Ουκρανία: Είναι η Ολένα Ζελένσκα ο Νο 2 στόχος της Ρωσίας; «Ίσως είναι πραγματικά ικανοί για όλα»

Τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Φεβρουαρίου, η Ολένα Ζελένσκα αντιλήφθηκε τον ήχο από υπόκωφους κρότους κάπου στο βάθος. Καθώς άρχισε να ξυπνάει, συνειδητοποίησε ότι οι ήχοι που αντιλαμβανόταν δεν μπορούσαν να είναι πυροτεχνήματα.

Τα μάτια της άνοιξαν – ανακάλυψε ότι ήταν μόνη της στο κρεβάτι. Σηκώθηκε και έσπευσε στο διπλανό δωμάτιο, όπου βρήκε τον σύζυγό της, τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ήδη ντυμένο για τη δουλειά με κοστούμι και γραβάτα.

«Τι συμβαίνει;», τον ρώτησε.

«Ξεκίνησε», της είπε.

«Είχα την αίσθηση ότι βρισκόμουν μέσα σε μια παράλληλη πραγματικότητα, ότι ονειρευόμουν», λέει η Ζελένσκα, στη συνέντευξή της στην βρετανική «The Guardian», περιγράφοντας τη στιγμή που διακόπηκε η κανονική ζωή για την οικογένειά της και τη χώρα της.

Λίγο αργότερα, ο σύζυγός της έφυγε για το προεδρικό συγκρότημα στο κέντρο του Κιέβου, για να προεδρεύσει σε μια συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας, που θα αποφάσιζε για την αρχική απάντηση στη συγκλονιστική εισβολή πλήρους κλίμακας του Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ουκρανία. Είπε στην σύζυγό του ότι θα έπρεπε να περιμένει να την καλέσει αργότερα μέσα στην ημέρα, για να της δώσει οδηγίες.

Έμεινε μόνη της και πήγε να ελέγξει τα δύο παιδιά του ζευγαριού, τον εννιάχρονο Κύριλο και τη 17χρονη Ολεκσάντρα. Είχαν ήδη ξυπνήσει και ντυθεί και έδειχναν να καταλαβαίνουν τι συνέβαινε. Η μητέρα τους άρχισε να μαζεύει μια βαλίτσα με πράγματα, τρέχοντας στο υπόγειο με τα παιδιά και την ασφάλειά τους, κάθε φορά που οι κρότοι πλησίαζαν πολύ. Κάποια στιγμή, στεκόταν στον πρώτο όροφο της προεδρικής έπαυλης και κοίταζε έξω από το παράθυρο, όταν ένα μαχητικό αεροσκάφος πέρασε από δίπλα της, δυνατά και χαμηλά. Δεν ήταν σίγουρη αν ήταν ουκρανικό ή ρωσικό.

«Ήταν ένα σουρεαλιστικό συναίσθημα, σαν να έπαιζα ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι και έπρεπε να περάσω ορισμένα επίπεδα για να βρεθώ πίσω στο σπίτι μου. Αλλά συγκρατήθηκα και είχα αυτό το περίεργο χαμόγελο στο πρόσωπό μου όλη την ημέρα, γιατί προσπαθούσα να μην δείξω στα παιδιά πανικό. Απλώς ακολουθούσαμε τις εντολές της ασφάλειας, πηγαίναμε όπου μας έλεγαν», λέει.

Το βράδυ, κατάφερε να ξαναδεί τον σύζυγό της, για λίγο, αν και δεν λέει πού. Της είπε ότι εκείνη και τα παιδιά θα μεταφέρονταν σε ασφαλές μέρος. Αγκαλιάστηκαν, αλλά δεν υπήρχε χρόνος για δάκρυα ή συναισθηματισμούς. Μόνο αργότερα επέτρεψε στη σκέψη να παρεισφρήσει: μπορεί να μην τον ξαναδεί ποτέ…

Τρεις μήνες αργότερα συναντώ την Ζελένσκα και της ζητώ να μου διηγηθεί εκείνες τις τρομακτικές πρώτες ώρες, γράφει ο δημοσιογράφος του Guardian. Βρισκόμαστε σε ένα γραφείο, μέσα στο προεδρικό συγκρότημα στο κέντρο του Κιέβου – για να φτάσω εκεί, πρέπει να περάσω από διάφορα σημεία ελέγχου και θέσεις ασφαλείας, και μόλις μπω μέσα, με ψάχνουν πολλές φορές. Τα παράθυρα είναι γεμάτα με σακιά άμμου. Μικρές λάμπες στο πάτωμα ρίχνουν ασθενές φως στα μπλε χαλιά, που απλώνονται κατά μήκος των διαδρόμων.

Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει το ίδιο επίπεδο έντασης όπως κατά τις πρώτες εβδομάδες του πολέμου. Η υποχώρηση των Ρώσων από τα περίχωρα του Κιέβου έχει κάνει την ουκρανική πρωτεύουσα ένα πολύ πιο χαλαρό μέρος. Έξω, νεαρά ζευγάρια κάνουν βόλτες στο κέντρο της πόλης με τον πρώιμο καλοκαιρινό ήλιο, οι καφετέριες είναι ανοιχτές και η βραδινή απαγόρευση κυκλοφορίας έχει παραταθεί στις 11 το βράδυ. Οι σειρήνες αεροπορικής επιδρομής εξακολουθούν να ηχούν, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι τις αγνοούν.

Η πιο ήρεμη κατάσταση σήμαινε επίσης ότι η Ζελένσκα μπόρεσε να επιστρέψει στην πρωτεύουσα, τουλάχιστον για ένα διάστημα, αλλά οι φρουροί ασφαλείας της παραμένουν σε επιφυλακή. Μου ζητούν να αφήσω το κινητό μου τηλέφωνο σε έναν προθάλαμο και με ψάχνουν εξονυχιστικά για άλλη μια φορά, πριν με οδηγήσουν στο δωμάτιο όπου με περιμένει. Ένας σωματοφύλακας με στρατιωτική στολή με συνοδεύει στο δωμάτιο και κάθεται αγέρωχος στη γωνία καθ’ όλη τη διάρκεια της συνέντευξης.

Η Ζελένσκα με χαιρετά με μια απαλή χειραψία. «Σας ευχαριστώ που ήρθατε», λέει στα αγγλικά, πριν περάσει στα ουκρανικά.

Εκείνες τις πρώτες ημέρες του πολέμου, υπήρχε μια τρομακτική αίσθηση ότι όλα ήταν πιθανά, καθώς πύραυλοι έπεφταν βροχή σε στόχους σε όλη τη χώρα και τα ρωσικά στρατεύματα προέλαυναν προς το Κίεβο από τρεις κατευθύνσεις. «Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, ο εχθρός χαρακτήρισε εμένα ως στόχο Νο 1 και την οικογένειά μου ως στόχο Νο 2», δήλωσε ο πρόεδρος Ζελένσκι σε μία από τις πρώτες βιντεοσκοπημένες ομιλίες του.

Η σύζυγός του δεν γνωρίζει σε ποιες πληροφορίες βασίστηκε η αξιολόγηση και ο Ζελένσκι δεν της είπε ποτέ για κάποια συγκεκριμένη απειλή κατά της οικογένειας. Προσπαθεί να μην το σκέφτεται πολύ, «αλλιώς θα γίνω παρανοϊκή», όπως λέει. Αλλά ήταν σε εγρήγορση για τις δυνατότητες που θα μπορούσε να προσφέρει στους Ρώσους η απαγωγή της πρώτης οικογένειας.

Η Ζελένσκα αισθάνεται πλέον σε θέση να περάσει λίγο χρόνο στο Κίεβο, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι η οικογένεια του προέδρου δεν αποτελεί πλέον στόχο των Ρώσων

«Όταν βλέπεις τα φρικτά εγκλήματα που έχουν διαπράξει, σκέφτεσαι ότι ίσως είναι πραγματικά ικανοί για τα πάντα». Ως εκ τούτου, υπεκφεύγει σχετικά με το πού ζει τώρα. «Φυσικά», λέει, δεν είναι σε θέση να ζει με τον σύζυγό της, αλλά τουλάχιστον τώρα μπορούν να βλέπουν ο ένας τον άλλον. Περιγράφει την πρώτη τους συνάντηση, μετά από τόσες εβδομάδες, με χαρακτηριστική υποτονικότητα. «Αγκαλιαστήκαμε, είπαμε γεια και ρωτήσαμε ο ένας τον άλλον πώς είμαστε. Τα παιδιά ήταν εδώ και γαντζώθηκαν πάνω του για αρκετή ώρα. Τώρα που μπορούμε να βλέπουμε ο ένας τον άλλον και μπορούν να αγγίξουν τον μπαμπά τους, τα πράγματα είναι λίγο πιο εύκολα».

Αργότερα, καθώς η Ολένα Ζελένσκα ποζάρει στις σκάλες του κτιρίου διοίκησης, ο πρόεδρος εμφανίζεται, κρατώντας μια χούφτα έγγραφα και, πλαισιωμένος από στρατιώτες, σπεύδει σε μια συνάντηση. Σταματά για να ανταλλάξουν μερικές κουβέντες και της δίνει ένα σύντομο φιλί. Καθώς απομακρύνεται, αγκαλιάζουν ο ένας τον άλλον για μια στιγμή και στη συνέχεια συνεχίζει και πάλι το δρόμο του. Αυτές είναι οι φευγαλέες αλληλεπιδράσεις που έχουν τώρα.

«Ελπίζαμε ότι σύντομα θα μπορούσαμε να βλεπόμαστε περισσότερο, αλλά προς το παρόν δεν βλέπω αυτή τη δυνατότητα», λέει. Όσο ο πόλεμος του Πούτιν συνεχίζεται, η οικογένειά της, όπως και εκατομμύρια άλλες ουκρανικές οικογένειες, προορίζεται να παραμείνει «κομμένη» στα δύο.