Η «εξίσωση» για εκλογές τον Οκτώβριο – Οι εισηγήσεις στον Μητσοτάκη, τι θα κρίνει την απόφασή του

Οσο ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαβεβαιώνει (ή προειδοποιεί) ότι δεν προτίθεται να προσφύγει σε πρόωρες εκλογές τόσο η εκλογολογία φουντώνει. Είναι ένα στοιχείο παράδοξο, το οποίο ωστόσο αποτελεί πλέον παράμετρο μιας πολυπαραγοντικής εξίσωσης που μόνο ο ίδιος ο Πρωθυπουργός μπορεί να λύσει. Και εκτιμάται ότι θα το κάνει στο διάστημα των επόμενων δύο-δυόμισι μηνών.

Το «αλλά» Μητσοτάκη

Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε πρόσφατα και πάλι ότι θα «εξαντληθεί η τετραετία». Διατύπωσε όμως και για πρώτη φορά ένα «αλλά», το οποίο συνόψισε στον κίνδυνο «να μην εγκλωβιστεί η χώρα σε μια αφόρητη πολιτική τοξικότητα». Υπό αυτή την έννοια, εντάθηκε η εντύπωση ότι οι πρωθυπουργικές διαβεβαιώσεις τελούν πλέον υπό την αίρεση των συνθηκών και των γεγονότων.

Βουλευτές της ΝΔ μιλούν αυτή την περίοδο με βεβαιότητα για πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο και διακινούν την «πληροφορία» ότι η προκήρυξή τους ετοιμάζεται για το τέλος του Αυγούστου, ώστε η παρουσία του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ στις αρχές Σεπτεμβρίου να σημάνει και την έναρξη της προεκλογικής περιόδου. Οι τελικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί ακόμα. Η εισήγηση που εξετάζεται ωστόσο είναι να έχουν προκηρυχθεί οι εκλογές ως το τέλος Αυγούστου και να διεξαχθούν στις αρχές του Οκτωβρίου. Υπό αυτή την έννοια έχει αξία η αναφορά συνομιλητή του Πρωθυπουργού: «Η απόφαση για τις εκλογές είναι ουσιαστικά αδύνατον να ληφθεί προτού περάσει το καλοκαίρι».

Στην ουσία, με αυτόν τον τρόπο ακόμη καιαπό το περιβάλλον του Μεγάρου Μαξίμου οι διαβεβαιώσεις αναδιατυπώνονται, με επισημάνσεις όπως «μπαίνουμε στον τελευταίο χρόνο διακυβέρνησης και υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά». Προεξοφλείται πάντως ως στοιχείο της πολιτικής περιόδου ότι όσο και αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξορκίζει την πολιτική τοξικότητα, η πολιτική αντιπαράθεση των προσεχών μηνών θα γίνεται εκ των πραγμάτων με προεκλογικούς όρους και με την ανάλογησφοδρότητα.

Κατά τα όσα επισημαίνουν πολιτικά στελέχη της συμπολίτευσης και της αντιπολίτευσης, είναι ένα μεγάλο ζητούμενο για την κυβέρνηση αν υπό αυτές τις συνθήκες θα είναι σε πραγματική θέση να υλοποιήσει έργο, εξαγγελίες και πόσω μάλλον μεταρρυθμίσεις ή αν το Μαξίμου θα «κυνηγάει με το τουφέκι» τους υπουργούς στις εκλογικές τους περιφέρειες για το προσεχές 12μηνο.

Προσεχώς αποφάσεις

Οσο αυτά αποτελούν πηγή προβληματισμού και όσο μοιάζει να είναι παγιωμένη και πολύ δύσκολα αναστρέψιμη η πολιτική κυριαρχία της ΝΔ και του Κυριάκου Μητσοτάκη, είναι πλέον κοινή η πεποίθηση ότι το διάστημα των επόμενων εβδομάδων είναι κρίσιμο για τη λήψη της απόφασης υπέρ ή κατά μιας πρόωρης προσφυγής στις κάλπες.

Υπό αυτούς τους όρους, το κρίσιμο στοιχείο είναι ποιοι παράγοντες θα επηρεάσουν την κρίση του Πρωθυπουργού προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Κατά πολλούς, οι παράγοντες αυτοί είναι αντικειμενικοί και η διαμόρφωσή τους ενδέχεται, αναλόγως των εξελίξεων, να υπερβεί ακόμη και τη μείζονα προτεραιότητα, την οποία επισημαίνει ο Κυριάκος Μητσοτάκης όταν μιλά για πολιτική αξιοπιστία και θεσμική υπευθυνότητα. Επισημαίνεται εν ολίγοις από ορισμένους αναλυτές, πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες, ότι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες ενδέχεται στους προσεχείς μήνες να κριθεί ότι είναι επ’ ωφελεία της χώρας και όχι απλώς της κυβέρνησης.

Την ίδια στιγμή, όμως, άλλοι παράγοντες επισημαίνουν και τους κινδύνους, δεδομένου ότι η εκλογική διαδικασία θα έχει στοιχεία περιπέτειας. Και αυτό επειδή η απλή αναλογική και η αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης σημαίνει μια πολιτική εκκρεμότητα για διάστημα δύο, δυόμισι, ίσως και τριών μηνών. Αυτό ωστόσο θα ισχύσει όποτε και αν στηθούν οι κάλπες και είναι ξεκάθαρο ότι είναι αδύνατη οποιαδήποτε πρόβλεψη και βεβαιότητα ως προς το ποιες συνθήκες θα επικρατούν την άνοιξη του 2023. Ποιες είναι οι παράμετροι βάσει των οποίων εκτιμάται ότι θα «ζυγιστούν», θα ληφθούν και θα δρομολογηθούν οι αποφάσεις του Πρωθυπουργού; Είναι κατά βάση ένας συνδυασμός διεθνών εξελίξεων και εσωτερικών – εθνικών προκλήσεων.

Φθηνό χρήμα «γιοκ»

Στο διεθνές πεδίο, ο υπ’ αριθμόν 1 παράγων ανησυχίας είναι οι οικονομικές εξελίξεις, υπό το βάρος του παρατεταμένου πολέμου στην Ουκρανία. Ηδη οι οικονομικοί και πολιτικοί αναλυτές μιλούν για «τέλος εποχής», έπειτα από τις αποφάσεις της ΕΚΤ για τις αυξήσεις επιτοκίων και το τέλος των προγραμμάτων αγοράς ομολόγων. Το χρήμα θα ακριβύνει, το κόστος χρηματοδότησης της οικονομίας και των επιχειρήσεων θα αυξηθεί και το διαθέσιμο εισόδημα θα μειωθεί λόγω πληθωρισμού. Αυτό θα έχει επιπτώσεις για επιχειρήσεις, νοικοκυριά και ιδιώτες.

Στόχος της παρέμβασης της Κεντρικής Τράπεζας είναι προφανώς η αντιμετώπιση του πληθωρισμού, στον βωμό του οποίου είναι φανερό και (μάλλον) δεδομένο ότι θυσιάζεται η ανάπτυξη, με την απειλή του στασιμοπληθωρισμού.Την ίδια στιγμή, οι τιμές των καυσίμων θα συνεχίσουν να κινούνται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα και το κόστος της ενέργειας θα απαιτεί συνεχείς παρεμβάσεις από τις κυβερνήσεις. Η συνθήκη αυτή περιγράφεται από κορυφαίους οικονομικούς παράγοντες, όπως ο Τζέιμι Ντάιμοντης JP Morgan, ως «οικονομικός τυφώνας». Και εφόσον αυτός ξεσπάσει και αρχίσει να εξαπλώνεται, θα προκαλέσει και ανάλογα πολιτικά… καιρικά φαινόμενα.

Υπό αυτή την έννοια, η συνθήκη θα απαιτεί κυβέρνηση και υπουργούς αφοσιωμένους στο έργο τους και στη στήριξη των οικονομιών και όχι στο κυνήγι του σταυρού και στη διασφάλιση της επανεκλογής τους.Αυτό είναι ένα επιχείρημα το οποίο εκτιμάται ότι βαραίνει υπέρ της πρόωρης προσφυγής σε εκλογές το φθινόπωρο, προκειμένου, αφενός, η κυβέρνηση να έχει νωπή εντολή με δεδομένο τον προαναγγελθέντα «τυφώνα» και, αφετέρου, να λήξει η πολιτική εκκρεμότητα και αβεβαιότητα.

Ενταση στο Αιγαίο και αγωνία για τις πυρκαγιές

Στο εσωτερικό μέτωπο, οι κρίσιμες παράμετροι της θερινής πολιτικής περιόδου είναι η ένταση με την Τουρκία και οι πυρκαγιές, που ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα έγινε σαφές ότι θα διαμορφώσουν μια εστία διαρκούς ανησυχίας.

Το θέμα της αντιμετώπισης των πυρκαγιών θεωρείται ένα από τα πλέον κρίσιμα. Οπως σημειώνεται, με τα προβλήματα τα οποία ήδη φανερώνονται, κυρίως ως προς την αντιπυρική προετοιμασία των δήμων, μια ενδεχόμενη επανάληψη των περυσινών καταστροφών, έστω και μικρότερης κλίμακας, θα δυσχεράνει σημαντικά τη λήψη μιας απόφασης για πρόωρες εκλογές. Το ίδιο ισχύει και για την εξέλιξη της έντασης στο Αιγαίο. Δεδομένου ότι η τουρκική ηγεσία θεωρείται ότι αντιδρά ασύμμετρα και απρόβλεπτα, μια κλιμάκωση της επιθετικότητας και μια ενδεχόμενη εξάπλωση της κρίσης περιπλέκουν τις αποφάσεις και για έναν επιπλέον λόγο.

Αυτός είναι η (βέβαιη) προσφυγή σε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση σε διάστημα κατ’ ελάχιστον τριών εβδομάδων από την πρώτη. Κατά τη διάρκεια όμως αυτής της δεύτερης προεκλογικής περιόδου, πρωθυπουργός θα είναι κάποιος ανώτατος δικαστικός και θα προΐσταται μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης.

Υπό αυτή την έννοια, ένα επεισόδιο ή μια ευρύτερη ένταση με την Τουρκία θα βρει τη χώρα με «περιορισμένης ευθύνης» πολιτική διεύθυνση, με ό,τι αυτό θα συνεπάγεται για αποφάσεις και ενέργειες σε επιχειρησιακό και διπλωματικό επίπεδο. Είναι και αυτή μια παράμετρος η οποία εκτιμάται ότι θα επιδράσει αρνητικά ή αποτρεπτικά ως προς την απόφαση για μια πρόωρη προσφυγή σε εκλογές.

Η, ούτως ή άλλως, προεκλογική ΔΕΘ

Στο καθαρά οικονομικό πεδίο, πάντως, κοινή πεποίθηση είναι ότι όλες οι κυβερνητικές παρεμβάσεις κινούνται πλέον στη σφαίρα της εκλογικής προετοιμασίας. Ο μεγάλος στόχος παραμένει η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας τον επόμενο χρόνο, αφότου λήξει και τυπικά το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας, πιθανότατα τον Αύγουστο. Παράλληλα, εντός των ημερών αναμένονται:

• Η λειτουργία της πλατφόρμας για την επιδότηση των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος.
• Η ανακούφιση των νοικοκυριών από τον Ιούλιο λόγω της μερικής «κατάργησης» της ρήτρας αναπροσαρμογής.
• Οι ανακοινώσεις έως το τέλος του μήνα των μέτρων για την επιδότηση της αγοράς καυσίμων με σημαντικότερα ποσά απ’ ό,τι έως σήμερα.
• Η εκκαθάριση των εκκρεμών συντάξεων.
• Η εφαρμογή του μέτρου της ψηφιακής κάρτας εργασίας.

Εν αναμονή αυτών, η κυβέρνηση και το πρωθυπουργικό επιτελείο προετοιμάζονται ήδη για τις εξαγγελίες της εφετινής ΔΕΘ, οι οποίες θα έχουν σε κάθε περίπτωση προεκλογικό χαρακτήρα.

Εκεί αναμένονται μέτρα όπως:

• Η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τους εργαζομένους του Δημοσίου και τους συνταξιούχους.
• Η αύξηση αποδοχών για τις ίδιες κατηγορίες.
• Η στήριξη της φοιτητικής στέγης.
• Η εξειδίκευση της κυβερνητικής πολιτικής για τη στέγη γενικά και ειδικότερα για τους νέους. Ο Πρωθυπουργός έχει ήδη περιγράψει τη φιλοσοφία των παρεμβάσεων, όμως κατά πληροφορίες στη Θεσσαλονίκη αναμένεται να προβεί σε συγκεκριμένες και αναλυτικές εξαγγελίες.

Ο απρόβλεπτος χειμώνας και οι μυστικές δημοσκοπήσεις

Από τον συνδυασμό και την αλληλεπίδραση όλων των παραμέτρων και εξελίξεων θα διαμορφωθεί το πολιτικό και κοινωνικό περιβάλλον τις επόμενες εβδομάδες. Διαμηνύεται εν όψει αυτών από το Μέγαρο Μαξίμου ότι «η εξίσωση είναι δύσκολη» και ότι πολλές αποφάσεις σε ένα πεδίο επηρεάζονται ή και καθορίζονται από τις εξελίξεις σε ένα άλλο.Το μόνο πάντως που θεωρείται βέβαιο είναι ότι αφότου ολοκληρωθεί και η τουριστική περίοδος και επαληθευτούν οι σημερινές προσδοκίες για τα έσοδα, ο επόμενος χειμώνας θα είναι δύσκολος και πάντως απρόβλεπτος.

Υπό αυτό το πρίσμα, ορισμένοι επιμένουν ότι το φθινόπωρο είναι ίσως η τελευταία περίοδος κατά την οποία θα υπάρχουν περιθώρια διευθέτησης πολιτικών εκκρεμοτήτων και ότι το επόμενο διάστημα θα χαρακτηρίζεται από αγωνία, αβεβαιότητα και ανησυχία. Ισως αυτή και να είναι η βασική παράμετρος η οποία θα καθορίσει τις αποφάσεις του Πρωθυπουργού – σε συνδυασμό και με τις πρώτες μυστικές δημοσκοπήσεις στο τέλος του καλοκαιριού.