Αποφασίζουν σήμερα οι πρυτάνεις για τον νέο Νόμο των ΑΕΙ

Τον «λευκό καπνό» περιμένει σήμερα η πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας και βεβαίως η ηγεσία του του υπουργείου Παιδείας από την νέα, έκτακτη, Σύνοδο πρυτάνεων που συνεδριάζει στις 2 το μεσημέρι για να εκφράσει άποψη επί του νέου Νόμου Πλαισίου για τα ΑΕΙ που προτείνει η κυβέρνηση. Βέβαια, το πιθανότερο είναι ότι αυτό δεν θα γίνει, καθώς η συντριπτική πλειονότητα των διοικήσεων των πανεπιστημίων έχει ήδη ταχθεί με σκληρές ανακοινώσεις της κατά βασικών διατάξεων του νέου Νόμου και ειδικά του νέου μοντέλου διοίκησης των πανεπιστημίων που προωθεί το υπουργείο Παιδείας.

Όπως είναι γνωστό, το μοντέλο διοίκησης που προτείνεται, προβλέπει ότι την επανίδρυση των Συμβουλίων Διοίκησης των ΑΕΙ, αλλά με διαφορετικό τρόπο από την πρώτη τους μορφή του 2011: Πλέον για την συγκρότηση τους, έξι καθηγητές θα εκλέγονται με ψήφους όλων των μελών Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού κάθε ΑΕΙ. Οι «έξι» θα επιλέγουν πέντε εξωτερικά μέλη και όλοι μαζί θα διαλέγουν μεταξύ των εσωτερικών μελών τον πρύτανη που θα είναι και πρόεδρος του Συμβουλίου.  Οι Κοσμήτορες θα επιλέγονται και θα διορίζονται από το Συμβούλιο και δεν θα εκλέγονται από τους καθηγητές όπως συμβαίνει σήμερα. Οι αντιπρυτάνεις των ΑΕΙ θα επιλέγονται από τους πρυτάνεις τους, χωρίς καμία εκλογική διαδικασία. Οι Σύγκλητοι των ΑΕΙ υποβαθμίζονται στην διαχείριση μόνο ακαδημαϊκών θεμάτων. Το σύστημα αυτό έχει προκαλέσει αντιδράσεις και  αρνητικές εντυπώσεις για την ευκολία με την οποία θα μπορούσε να «επιτρέψει» τις συναλλαγές και τις «συμμαχίες» στις διοικήσεις των ΑΕΙ, που χάνουν πλέον την δημοκρατική νομιμοποίηση της απευθείας εκλογής των πρυτανικών σχημάτων τους.

Οι διοικήσεις των πανεπιστημίων έτσι, συναντιούνται εκ νέου σήμερα στις 2 η ώρα το μεσημέρι για να εκφράσουν επίσημα άποψη για τον νέο Νόμο. Ωστόσο, ήδη οι Σύγκλητοι 7 πανεπιστημίων έχουν πάρει αποφάσεις κατά του νέου μοντέλου διοίκησης των ΑΕΙ (Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πάντειο πανεπιστήμιο, Γεωπονικό, πανεπιστήμιο Κρήτης, Δημοκρίτειο Θράκης, Ιωαννίνων, Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο).

Το σχετικό σχέδιο νόμου βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση ως και την Κυριακή 19 του μήνα, αλλά ως σήμερα έχουν κατατεθεί μόνο 1.163 σχόλια επι του περιεχομένου του.

Δύο προτάσεις

Κατά τα άλλα, στην Σύνοδο των πρυτάνεων ΑΕΙ θα τεθούν δυο προτάσεις προς ψηφοφορία:

• Πρώτη πρόταση (πλειοψηφική):  Θέτει θέματα που σχετίζονται με τις δημοκρατικές διαδικασίες στην επιλογή πρύτανη και διατυπώνει την άποψη ότι οι πρυτάνεις των ΑΕΙ πρέπει να εκλέγονται από ισχυρή και διευρυμένη βάση στα πρότυπα του Ν 4692/2020 που ψήφισε πρόσφατα η κυβέρνηση. Η πρόταση αυτή διατυπώνει την άποψη ότι η εκλογή πρύτανη από ολιγομελές σώμα που στην πράξη θα απαιτεί την πλειοψηφία μόνο των 4 εσωτερικών μελών του νέου Συμβουλίου για να διαμορφωθούν συνθήκες εκλογής πρύτανη, δημιουργεί συνθήκες διαπλοκής και συναλλαγών.

Επίσης με την ίδια πρόταση διατυπώνονται σοβαρές ενστάσεις με τις υπερεξουσίες που δίνονται στους πρυτάνεις του νέου μοντέλου που θα είναι και πρόεδροι των Συμβουλίου (δηλαδή και ελεγκτές και ελεγχόμενοι). Τέλος αναφέρεται ότι τα νέα Συμβούλια αποκτούν μεγάλη εξουσία η οποία θα έπρεπε να διαχέεται σε συλλογικά όργανα όπως η Σύγκλητος. Οι εκπρόσωποι της πρότασης αυτής προτείνουν τα νέα Συμβούλια να συγκροτηθούν αλλά με στρατηγικό και εποπτικό ρόλο, να παραμείνει η απευθείας εκλογή πρύτανη από το σύνολο των μελών Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού των ΑΕΙ και η Σύγκλητος να διατηρήσει τις αρμοδιότητες της.

• Δεύτερη πρόταση (υποστηρίζεται κυρίως από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Αριστοτέλειο Θεσσαλονίκης): Η πρόταση αυτή υποστηρίζει ότι η εκλογή των έξι εσωτερικών μελών των νέων Συμβουλίων από το εκλογικό σώμα του κάθε ΑΕΙ, αποτελεί στοιχείο δημοκρατίας και συλλογικής διοίκησης στο πανεπιστήμιο. Επίσης κρίνει ότι η εκλογή του πρύτανη στο μοντέλο που προτείνεται από το σύνολο των μελών του Συμβουλίου εξασφαλίζει την νομιμοποίηση του. Για το θέμα της Συγκλήτου, η πρόταση αυτή εκφράζει την άποψη ότι «το νέο Συμβούλιο διοίκησης θα είναι ένα πιο ευέλικτο όργανο, καθώς τα μέλη της Συγκλήτου κάθε ΑΕΙ δεν μπορούν να παρακολουθούν όλα τα θέματα του πανεπιστημίου το ίδιο αποτελεσματικά».

Υπάρχει ωστόσο και ένας αριθμός πρυτάνεων που ζητάει να αποσυρθούν συνολικά οι προτάσεις για το νέο μοντέλο διοίκησης των ΑΕΙ και αυτοί ενδεχομένως θα καταθέσουν σχετική (τρίτη) πρόταση.

Οι υπογραφές

Στο μεταξύ, πανεπιστημιακοί συγκεντρώνουν ήδη υπογραφές μεταξύ συναδέλφων τους στην Ελλάδα και το εξωτερικό για το θέμα του νέου νομοσχεδίου αλλά και για την ενεργοποίηση της «πανεπιστημιακής αστυνομίας» στα ΑΕΙ.

Για το θέμα έχουν ήδη συγκεντρωθεί 700 υπογραφές στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://defendpublicuniversitiesgreece.wordpress.com/2022/06/13/open-letter-respect-public-universities-in-greece/