Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τη βάναυση δολοφονία της  90χρονης Ακούα Ντέντε στη Γκάνα, που πυροδότησε κύμα οργής ακόμη και πέρα ​​από τα σύνορα της αφρικανικής χώρας.

Οι δολοφόνοι της δεν ήταν παρά ένας φανατισμένος όχλος, που την κατηγόρησε ως υπεύθυνη για την ξαφνική βροχόπτωση στην Καφάμπα.

Το λιντσάρισμά της διατάχθηκε από έναν αυτοαποκαλούμενο ιερέα και κυνηγό μαγισσών.

Η υπερήλικη γυναίκα βασανίστηκε επί ώρες και ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου.

Δεν είναι η μοναδική…

Ακούγεται τρελό στον 21ο αιώνα, όμως οι γυναικοτονίες -και πλέον και οι παιδοκτονίες- υποκινούμενες από υποψίες μαγείας εξακολουθούν να διαπράττονται σε διάφορες χώρες εντός και εκτός Αφρικής.

Ακόμη κι αν δεν καταλήξουν στον φόνο, οι επιθέσεις του όχλου -που παραμένει βαθιά εμποτισμένος από δεισιδαιμονίες- στιγματίζουν τα θύματα ισόβια.

Πλέον, δε, αυτά γίνονται όλο και πιο νέα…

Η μόλις 6 ετών Κατρίν Κάρμα αποβλήθηκε από το σχολείο της σε ένα χωριό της Λιβερίας, επειδή θεωρήθηκε μάγισσα.

Οι συμμαθητές της, επισημαίνει νέα έκθεση του Αφρικανικού Φόρουμ για την Πολιτική για τα Παιδιά (ACPF), φοβήθηκαν ότι θα σκότωνε τη δασκάλα και θα της ρουφούσε το αίμα.

«Οι φίλοι μου δεν παίζουν ξανά μαζί μου, με φοβούνται», είπε η μικρή.

Ανησυχώντας για το μέλλον της, η οικογένειά της αποφάσισε τελικά να εγκαταλείψει το χωριό και να κάνει άλλου μια νέα αρχή.

Μια 13χρονη από το Μπενίν, αντίστοιχα, αναγκάστηκε να περάσει χρόνια σε έναν από τους πολλούς στην περιοχή «καταυλισμούς μαγισσών».

Πρόκειται ουσιαστικά για καταφύγια, όπου βρίσκουν ασφάλεια θύματα των αναχρονιστικών αυτών πεποιθήσεων και της συγκεκαλυμμένης έμφυλης βίας.

Όταν τελικά επέστρεψε στο σπίτι της την απέφευγαν οι πάντες: οι φίλοι, οι γείτονες, ακόμη και η οικογένειά της.

Η λίστα με ανάλογες ιστορίες φρίκης είναι πολύ μακρά…

Αναζητώντας εξιλαστήρια θύματα

Η μαγεία και οι δεισιδαιμονίες είναι βαθιά ριζωμένες σε πολλούς πολιτισμούς και κοινότητες στην υποσαχάρια Αφρική και έχουν ισχυρή επιρροή στις ζωές εκατομμυρίων.

«Δεν είναι μόνο στα χωριά μας και στα πολύ αγροτικά μέρη που βλέπουμε να υπάρχει αυτή η πίστη στη μαγεία και η στοχοποίηση γυναικών, με την κατηγορία ότι είναι μάγισσες», γράφει η ειδησεογραφική ιστοσελίδα Graphic Online της Γκάνας .

«Περισσότεροι από τους μισούς φοιτητές ιατρικής, από τους πιο έξυπνους νέους μας, λένε ότι πιστεύουν στη μαγεία. Το ίδιο ισχύει και με τους ιερείς, τους αστυνομικούς, τους εκπαιδευτικούς, τους δημοσιογράφους», αναφέρει.

«Για οτιδήποτε κακό συμβαίνει, οι μάγισσες είναι ο λόγος»…

Ως εκ τούτου, επισημαίνει σε μελέτη της η ΜΚΟ HelpAge International, μέχρι και η νομοθεσία κατά της μαγείας πρακτικά προσφέρει στα θύματα λίγη προστασία.

Το αποτέλεσμα είναι το νοσηρό φαινόμενο αυτού του σύγχρονου κυνηγιού μαγισσών -στην κυριολεξία- αντί να περιορίζεται μέσω και της εκπαίδευσης, να κλιμακώνεται επηρεάζοντας πλέον και τις ζωές παιδιών.

Σύμφωνα με το ACPF, χιλιάδες είναι οι ανήλικοι που κατηγορούνται κάθε χρόνο για μαγεία και υφίστανται κακοποίηση -σωματική και ψυχολογική- σε κοινή θέα.

Περιλαμβάνουν δημόσιο εξευτελισμό, εξαναγκασμό με εξομολογήσεις, βασανιστήρια, βίαιους ξυλοδαρμούς, τελετές «κάθαρσης», εκδίωξη από το σπίτι και την κοινότητα και σε ορισμένες περιπτώσεις δολοφονίες.

Για τη στοχοποίηση αρκεί ακόμη και μια έωλη κατηγορία από τον οποιοδήποτε και για οποιοδήποτε λόγο.

Η λίστα των θυμάτων συνέχεια μεγαλώνει.

Ηλικιωμένες γυναίκες. Ατομα με αναπηρίες ή ψυχικές ασθένειες.

Τώρα δε και κορίτσια με αλμπινισμό, καθώς και μητέρες παιδιών με αλμπινισμό.

Συχνές είναι μάλιστα οι αναφορές για ακρωτηριασμούς άκρων, καθώς η διαφορετικότητα αυτών των ανήλικων αποδίδεται σε ορισμένες υπανάπτυκτες κοινότητες όχι στην πραγματική αιτία -ήτοι σε διαταραχή της λειτουργίας των μελανοκυττάρων- αλλά σε…  μαγικές ιδιότητες.

Σε ορισμένες χώρες οι επιθέσεις αυτές έχουν λάβει τέτοιες διαστάσεις, που ψηφίστηκαν ειδικοί νόμοι ή δημιουργήθηκαν καταφύγια για την προστασία παιδιών με αλμπινισμό.

Διαδεδομένο νοσηρό φαινόμενο

Οι γυναικοκτονίες και παιδοκτονίες αυτού του είδους δεν είναι αποκλειστικά αφρικανικό ζήτημα.

Ανάλογες περιπτώσεις αναφέρονται από την Παπούα Νέα Γουινέα, έως την Ινδία.

Μόνο στην ινδική πολιτεία Τζάρκαντ, στα ανατολικά, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι τουλάχιστον 1.000 άνθρωποι, το 90% γυναίκες, δολοφονήθηκαν μέσα στην τελευταία 20ετία με την κατηγορία της μαγείας.

Πλέον οι αστυνομικές αρχές στην περιοχή καταγράφουν έως και τρεις περιπτώσεις κυνηγιού μαγισσών σε ημερήσια βάση, κυρίως παρενοχλήσεις και άσκηση σωματικής βίας, αλλά και φόνους.

Έκθεση του Τμήματος Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (UN DESA) έχει εντοπίσει συνολικά 41 αφρικανικές και ασιατικές χώρες, όπου χρησιμοποιήθηκαν κατηγορίες για μαγεία για να δικαιολογήσουν την ακραία έμφυλη βία.

Το φαινόμενο είναι τόσο παράταιρα για την εποχή μας διαδεδομένο,  που το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε πρόσφατα ψήφισμα, με το οποίο καταδικάζει τις κατηγορίες για μαγεία, τελετουργίες και επιβλαβείς παραδόσεις που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Τα μέτρα που λαμβάνονται ωστόσο από τη διεθνή κοινότητα και τις τοπικές κυβερνήσεις κρίνονται εκ του αποτελέσματος ανεπαρκή.

Τα λιντσαρίσματα από όχλους με ανάλογα προσχήματα συνεχίζονται σε τακτική βάση.

Εκτιμάται, δε, ότι εντάθηκαν εν μέσω της πανδημίας της COVID-19, προς αναβίωση επονείδιστων εγκληματικών πρακτικών του «σκοτεινού» παρελθόντος.

Μια ιστορική επανόρθωση με καθυστέρηση αιώνων

Έχοντας βιώσει το δικό της κυνήγι μαγισσών τους προηγούμενους αιώνες, η ανεπτυγμένη Ευρώπη κινείται τώρα προς την αντίθετη κατεύθυνση, επιχειρώντας να συμφιλιωθεί με το ένοχο παρελθόν της.

Η Καταλονία ήταν ένα από τα επίκεντρα του νοσηρού αυτού φαινομένου και η πρώτη που είχε ποινικοποιήσει τη μαγεία, με νόμο που ψηφίστηκε στη Λέριδα το 1424.

Το δικό της κυνήγι μαγισσών διήρκεσε μέχρι τον 18ο αιώνα.

Μόλις πρόσφατα το καταλανικό κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα, εκφράζοντας μεταμέλεια για το συστηματικό λιντσάρισμα αθώων και «καθαρίζοντας» το όνομα 1.000 θυμάτων, κυρίως γυναικών, με καθυστέρηση αιώνων.

Χρειάστηκαν επίμονες έρευνες για να εντοπιστούν οι περιπτώσεις όσων διώχθηκαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν στην περιοχή για μαγεία.

Οι περισσότερες ήταν γυναίκες που ασκούσαν παραδοσιακές θεραπευτικές μεθόδους, χήρες ή άτομα που θεωρήθηκε ότι λειτουργούσαν έξω από τις κοινωνικές νόρμες της εποχής.

Καταγγέλθηκαν από γείτονες, μέλη της κοινότητάς τους ή ακόμα και από τις ίδιες τις οικογένειές τους, καταδικάστηκαν με συνοπτικές διαδικασίες και δολοφονήθηκαν με κοινωνική αποδοχή.

Το ψήφισμα της Καταλονίας, που αναγνωρίζει τις περιπτώσεις τους ως γυναικοκτονίες, ακολουθεί την έκκληση 150 καθηγητών Ιστορίας,  που συνέταξαν σχετικό μανιφέστο, ζητώντας να διδαχθούν τα παιδιά της Καταλονίας τη γυναικοκτονική ιστορία της περιοχής τους.

Ανάλογες εκστρατείες γίνονται σε όλη Ευρώπη, όπου υπολογίζεται ότι περίπου 50.000 άνθρωποι καταδικάστηκαν σε θάνατο για μαγεία μεταξύ 1580 και 1630.

Επί δύο χρόνια, το κίνημα Μάγισσες της Σκωτίας έδωσε μάχη για να εξασφαλίσει μια επίσημη συγγνώμη του Εδιμβούργου για την καταδίκη 3.837 ανθρώπων για μαγεία.

Το 84% ήταν γυναίκες.

Τα δύο τρίτα καταδικάστηκαν σε θάνατο στην πυρά.

Τον περασμένο Δεκέμβριο το τοπικό κοινοβούλιο της Σκωτίας ενέκρινε τελικά σχετικό ψήφισμα, τρεις αιώνες μετά την κατάργηση του νόμου περί μαγείας.

Πρόσφατα η πρωθυπουργός της Σκωτίας, Νίκολα Στέρτζον, καταδίκασε δημόσια την «κατάφωρη ιστορική αδικία» και τον «βαθύ μισογυνισμό» που την τροφοδότησε τότε και συνεχίζει μέχρι και σήμερα με «καθημερινή παρενόχληση, διαδικτυακές απειλές και σεξουαλική βία».

Εδώ και τρία χρόνια έχει δημιουργηθεί εν τω μεταξύ στις Ορκάδες Νήσους της Βόρειας Θάλασσας ένα μνημείο για τα θύματα του σκωτσέζικου κυνηγιού μαγισσών, με χαραγμένη πάνω του τη φράση: «Ήταν απλά άνθρωποι».

Headlines