Άνοια, μια νέα πιθανή παρενέργεια της κοινωνικής απομόνωσης

Η έλλειψη κοινωνικών επαφών συνδέεται άμεσα με δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο και αυξημένο κίνδυνο άνοιας, διαπιστώνει μεγάλη μελέτη στη Βρετανία.

Οι άνθρωποι που ζουν σε κοινωνική απομόνωση έχουν μικρότερο όγκο φαιάς ουσίας σε περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη μνήμη και τη μάθηση, έδειξε η ανάλυση τομογραφιών.

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ και άλλων ιδρυμάτων εξέτασαν δεδομένα από τομογραφίες εγκεφάλου για 30.000 άτομα που συμμετέχουν σε ευρύτερη, μακροπρόθεσμη έρευνα στη Γερμανία. Χρησιμοποίησαν τεχνικές μοντελοποίησης για να εξετάσουν την πιθανή σχέση της κοινωνικής απομόνωσης και της μοναξιάς με την άνοια κάθε αιτιολογίας.

Αφότου στάθμισαν την ανάλυση για άλλους παράγοντες που επηρεάζουν την πιθανότητα άνοιας, όπως το κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, η κατάθλιψη και τα γονίδια που προδιαθέτουν για Αλτσχάιμερ, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ο κίνδυνος άνοιας για τα κοινωνικά απομονωμένα άτομα είναι 26% υψηλότερος κατά μέσο όρο. Αιτία φαίνεται πως είναι η μειωμένη φαιά ουσία σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την άνοια.

Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο Neurology, την επιθεώρηση της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας.

Σχέση με την άνοια διαπιστώθηκε και στην περίπτωση της μοναξιάς, ωστόσο η σχέση αυτή εκτιμάται ότι είναι άμεση, καθώς δεν ήταν πια στατιστικά σημαντική όταν συνεκτιμήθηκε ο παράγοντας της κατάθλιψης, η οποία εξηγεί το 75% της σχέσης ανάμεσα στη μοναξιά και την άνοια.

«Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην κοινωνική απομόνωση, η οποία είναι μια αντικειμενική κατάσταση περιορισμένων κοινωνικών δεσμών, και της μοναξιάς που είναι μια υποκειμενικά αντιληπτή κοινωνική απομόνωση» εξηγεί ο Έντμουντ Ρολς, καθηγητής Νευροεπιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Ουόρουικ και μέλος της βρετανο-κινεζικής ομάδας.

«Και οι δύο εγκυμονούν κινδύνους για την ιδέα, όμως […] μπορέσαμε να δείξουμε ότι είναι η κοινωνική απομόνωση, αντί το αίσθημα της μοναξιάς, που αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για μετέπειτα άνοια».

«Αυτό σημαίνει ότι [η κοινωνική απομόνωση] μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως προγνωστικός δείκτης ή βιοδείκτης στη Βρετανία».

Μια αδυναμία της μελέτης, αναγνωρίζουν οι συντάκτες της μελέτης, είναι ότι οι συμμετέχοντες ανέφεραν λιγότερα προβλήματα υγείας σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό και ήταν λιγότερο πιθανό να ζουν μόνοι, κάτι που σημαίνει ότι τα ευρήματα ίσως δεν ισχύουν για όλους.

Ωστόσο το εύρημα ότι η κοινωνική απομόνωση ίσως είναι παράγοντας κινδύνου για άνοια θα πρέπει να ληφθεί υπόψη από τις κυβερνήσεις την εποχή μετά τα λοκντάουν και οι αρχές πρέπει να εξασφαλίσουν ότι σε περίπτωση νέων περιοριστικών μέτρων οι ηλικιωμένοι δεν θα μένουν εκτός κοινωνικών δικτύων, επισημαίνει η συντακτική ομάδα.