Ζαν Λουί Τρεντινιάν: Άφησε εποχή ως Σαρτζετάκης στο «Z» του Κώστα Γαβρά

Μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες του γαλλικού κινηματογράφου και θεάτρου, ο ηθοποιός Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, πέθανε σήμερα σε ηλικία 91 ετών.

Γεννήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου του 1930 στη Γαλλία.

Ως νεαρός στρατιώτης, ο Τρεντινιάν στάλθηκε να πολεμήσει στην Αλγερία, καθώς η πρώην γαλλική αποικία μαχόταν για ανεξαρτησία.

Γιος γάλλου βιομήχανου, στην ηλικία των 20 ετών μετακόμισε στο Παρίσι για να σπουδάσει υποκριτική, και ένα χρόνο αργότερα έκανε το θεατρικό του ντεμπούτο.

Πρώτη φορά ανέβηκε στο σανίδι το 1951 ενώ το 1955 συμμετείχε σε κινηματογραφική ταινία που τον έκανε αμέσως γνωστό, στην ταινία του Ροζέ Βαντίμ «Και ο Θεός έπλασε τη γυναίκα», δίπλα στην Μπριζίτ Μπαρντό.

Το 1966 πρωταγωνίστησε στην πιο εμπορική γαλλική ταινία εκείνης της περιόδου, το «Ένας άντρας και μία γυναίκα» του Κλοντ Λελούς με την Ανούκ Αϊμέ.

Οι διεθνείς βραβεύσεις

Το 1968 κέρδισε την Αργυρή Άρκτο καλύτερου ηθοποιού στο φεστιβάλ του Βερολίνου για την ταινία L’homme qui ment.

Την επόμενη χρονιά, βραβεύτηκε με το βραβείο ανδρικής ερμηνείας στο φεστιβάλ των Καννών για την ταινία Ζ.

Το 2013 έλαβε το Βραβείο Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου και το Βραβείο Σεζάρ Α’ ανδρικού ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία Αγάπη.

Η ταινία Ζ

Στην ταινία Z (1969), ο κεντρικός χαρακτήρας, ο δικαστής (Xρήστος Σαρτζετάκης) που τον ενσάρκωσε ο Ζαν-Λουί Τρεντινιάν, προσπαθεί να αποκαλύψει την αλήθεια σχετικά με την δολοφονία ενός εξέχοντος πολιτικού της αριστεράς, που τον ενσάρκωσε ο Ιβ Μοντάν, ενώ οι κυβερνητικοί εκπρόσωποι και ο στρατός προσπαθούν να καλύψουν την συμμετοχή τους.

Η ταινία αποτελεί μια προσαρμογή των γεγονότων τα οποία ακολούθησαν την δολοφονία του πολιτικού Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963.

Είχε μεγάλη απήχηση στο κοινό επειδή, την εποχή της κυκλοφορίας της, η Ελλάδα βρισκόταν επί δυο χρόνια υπό στρατιωτική δικτατορία.

Κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας, ενώ ο Τρεντινιάν τιμήθηκε με το βραβείο ανδρικής ερμηνείας το 1968 στο Φεστιβάλ των Καννών για την ταινία «Z».

Μια ταινία – ορόσημο στη φιλμογραφία του Κώστα Γαβρά που κινητοποίησε την παγκόσμια κοινότητα εναντίον της χούντας των συνταγματαρχών.

Βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού για την δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη και με μία εμβληματική μουσική σύνθεση, την οποία υπέγραδε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Γραμμένο παράλληλα με τα πραγματικά γεγονότα της δίκης, το «Ζ» δανείζεται στοιχεία από το αστυνομικό ρεπορτάζ και τα λογοτεχνικά ρεύματα της εποχής -ο ίδιος ο συγγραφέας έχει αναφερθεί στην επιρροή που είχε πάνω του το έργο του Τρούμαν Καπότε.

Το «Ζ» βρήκε αναγνώστες στην ελληνική αγορά του βιβλίου, όμως το «άλμα» προς την αθανασία για το μυθιστόρημα του Βασίλη Βασιλικού ήρθε τρία χρόνια αργότερα, το 1969.

Ο Κώστας Γαβράς, ο οποίος γνώριζε την ύπαρξη του βιβλίου, κινητοποιήθηκε μετά από το πραξικόπημα των συνταγματαρχών και αποφάσισε να το μεταφέρει στο σινεμά.

Το σενάριο υπέγραφε ο μεγάλος Ισπανός συγγραφέας, μετέπειτα υπουργός πολιτισμού της Ισπανίας, Χόρχε Σεμπρούν.

Η μοναδική Ελληνίδα στο καστ της ταινίας ήταν η Ειρήνη Παππά.

Η ταινία, η οποία έχει διαφορές σε σχέση με το βιβλίο, γυρίστηκε σχεδόν εξ’ ολοκλήρου στην Αλγερία.

Και παρότι είναι προφανές ότι αναφέρεται στην Ελλάδα, πουθενά δεν γίνεται ρητή αναφορά στην χώρα μας.

Μόνο στο τέλος της ταινίας, πριν από τους τίτλους, μια λίστα απαγορεύσεων που είχε επιβάλει η χούντα, βιβλία, μουσικά έργα, συνδικαλιστικές και πολιτικές ελευθερίες, θύμιζαν στους θεατές ότι η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη ήταν ο προάγγελος της δολοφονίας της ελληνικής δημοκρατίας.