Τοξική θετικότητα: Όταν η θετική διάθεση μπορεί να γίνει επικίνδυνη

Η τοξική θετικότητα μπορεί να φιμώσει τα αρνητικά συναισθήματα, να μειώσει τη θλίψη και να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται ότι πρέπει να προσποιούνται ότι είναι χαρούμενοι ακόμη κι όταν δυσκολεύονται. Αυτή η υπεραισιοδοξία μπορεί να αφορά σε αυθυποβολή – π.χ. ένα άτομο μπορεί να προσπαθεί να φαίνεται χαρούμενο όλη την ώρα παρουσιάζοντας τα πάντα ως θετικά, ή να είναι το αποτέλεσμα εξωτερικής πίεσης – π.χ. όταν οι άνθρωποι λένε σε ένα άτομο που πενθεί να προχωρήσει ή να αναζητήσει θετικό στην απώλειά του.

Αλλά με το να μην επιτρέπουμε την ύπαρξη ορισμένων συναισθημάτων, πέφτουμε σε κατάσταση άρνησης και καταπιεσμένων συναισθημάτων. Η αλήθεια είναι ότι οι άνθρωποι έχουν ελαττώματα: ζηλεύουμε, θυμώνουμε, αγανακτούμε και γινόμαστε άπληστοι. Μερικές φορές η ζωή μπορεί απλά να είναι χάλια… Προσποιούμενοι, όμως, ότι είναι όλα καλά ακόμη κι όταν όλα μέσα και γύρω μας καταρρέουν, στην ουσία αρνούμαστε την εγκυρότητα μιας γνήσιας ανθρώπινης εμπειρίας.

Συνεχίστε να διαβάζετε για να μάθετε περισσότερα για την τοξική θετικότητα, συμπεριλαμβανομένων των κινδύνων που συνεπάγεται και πώς να την αποφύγετε.

Σημάδια τοξικής θετικότητας

Για αρκετές δεκαετίες, τα βιβλία και τα social media τόνιζαν την πιθανή αξία της θετικής σκέψης – και υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που δείχνουν ότι μπορεί να βελτιώσει την ψυχική υγεία. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2018 σε φοιτητές κολεγίου υποδηλώνει ότι η υψηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να υποστηρίξει τη θετική σκέψη, μειώνοντας τον κίνδυνο αυτοκτονικών ιδεών και χειρονομιών.

Ωστόσο, τα δεδομένα που υπογραμμίζουν τα οφέλη της θετικής σκέψης δείχνουν επίσης ότι παράγοντες όπως η κοινωνική υποστήριξη και η αυτοαποτελεσματικότητα, που είναι η ικανότητα ενός ατόμου να αντεπεξέρχεται, αλληλεπιδρούν με τη θετική σκέψη για τη βελτίωση της ευημερίας. Τι σημαίνει αυτό; Με απλά λόγια, ότι η θετική σκέψη δεν υπάρχει στο κενό και δεν είναι πανάκεια για όλες τις προκλήσεις της ζωής.

Η έρευνα γύρω από τη θετική σκέψη επικεντρώνεται γενικά στα οφέλη της αισιόδοξης προοπτικής όταν αντιμετωπίζεις ένα πρόβλημα. Η τοξική θετικότητα, αντίθετα, απαιτεί θετικότητα από τους ανθρώπους ανεξάρτητα από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, φιμώνοντας δυνητικά τα συναισθήματά τους κι αποτρέποντάς τους από το να αναζητήσουν κοινωνική υποστήριξη.

Μερικά παραδείγματα τοξικής θετικότητας περιλαμβάνουν:

• Λένε σε έναν γονέα του οποίου το παιδί πέθανε να είναι χαρούμενος γιατί τουλάχιστον πρόλαβε κι έκανε παιδιά
• Υποστηρίζουν μετά από μια καταστροφή ότι «όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο»
• Παροτρύνουν κάποιον να επικεντρωθεί στις θετικές πτυχές μιας καταστροφικής απώλειας
• Λένε σε κάποιον να ξεπεράσει τη θλίψη ή τον πόνο του και να επικεντρωθεί στα καλά πράγματα στη ζωή του
• Χαρακτηρίζουν τους ανθρώπους που φαίνονται πάντα θετικοί ή δεν μοιράζονται τα συναισθήματά τους ως πιο δυνατούς ή πιο συμπαθείς από τους άλλους
• Παροτρύνουν τους ανθρώπους να ευδοκιμήσουν ανεξάρτητα από τις αντιξοότητες που αντιμετωπίζουν, π.χ. λέγοντας ότι η καραντίνα κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 αποτελεί ευκαιρία για να αναπτύξουν νέες δεξιότητες ή να βελτιώσουν τη φυσική τους κατάσταση
• Διώχνουν τις ανησυχίες κάποιου λέγοντας «θα μπορούσαν τα πράγματα να ήταν και χειρότερα»

Γιατί η θετική τοξικότητα είναι επικίνδυνη

Μια γενικά θετική προοπτική δεν είναι επιβλαβής. Ωστόσο, ένα άτομο που πιστεύει ότι πρέπει να είναι μόνο θετικό μπορεί να αγνοήσει σοβαρά προβλήματα ή να μην αντιμετωπίσει υποκείμενα ζητήματα ψυχικής υγείας. Ομοίως, τα άτομα που απαιτούν θετικότητα από τους άλλους μπορεί να προσφέρουν ανεπαρκή υποστήριξη ή να κάνουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα να αισθάνονται στιγματισμένα και ότι κρίνονται.

Μερικοί από τους κινδύνους τοξικής θετικότητας περιλαμβάνουν:

• Αγνοούμε την πραγματική βλάβη: Μια πρόσφατη ανασκόπηση 29 μελετών για την ενδοοικογενειακή βία, διαπίστωσε ότι μια θετική προκατάληψη μπορεί να κάνει τους ανθρώπους που βιώνουν κακοποίηση να υποτιμήσουν τη σοβαρότητά της και να παραμείνουν σε καταχρηστικές σχέσεις. Η αισιοδοξία, η ελπίδα και η συγχώρεση αύξησαν τον κίνδυνο οι άνθρωποι να παραμείνουν με τους κακοποιούς τους και να υποστούν κλιμακούμενη κακοποίηση.
• Υποτιμούμε μια απώλεια: Η θλίψη και ο θρήνος είναι φυσιολογικά μπροστά στην απώλεια. Ένα άτομο που ακούει επανειλημμένα μηνύματα για να προχωρήσει ή να είναι χαρούμενο μπορεί να αισθάνεται ότι οι άλλοι δεν ενδιαφέρονται για την απώλειά του. Ένας γονέας που έχασε ένα παιδί, για παράδειγμα, μπορεί να αισθάνεται ότι το παιδί του δεν ήταν σημαντικό για τους άλλους, βιώνοντας έτσι μεγαλύτερο πόνο.
• Βιώνουμε απομόνωση και στιγματισμό: Τα άτομα που αισθάνονται πίεση να χαμογελάσουν μπροστά στις αντιξοότητες μπορεί να είναι λιγότερο πιθανό να αναζητήσουν υποστήριξη. Μπορεί να αισθάνονται απομονωμένοι ή να ντρέπονται για τα συναισθήματά τους, με αποτέλεσμα να μην αναζητήσουν βοήθεια. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, το στίγμα μπορεί να αποτρέψει ένα άτομο από το να αναζητήσει βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
• Η επικοινωνία καθίσταται προβληματική: Κάθε σχέση έχει προκλήσεις. Η τοξική θετικότητα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αγνοήσουν αυτές τις προκλήσεις και να επικεντρωθούν στα θετικά. Αυτή η προσέγγιση μπορεί να καταστρέψει την επικοινωνία και την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων σχέσεων.
• Βιώνουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση: Όλοι βιώνουν αρνητικά συναισθήματα μερικές φορές. Η τοξική θετικότητα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αγνοούν τα αρνητικά τους συναισθήματα, παρόλο που η καταπίεσή τους μπορεί να τους κάνει να αισθάνονται ακόμα πιο δυνατοί. Όταν ένα άτομο δεν μπορεί να νιώσει θετικό, μπορεί να αισθάνεται σαν να αποτυγχάνει.

Είναι εντάξει να είστε αρνητικοί;

Οι άνθρωποι αισθάνονται ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων, καθένα από τα οποία αποτελεί σημαντικό μέρος της ευημερίας. Το στρες, για παράδειγμα, μπορεί να ειδοποιήσει ένα άτομο για μια επικίνδυνη κατάσταση ή έναν ηθικό ενδοιασμό, ενώ ο θυμός είναι μια φυσιολογική απάντηση στην αδικία ή την κακομεταχείριση. Η θλίψη μπορεί να σηματοδοτεί την ένταση μιας απώλειας.

Το να μην αναγνωρίζεις αυτά τα συναισθήματα σημαίνει να αγνοείς τη δράση που μπορούν να εμπνεύσουν. Επιπλέον, όταν δεν μιλάμε γι’ αυτά δεν θα τα κάνουμε να φύγουν. Οι περισσότεροι άνθρωποι χρειάζονται βοήθεια για να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματά τους από καιρό σε καιρό. Το να τα εκφράζουμε μπορεί να μας κάνει να τα αισθανόμαστε λιγότερο επίπονα, βοηθώντας μας να νιώθουμε λιγότερο «παγιδευμένοι» σε αυτά.

Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η συζήτηση για συναισθήματα, συμπεριλαμβανομένων των αρνητικών συναισθημάτων, μπορεί ακόμη και να βοηθήσει τον εγκέφαλο να τα επεξεργαστεί καλύτερα. Μια παλαιότερη μελέτη διαπίστωσε ότι η επισήμανση και η συζήτηση για τα συναισθήματα μείωσαν τη δύναμη ορισμένων οδών του εγκεφάλου που σχετίζονται με αυτά τα συναισθήματα. Αυτό το εύρημα υποδηλώνει ότι η συζήτηση για τα συναισθήματα μπορεί να τα κάνει να αισθάνονται λιγότερο επίπονα.

Πώς να αποφύγετε την τοξική θετικότητα

Μερικές στρατηγικές για την αποφυγή της αυτοεπιβαλλόμενης τοξικής θετικότητας περιλαμβάνουν:

• Αναγνωρίστε τα αρνητικά συναισθήματα ως φυσιολογικά και σημαντικό μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας
• Αναγνωρίστε και ονοματίστε τα συναισθήματά σας αντί να προσπαθείτε να τα αποφύγετε
• Μιλήστε με έμπιστα άτομα για τα συναισθήματά σας, συμπεριλαμβανομένων των αρνητικών
• Αναζητείστε υποστήριξη από μη επικριτικά άτομα, όπως έμπιστους φίλους ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας

Ένα άτομο μπορεί να αποφύγει την επιβολή τοξικής θετικότητας στους άλλους με το να:

• Ενθαρρύνει τους ανθρώπους να μιλήσουν ανοιχτά για τα συναισθήματά τους
• Νιώθει πιο άνετα με τα αρνητικά συναισθήματα
• Αποφεύγει την προσπάθεια να έχει θετική απάντηση σε όλα όσα λέει ένα άτομο
• Αναγνωρίζει ότι τα έντονα αρνητικά συναισθήματα συχνά συμπίπτουν με ισχυρά θετικά συναισθήματα, όπως όταν η βαθιά θλίψη σηματοδοτεί έντονη αγάπη

Το να είστε υγιείς άνθρωποι προϋποθέτει την επίγνωση του εαυτού σας και του πώς εμφανιζόσαστε στον κόσμο. Εάν αναγνωρίζετε τον εαυτό σας ως «πομπό» τοξικής θετικότητας, ήρθε η ώρα να το «κόψετε». Πληγώνετε τον εαυτό σας και τους ανθρώπους για τους οποίους ενδιαφέρεστε περισσότερο, επιμένοντας σε αυτή τη μονοχρωματική νοοτροπία. Αντί να ασκείτε τοξική θετικότητα, στοχεύστε στην ισορροπία και την αποδοχή τόσο των καλών όσο και των κακών συναισθημάτων. Εάν επηρεάζεστε από την τοξική θετικότητα, σας ενθαρρύνουμε να θέσετε υγιή όρια με οποιονδήποτε κρίνει την αυθεντική σας εμπειρία και εσωτερική σας αλήθεια. Έχουμε μια ευκαιρία σε αυτή την όμορφη, οδυνηρή, ατελή ζωή… αγκαλιάστε την ολοκληρωτικά και θα δρέψετε τους καρπούς της άφθονης ζωντάνιας της.