτχάιντ…

Οι αδελφοί Γκούπτα δεν ήταν καν από εκεί.

Ο Ατζάι, ο Ατούλ και ο Ρατζές γεννήθηκαν λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ‘60 στο φτωχικό Ουτάρ Πραντές και μεγάλωσαν σε ένα διαμέρισμα μόλις 40 τ.μ. στο βόρειο κρατίδιο της Ινδίας.

Με την ενηλικίωσή τους και με την παρότρυνση του πατέρα τους, ταξίδεψαν για να μάθουν τον κόσμο.

Ο Ατζάι πήγε στο Δελχί, ο Ρατζές στην Κίνα και ο Ατούλ στην Αφρική.

Τελικά μαζεύτηκαν και οι τρεις στη Νότιο Αφρική, επενδύοντας στην τεχνολογία και στη νέα εποχή που ανέτειλε στη χώρα και .

Έστησαν το 1994 την Sahara Computers, εισάγοντας ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Ανέπτυξαν στενούς δεσμούς με τον τότε αντιπρόεδρο Τάμπο Μπέκι.

Όταν ο τελευταίος διαδέχθηκε τον Νέλσον Μαντέλα στην προεδρία, το 1999, αναρριχήθηκαν στην κοινωνική και οικονομική ελίτ.

Έχτισαν μια επιχειρηματική αυτοκρατορία, επεκτείνοντας τις επενδύσεις τους σε ορυχεία ουρανίου και άνθρακα, στην ενέργεια, στις αεροπορικές συγκοινωνίες, στα ΜΜΕ, ακόμη και στην κρατική αμυντική βιομηχανία.

Έγιναν προμηθευτές του δημοσίου.

Όμως οι μεγάλες δουλειές ήρθαν το 2009 με την ανάληψη της προεδρίας της Νοτίου Αφρικής από τον μέχρι τότε αντιπρόεδρο Τζέικομπ Ζούμα.

Στο μεσοδιάστημα ο γιος, η κόρη και η τρίτη σύζυγος του νέου προέδρου κατείχαν υψηλές θέσεις στην επιχειρηματική αυτοκρατορία των Γκούπτα, με παχυλές απολαβές.

Τόσο εξόφθαλμα διαπλεκόμενες ήταν οι σχέσεις τους, που στη χώρα τους αποκαλούσαν όλους μαζί ειρωνικά με το παρατσούκλι «οι Ζούπτας» και τη Νότιο Αφρική «Δημοκρατία των Γκούπτα».

«Κατάληψη του κράτους»

Όπως  αποκαλύφθηκε αργότερα κατόπιν επίσημης έρευνας και διαρροών εγγράφων και emails, τα αδέλφια από την Ινδία πράγματι ήλεγχαν τα πάντα στη Νότια Αφρική.

Από την κυβέρνηση, ανεβοκατεβάζοντας υπουργούς.

Έως την οικονομία, εξασφαλίζοντας μέσα σε μια εννιαετία -όσο διήρκεσε η προεδρία Ζούμα δηλαδή- κρατικές συμβάσεις συνολικού ύψους άνω των 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, καταχρεώνοντας τη χώρα.

Τα παραδείγματα, πολλά. Παραθέτονται σε επίσημη έκθεση 355 σελίδων των νοτιοαφρικανικών αρχών, υπό τον κατατοπιστικό τίτλο «Κατάληψη του κράτους».

Ένα ανθρακωρυχείο των Γκούπτα πωλούσε γαιάνθρακα στην κρατική εταιρεία ηλεκτρικής ενέργειας με τρελό «φέσι».

Τα ορυχεία ουρανίου που κατείχαν θα έβγαζαν… «χρυσάφι» εάν δεν είχε παρέμβει το Ανώτατο Δικαστήριο, το 2017, κηρύσσοντας παράνομη τη συμφωνία που ο Ζούμα είχε κλείσει με τη Ρωσία για την κατασκευή πυρηνικών αντιδραστήρων στη Νότιο Αφρική.

Ο Τζέικομπ Ζούμα

Σε μια ημικρατική φάρμα γαλακτοπαραγωγής στην επαρχία Ελεύθερο Κράτος, με μετόχους τους Γκούπτα -η οποία επισήμως στήθηκε για τη στήριξη φτωχών μαύρων αγροτών- τελικά αποδείχθηκε ότι άρμεγαν… τους φορολογούμενους και όχι αγελάδες.

Μέρος των χρημάτων από αυτή την αρπαχτή χρησιμοποιήθηκε μάλιστα για τα έξοδα ενός σκανδαλώδους γάμου μιας ανιψιάς των Γκούπτα, το 2013.

Ναύλωσαν ένα ολόκληρο Airbus A330-200 για να φέρουν 217 προσκεκλημένους από την Ινδία.

Αυτό, δε, προσγειώθηκε σε στρατιωτική βάση της Νοτίου Αφρικής. Κανείς δεν υποβλήθηκε σε έλεγχο.

Μετά το γάμο οι προσεκλημένοι έφυγαν όλοι περιχαρείς με το ίδιο Airbus και έκαστος με δώρο ένα κασκόλ αξίας περίπου 160.000 δολαρίων…

Το φαγοπότι για την εξ Ινδίας ισχυρότερη οικογένεια της Νοτίου Αφρικής τελείωσε το 2018.

Λίγο πριν καταρρεύσει η προεδρία Ζούμα υπό το βάρος των σκανδάλων διαφθοράς, οι αδελφοί Γκούπτα εξαφανίστηκαν εν μια νυκτί, φεύγοντας για Ντουμπάι.

Άφησαν πίσω τους μια χώρα που από αφρικανικό πρότυπο στα μέσα της δεκαετίας του ’90 είχε γίνει «βασίλειο» της διαφθοράς και δύο από τους τρεις διεθνείς οίκους αξιολόγησης είχαν υποβαθμίσει το χρέος της στην κατηγορία «σκουπίδια».

Πολλά σκάνδαλα, δύο συλλήψεις

Επί τέσσερα χρόνια ουδείς είχε ενοχλήσει τα αδέλφια Γκούπτα στο νέο καταφύγιό τους, στο Ντουμπάι, παρά το γεγονός ότι -λόγω των διεθνών διαστάσεων που έλαβε το σκάνδαλο, εμπλέκοντας μέχρι και συμβουλευτικές εταιρείες διεθνούς κύρους- είχαν μπει στο στόχαστρο αμερικανικών κυρώσεων και στο επίκεντρο έρευνας στην Ινδία.

Στις αρχές της εβδομάδας ωστόσο ο 53χρονος Ατούλ και ο 51χρονος Ρατζές συνελήφθησαν αιφνιδιαστικά στο εμιράτο.

Ήταν η δεύτερη μέσα σε μία εβδομάδα υψηλού προφίλ σύλληψη στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που σχετίζεται με υπόθεση οικονομικής διαφθοράς (η πρώτη ήταν ενός Λονδρέζου επενδυτή που καταζητείται για φορολογική απάτη στη Δανία).

Τυχαίο ή μη, είχε προηγηθεί τον Μάρτιο η απόφαση της Ομάδας Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF) να συμπεριλάβει τα ΗΑΕ στη «γκρίζα λίστα» των χωρών με ελλιπή μέτρα καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Η σύλληψη των Γκούπτα έγινε βάσει εντάλματος που είχε εκδοθεί νωρίτερα φέτος σε βάρος τους από την Interpol, ο επικεφαλής της οποίας και αρχηγός της αστυνομίας των HAE, στρατηγός Άχμεντ Νάσερ αλ-Ραΐσι ερευνάται παράλληλα για «συνέργεια σε βασανιστήρια» κατόπιν μήνυσης από δύο Βρετανούς.

Ως εκ τούτου, εκτιμάται ότι συνηγόρησαν διάφοροι παράγοντες για να κινηθούν επιτέλους οι διαδικασίες κατά των Γκούπτα στα ΗΑΕ, τα οποία έχουν εσχάτως μετατραπεί και σε καταφύγιο για Ρώσους ολιγάρχες.

Τώρα η νοτιοαφρικανική κυβέρνηση βρίσκεται σε συνομιλίες για την έκδοση του Ατούλ και του Ρατζές, στο πλαίσιο δίωξης από την εισαγγελική αρχή της Νότιας Αφρικής.

Ο κλέψας του κλέψαντος…

Οι ίδιοι, όπως και ο Ζούμα, αρνούνται μέσω των δικηγόρων τους κάθε ενοχή, κάνοντας λόγο για πολιτικά υποκινούμενες κατηγορίες.

Ο πρώην πρόεδρος δεν έχει άλλωστε δικαστεί για μια υπόθεση διαφθοράς για την οποία κατηγορήθηκε, ενώ πέρυσι εξέτισε μόλις δύο από τους 15 μήνες της ποινής φυλάκισης που του επιβλήθηκε για περιφρόνηση του δικαστηρίου.

Όσο για τους Γκούπτα; Θεωρείται βέβαιο ότι θα κινήσουν γη και ουρανό για να αποφύγουν την έκδοση στη Νότια Αφρική.

Ακόμη όμως και αυτό να συμβεί, η διαδικασία αναμένεται να πάρει χρόνια.

Το Κέιπ Τάουν βρίσκεται εν τω μεταξύ στη δίνη νέου πολιτικού σκανδάλου, με επίκεντρο τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόζα.

Σε βάρος του άνοιξε έρευνα για ξέπλυμα χρήματος, δωροδοκία και παράνομη κατοχή μεγάλων ποσών σε συνάλλαγμα.

Η υπόθεση ήρθε στο φως έπειτα από μήνυση του πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, Άρθουρ Φρέιζερ, βάσει της οποίας ο Ραμαφόζα απέκρυψε μια διάρρηξη που έγινε το 2020 σε ένα από τα σπίτια του.

Καταγγελλόμενη αιτία: οι δράστες βρήκαν περίπου 4 εκατομμύρια δολάρια, αδήλωτα, κρυμμένα σε έπιπλα.

Σύμφωνα με τον μηνυτή, ο πρόεδρος έβαλε την φρουρά του να τους εντοπίσει και τους δωροδόκησε για να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό.

Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, Σίριλ Ραμαφόζα

Ο ίδιος αρνείται τις κατηγορίες. Την Πέμπτη η ομιλία του για την ψήφιση του προϋπολογισμού ξεκίνησε με μία ώρα καθυστέρηση, καθώς βουλευτές της αντιπολίτευσης του έκαναν επίμονες ερωτήσεις για το θέμα.

Ο Ραμαφόζα αρνήθηκε ότι παρανόμησε. Παραδέχθηκε πάντως ότι του έκλεψαν χρηματικό ποσό (που δεν διευκρίνισε) από τη φάρμα του, τα οποία -είπε- ήταν από την πώληση άγριων θηραμάτων.

Στο μεσοδιάστημα έπαυσε των καθηκόντων της τη Διαμεσολαβήτρια της Δημοκρατίας, πρώην στενή συνεργάτιδα του Ζούμα και νυν αρμόδια για την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Το πολιτικό θρίλερ θα συνεχιστεί με τηνκατάθεση του Ραμαφόζα στην Επιτροπή Ακεραιότητας του κόμματός του, του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου.

Εάν διαπιστωθεί ότι παρανόμησε, μπορεί να του ζητηθεί να παραιτηθεί. Αυτά, έξι μήνες πριν από το συνέδριο του κόμματος για την εκλογή αρχηγού.

Θέση για την οποία ο Ραμαφόζα έχει θέσει εκ νέου υποψηφιότητα, αλλά αντιμετωπίζει ήδη σκληρό ανταγωνισμό…

Headlines