Ανοιγμα της Ελλάδας στη βιοϊατρική και τη βιοφαρμακευτική

Σε εφαρμογή μπαίνει το κυβερνητικό σχέδιο που θέλει τη στρατηγική ένταξη της Ελλάδας στον «πυρήνα» της βιοφαρμακευτικής και βιοϊατρικής καινοτομίας ώστε να γίνει ανταγωνιστική διεθνώς, αποτελώντας πόλο έλξης επενδύσεων. Σημαντικές επαφές με ηγέτιδες εταιρείες του κλάδου ανά τον κόσμο έχουν ήδη γίνει παρασκηνιακά, ενώ παράλληλα πίσω στη χώρα μας οι τεχνοκράτες εργάζονται για τη δημιουργία ενός γόνιμου εδάφους πάνω στο οποίο θα εδραιωθούν οι δρομολογούμενες συνεργασίες.

Οπως πληροφορούνται «ΤΑ ΝΕΑ», η εκκίνηση της δεύτερης φάσης του σχεδίου γίνεται με το προγραμματισμένο ταξίδι στις ΗΠΑ το επόμενο διάστημα, με επικεφαλής τον ειδικό σύμβουλο στον Πρωθυπουργό και πρώην αναπληρωτή υπουργό Υγείας, Βασίλη Κοντοζαμάνη. Εκεί ο κύκλος επαφών με εταιρείες και επενδυτές θα σηματοδοτήσει μεταξύ άλλων το δυναμικό άνοιγμα της Ελλάδας, προωθώντας τα δυνατά χαρτιά της χώρας μας – όπως είναι η στρατηγική θέση της και το ανθρώπινο δυναμικό της.

Σημειώνεται, δε, πως η πρώτη φάση του ίδιου σχεδίου, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα και παρουσιάστηκε στον Κυριάκο Μητσοτάκη, φέρει την υπογραφή μιας «dream team» που μετρά… πολλά χιλιόμετρα εμπειρίας και επιτυχιών στο επιστημονικό και επιχειρηματικό διεθνές πεδίο. Πιο συγκεκριμένα, στην Ομάδα Εργασίας και στη Συμβουλευτική Επιτροπή που κατέληξαν στην ανάπτυξη βιώσιμων προτάσεων ώστε η Ελλάδα να γίνει «κόμβος» βιοφαρμακευτικής και βιοϊατρικής καινοτομίας συμμετείχαν, εκτός από τον επικεφαλής της Biogen Στέλιο Παπαδόπουλο – ο οποίος σε συνεργασία με τον κ. Κοντοζαμάνη έχει συμβάλει σημαντικά στη σύσταση της Ομάδας και όχι μόνον -,  ο επικεφαλής της Pfizer Αλβέρτος Μπουρλά, ο ομότιμος καθηγητής του Harvard Σπύρος Αρταβάνης-Τσάκωνας, ο πρόεδρος και CEO της Biogen Μισέλ Βουνάτσος, ο πρύτανης του Columbia Business School Κωστής Μαγκλάρας, ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος βιοφαρμακευτικής έρευνας και ανάπτυξης της AstraZeneca Sir Μενέλαος Πάγκαλος κ.ά.

Από τα τέλη του 2020

Για την ιστορία, η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε στα τέλη του 2020, όταν η πανδημία του SARS-CoV-2 ανέδειξε πως οι λύσεις σε πολλά από τα προβλήματα και για πολλές από τις ανάγκες της ανθρωπότητας μπορούν να δοθούν μέσω τις επιστήμης. Αποτελεί άλλωστε κοινή συνείδηση ότι χάρη στην αντίδραση της διεθνούς βιοφαρμακευτικής βιομηχανίας, των κυβερνήσεων και των υγειονομικών αρχών παρήχθησαν εμβόλια σώζοντας ζωές, δίνοντας ανάσες στα συστήματα Υγείας και προκαλώντας… ανοσία στη διεθνή οικονομία ώστε να ανακάμψει. Και καθώς οι προθέσεις και τα όσα δρομολογούνται κρύβονται στις λεπτομέρειες, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί πως ήδη από τότε η ελληνική κυβέρνηση «έριξε γέφυρες» σε διακεκριμένους έλληνες και ξένους επιστήμονες και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται ανά τον κόσμο. Ενδεικτικά αναφέρεται πως σε εκείνη την πρώτη διερευνητική τηλεδιάσκεψη συμβουλευτικού χαρακτήρα, υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοστάκη, συμμετείχε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της Moderna Noubar Afeya, ενώ έκτοτε οι συζητήσεις και οι επαφές συνεχίζονται.

Στην έκθεση της Ομάδας Εργασίας, που λειτουργεί ως «οδικός χάρτης» για την κυβέρνηση, αναδεικνύονται αφενός η δυναμικότητα του κλάδου και αφετέρου τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα μας και μπορούν να διευκολύνουν την ανέλιξή της στο πεδίο. Σήμερα, κυρίαρχες στη βιοτεχνολογική βιομηχανία είναι οι ΗΠΑ, με τη Δυτική Ευρώπη (κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία και τη Γαλλία) να ακολουθεί, αλλά από απόσταση.

Τα τελευταία όμως χρόνια σημαντική δραστηριότητα καταγράφει και η Κίνα, καθώς αναδεικνύεται σε αξιόλογο ανταγωνιστή, ενώ μικρότερες χώρες (για παράδειγμα, Βέλγιο, Ισραήλ, Ελβετία) αναπτύσσουν μια αξιόλογη παρουσία στον τομέα της βιοϊατρικής.

Η δυναμική είσοδος μικρότερων γεωγραφικών «οντοτήτων» στον κλάδο δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση παραδοξότητα αλλά σημείο των καιρών. Η τεχνολογία – όπως λένε εκείνοι που γνωρίζουν – οδηγείται από το πνευματικό κεφάλαιο και όχι από φυσικούς πόρους, άρα χώρες όπως η Ελλάδα δεν βρίσκονται σε μειονεκτική θέση.

Προκειμένου όμως να αποτελέσει η χώρα μας επενδυτικό προορισμό και να αποκτήσει ένα καινοτόμο «οικοσύστημα» βιοτεχνολογίας, θα πρέπει – όπως σημειώνουν τα ίδια πρόσωπα-«κλειδί» – να εστιάσει στην υποστήριξη και οργάνωση της βασικής έρευνας, στην προσέλκυση επενδύσεων για τη δημιουργία μονάδων παραγωγής φαρμάκων προηγμένης τεχνολογίας (μονοκλωνικά αντισώματα, κυτταρικές θεραπείες κ.λπ.), να αποτελέσει σημαντικό «κρίκο» στις κλινικές δοκιμές αλλά και να δημιουργήσει εταιρείες που θα παρέχουν υπηρεσίες σε διεθνείς επιχειρήσεις του χώρου.

Ερευνητικό συμβούλιο

Εστιάζοντας στην ουσιαστική αναβάθμιση της ποιότητας και της ποσότητας της έρευνας που παράγεται στα ελληνικά πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, η Ομάδα Εργασίας επιμένει πως θα δημιουργήσει τα θεμέλια για διεθνώς ανταγωνιστικές startups και σε δεύτερο χρόνο για την ίδρυση φαρμακευτικών εταιρειών ηγέτιδων στη βιοφαρμακευτική βιομηχανία. Και προτείνουν την ίδρυση ενός Εθνικού Ερευνητικού Συμβουλίου, που θα συντονίσει την ερευνητική πολιτική, τη χρηματοδότηση και την εξέταση των αιτήσεων επιχορήγησης.

Η κυβερνητική «ατζέντα» για τις… μεταρρυθμίσεις που αξιολογούνται δεν σταματά εδώ: η οργάνωση του χώρου, η απλοποίηση των διαδικασιών και κυρίως η δημιουργία ενός δελεαστικού πλαισίου για μια αποτελεσματική εταιρική φορολογική δομή θα λειτουργούσαν ως πόλος έλξης για ξένα κεφάλαια.

Η ίδρυση επιχειρήσεων που παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες σε βιοφαρμακευτικές εταιρείες και μπορούν να εδρεύουν στην Ελλάδα και να εξυπηρετούν πολυεθνικούς πελάτες και διεθνείς αγορές θα αποτελούσε καθοριστικό βήμα. Αλλωστε, οι πρωτοβουλίες αυτού του είδους μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως «πεδίο εκπαίδευσης» για μελλοντικά στελέχη, που θα ηγηθούν σε αναδυόμενες καινοτόμες επιχειρήσεις του μέλλοντος.

Οπως αναφέρουν πηγές στα «ΝΕΑ», η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να καταστεί προορισμός επιλογής, παρέχοντας ποιοτική εκτέλεση με χαμηλότερο κόστος. Κομβικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή θα παίξει, όπως προτείνει η Ομάδα Εργασίας, η ίδρυση ειδικού γραφείου στο υπουργείο Υγείας και στο υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, που θα προωθήσει την Ελλάδα για επενδύσεις και θα επιβλέπει τις διαδικασίες αδειοδότησης και πιστοποίησης αλλά και διεθνούς Συμβουλευτικής Επιτροπής που θα συμβάλλει στον σχεδιασμό και στην εκτέλεση των πρωτοβουλιών.