Interviews 20 Ιουνίου 2022 | 15:38

Δημήτρης Τζουβάλης, ο συγγραφέας της Αντίκυρας

Μιλά στο in o Δημήτρης Τζουβάλης, συγγραφέας και ιδρυτής του Μουσείου Αλλοτροπίας

Μιλήσαμε με τον συγγραφέα και ιδρυτή του Μουσείου Αλλοτροπίας που βρίσκεται στην Αντίκυρα Βοιωτίας, Δημήτρη Τζουβάλη, έναν άνθρωπο με όραμα και μεράκι γι’ αυτό που κάνει

Ποιος είναι ο Δημήτρης Τζουβάλης; Πείτε μας δυο λόγια για εσάς.

Γεννήθηκα στο Νεοχώρι Μεσολογγίου τον Μάρτιο του 1946. Λόγω δυσμενών μεταθέσεων του πατέρα μου, που ως δημόσιος υπάλληλος δεν έκανε χατίρια στους πολιτικούς, πήρα βασική εκπαίδευση στην Κατούνα, Γαλαξίδι, Αμφιλοχία, Αστακό και Αγρίνιο. Η δίωξη του πατέρα μου με προίκισε ευεργετικά με πολλούς φίλους και με διεύρυνση των οριζόντων μου.

Όταν τελείωσα το σχολείο, εξέδωσα το λογοτεχνικό περιοδικό «Σύνθεση», αλλά ελάχιστοι πλήρωναν την συνδρομή τους και σταμάτησα την έκδοση, ένεκα ανέχειας πόρων.

Σπούδασα καλλιτεχνική κεραμική, αλλά λόγω σοβαρής ανεπάρκειας στον τομέα των πωλήσεων, αποφάσισα να χαρίζω τα έργα μου και να μην χρησιμοποιήσω την τέχνη ως βιοποριστικό επάγγελμα.

Μετά από μια ανιαρή αλλά σύντομη καριέρα ως τραπεζικός υπάλληλος, κατέφυγα στην Ουψάλα Σουηδίας, όπου στην αρχή εργάστηκα σε απλές ευκαιριακές δουλειές που στην Ελλάδα θα προκαλούσαν τον οικτιρμό συγγενών και φίλων, αλλά εκεί κάθε δουλειά θεωρούνταν αξιοπρεπής. Ταυτόχρονα, σπούδασα μαθηματικά, πληροφορική και ρομποτική στο πανεπιστήμιο και το πολυτεχνείο της πόλης.

Μετά τις σπουδές, «μεγάλωσαν» οι δουλειές μου, και εργάσθηκα ως βοηθός καθηγητού στο Ινστιτούτο Θεωρητικής Φυσικής και σύμβουλος σε θέματα πληροφορικής στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Ουψάλας.

Επέστρεψα στην αγαπημένη γενέθλια γη στην αρχή του σωτηρίου έτους 1980, μαζί με την αείμνηστη σύζυγό μου Αρσινόη και δυο έτοιμα παιδιά την Χάρις και τον Ηλία, που δεν επιβάρυναν τον προϋπολογισμό του Ελληνικού κράτους, με έξοδα γέννησης.

Εργάστηκα ως τεχνικός πληροφορικής στο Εργοστάσιο του Αλουμινίου στα Άσπρα σπίτια, και δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιήσω πέραν του ενός τεταρτημορίου των γνώσεων που είχα αποκτήσει.

Ασχολήθηκα με τα πολιτιστικά της περιοχής δημιουργώντας μια θεατρική ομάδα, ενώ παράλληλα, ασχολήθηκα με τη συγγραφή. Γράφω ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα και θέατρο. Κάποια από τα θεατρικά μου έργα ανέβηκαν στο Δημοτικό θέατρο Λιβαδειάς. Ένα διήγημά μου, «Το βρακί της Νίκας», δραματοποιήθηκε κινηματογραφικά από την ΕΡΤ, με σκηνοθέτη τον Θανάση Νέτα και πρωταγωνίστρια την Έφη Γεωργάκη. ΄Ένα από τα πρώτα μου ποίηματα το έγραψα στα οχτώ μου χρόνια και το αφιέρωσα στο συνομήλικο κορίτσι των ονείρων μου, που θεώρησε σωστό να το παραδώσει στον δάσκαλο, ο οποίος τιμώρησε παραδειγματικά το πρώτο μου ποιητικό σκίρτημα, διασύροντας την τάση μου σε όλο το σχολείο. Επίσης περιποιήθηκε τα χέρια μου με την φοβερή του βέργα, θεωρώντας τα υπεύθυνα για το έγκλημα. Δεν ήξερε τίποτε περί Ψυχής και Μούσας…

Έχω γράψει 25 βιβλία εκ των οποίων τα τρία τελευταία εκδόθηκαν στις εκδόσεις ΑΡΜΟΣ.

Ίδρυσα μαζί με άλλους, το λογοτεχνικό περιοδικό Εμβόλιμον το οποίο εκδίδεται ερήμην μου μέχρι σήμερα.

Ποια είναι τα μεγάλα σημεία αναφοράς της ζωής σας;

Τα σημεία που αφήνεις να σημαδέψουν τη ζωή σου συνοψίζονται στις λέξεις παρουσία και φυγή. Στη ζωή μας παρουσιάζονται άνθρωποι που τους αγαπάς και θέλεις η παρουσία τους να είναι παντοτινή, άνθρωποι που τους εκτιμάς και η παρουσία τους σε διδάσκει. Βοηθούν και την δική σου παρουσία να είναι ευτυχισμένη και ευπρεπής. Τα σημαντικά σημεία αναφοράς στη ζωή είναι οι άνθρωποι. Έρχονται και καθορίζουν την ζωή μας. Είναι η παρουσία της Μητέρας και του Πατέρα, η παρουσία συζύγου και τέκνων, η παρουσία συντρόφου, η παρουσία φίλων.

Η φυγή των ανθρώπων συγκλονίζει. Προσωρινή ή μόνιμη φυγή συγκλονίζει.

Είναι και οι φυγές και οι δραπετεύσεις οι δικές σου, που σε ξεκολλάνε από τα τέλματα και καθορίζουν την πορεία σου. Το παρήγορο είναι, πως σε κάθε αναπόφευκτη φυγή κάποιου από κοντά μας, έρχεται νομοτελειακά μια χαρούμενη παρουσία και ισοσκελίζει τον πόνο της στέρησης.

Η ζωή μας είναι μια αλληλουχία από επώδυνες φυγές και χαρούμενες παρουσίες…

Από τις εκδόσεις Αρμός κυκλοφορούν τρία βιβλία σας. Θα θέλαμε να μας πείτε δυο λόγια για αυτά, από πού εμπνέεστε και ποιος είναι ο τρόπος που δουλεύετε;

Είναι ευχής έργο που ένας εκδοτικός οίκος του διαμετρήματος του Αρμού, έκρινε αξιόλογα τα μυθιστορήματά μου και τα εξέδωσε. Είναι βιωματικά μυθιστορήματα με ικανή δόση φαντασίας για να γίνουν εύληπτα.

Το πρώτο μυθιστόρημα «Ποιος σκότωσε τον θεό του έρωτα», βασίζεται σε μια έρευνα με επτακόσιες περίπου συνεντεύξεις, και αναφέρεται στην μεταβολή της ζωής και των ηθών των ανθρώπων, σε μια περιοχή όπου έγιναν τα πρώτα βήματα εκβιομηχάνισης της χώρας. Η ίδια μεταβολή έγινε σε ολόκληρη την Ελλάδα, καθώς η Βιομηχανία του αλουμινίου επηρέασε ένα πολύ μεγάλο μέρος της. Είναι γραμμένο από δύο συγγραφείς, εμένα και την Αρσινόη Σερμιτζέλη, που «έφυγε» νωρίς και δεν πρόλαβε να δει το έργο ολοκληρωμένο και εκδομένο…

Το δεύτερο μυθιστόρημα «Αν δεν τολμήσεις ψευτοζείς», είναι ένας μύθος που ακροβατεί ανάμεσα στο φυσικό και το υπερφυσικό, με κίνδυνο να καταποντιστούν οι ήρωες στο χάος που καιροφυλακτεί κάτω από το τεντωμένο σκοινί της ακροβασίας. Είναι μια τρυφερή ιστορία αγάπης, που η αυτοθυσία είναι για τον ήρωα του μυθιστορήματος μια φυσιολογική εξέλιξη. Αγάπη που «Ού ζητεί τα εαυτής»…

Το τρίτο μυθιστόρημα, «Η επανάσταση της τουαλέτας», περιγράφει την ιστορία, στην οποία οι έφηβοι μιας πόλης, αποφασίζουν να τιμωρήσουν την υποκρισία και την διαφθορά της κοινωνίας που δεν υπολογίζει την ύπαρξή τους. Βρίσκουν σύμμαχο τη νεράιδα γιαγιά, τον ταπεινό φιλόσοφο του πάρκου, τον επαναστάτη παπά, τον ιδεολόγο γιατρό, και εξαναγκάζουν το σύνολο της κοινωνίας να προσχωρήσει σε μια επανάσταση που οδηγεί στην αυτοκάθαρσή της.

Υπάρχει και τέταρτο μυθιστόρημα; Έχετε στόχο να γράψετε και νέα βιβλία;

Στόχος μου είναι να βλέπω τους ανθρώπους γύρω μου ευτυχισμένους. Όλους όσους απαρτίζουν τη ζωή μου, ως απόγονοι, ως σύντροφοι, ως φίλοι, ως συνάνθρωποι. Πορεύομαι με τη φράση του παππού μου: Αγαπημένοι φίλοι και γκαρδιακοί μου οχτροί.

Η συγγραφή δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι μια δραστηριότητα που αδειάζει το νου από κάποιες ανεπιθύμητες παρουσίες, όπως οι πόλεμοι που δεν μπορείς να σταματήσεις, οι αρρώστιες που δεν μπορείς να γιατρέψεις, οι θάνατοι που δεν μπορείς ν’ αποτρέψεις, η διπλανή δυστυχία που δεν έχεις την δύναμη ν’ απαλείψεις.

Το γράψιμο είναι η περιγραφή της πραγματικότητας, από την οποία προσπαθείς να δραπετεύσεις…

Η ζωή είναι τόσο περίπλοκη και περιεκτική, που ευνοεί την συγγραφή. Υπάρχουν κάποια μυθιστορήματα έτοιμα, που περιμένουν τη σειρά τους να εκδοθούν, και κάποια άλλα ημιτελή που επιθυμούν την ολοκλήρωσή τους.

Ένα από τα ολοκληρωμένα, θα εκδοθεί άμεσα.

Πώς αντιμετωπίζεται ένας άνθρωπος των γραμμάτων, εκτός και πώς εντός της τοπικής κοινωνίας, που επέλεξε να ζήσει;

Στο μέρος όπου επέλεξε να ζει ο καθένας, αντιμετωπίζεται ως συμπολίτης και είναι αυτό ευχής έργο. Αντιμετωπίζεται δηλαδή συναισθηματικά. Δεν είναι αυτό που προσδιορίζουν οι ιδιότητές του, αλλά ένας ισότιμος πολίτης, που θα τον αγαπήσεις, θα τον μισήσεις, θα τον αγνοήσεις, όπως ακριβώς ορίζουν οι κανόνες της καθημερινής ρουτίνας. Κανείς δεν σκέφτεται να αναγνωρίσει και να παρουσιάσει τα όποια επιτεύγματά του. Είναι ενσωματωμένος στην ζωή τους, λειτουργεί και αντιμετωπίζεται σαν ένα κομμάτι της. Δεν είναι τα έργα του, αλλά ο ίδιος ο εαυτός του. Δεν είναι θέμα παραδοχής των ιδιοτήτων του, αλλά αποδοχής του προσώπου του. Αυτό, σε μια μικρή κοινωνία, είναι μαγικά υπέροχο.

Οι πολιτιστικοί κύκλοι, εκτός περιοχής, συμπεριφέρονται ανάλογα με την αξία του προσώπου που αντιμετωπίζουν. Εκτιμούν το έργο περισσότερο και λιγότερο το πρόσωπο. Άνθρωποι γνωστοί ή άγνωστοι, σου πλέκουν εγκώμια και συνωστίζονται γύρω σου. Είναι μια εορταστική συμπεριφορά.Αυτή η αντιμετώπιση, αντέχεται μόνο για λίγο. Λαχταράς, εκτός και είσαι μωροφιλόδοξος, να επιστρέψεις πάραυτα στην κοινωνία της αληθινής καθημερινότητας.

Λατρεύεις τους καθημερινούς ανθρώπους που σε αγαπούν ανταποδίδοντας την δική σου αγάπη. Αγαπάς κι αυτούς που σε αγνοούν, γιατί χωρίς αυτούς, θα ήταν λειψό και μονότονο το σκηνικό της ζωής σου. Τέλος αγαπάς κι αυτούςπου δεν αντέχουν μέσα τους την αγάπη και ζουν δυστυχισμένοι.

Τι σημαίνει Αλλοτροπία και τι είναι είναι η Αλλοτροπία της Αντίκυρας; Τι ρόλο έχει παίξει στην πολιτιστική πορεία της περιοχής, το στολίδι της Αντίκυρας, η Αλλοτροπία;

Αλλοτροπία είναι η ιδιότητα ορισμένων στοιχείων να εμφανίζονται ως απλά σώματα με διαφορετικές μορφές. Ο άνθρακας επί παραδείγματι, παρουσιάζεται ως γραφίτης, ως αιθάλη, αλλά κάτω από ισχυρές πιέσεις και ανεξήγητες διαδικασίες, παρουσιάζεται και ως διαμάντι.

Έτσι ονομάσαμε το μουσείο «Αλλοτροπία», γιατί πιστεύουμε πως και ο άνθρωπος, κάτω από την επεξεργασία της παιδείας, μπορεί να μετατραπεί από ευτελής άνθρακας σε πολύτιμο διαμάντι. Προτείνουμε άλλους τρόπους στους επισκέπτες του μουσείου, και έχουμε προσωπική επαφή και ανταλλαγή απόψεων με τους επισκέπτες.

Σεμνύνομαι πως είμαι ιδρυτικό μέλος και Πρόεδρος της Αλλοτροπίας, ενός πολυθεματικού μουσείου, που είναι ίσως το μεγαλύτερο μουσείο του είδους του στην επαρχιακή Ελλάδα. Διαθέτει βιβλιοθήκη με σαράντα χιλιάδες τόμους, λαογραφική συλλογή, εθνογραφική συλλογή, πινακοθήκη, συλλογή αγιογραφιών, ιστορικό αρχείο, αίθουσα παλαιών επαγγελμάτων, και σε συνεργασία με καθηγητές του πανεπιστημίου Πατρών, αίθουσα φυσικής ιστορίας με πληθώρα εκθεμάτων.

Η είσοδος στο Μουσείο είναι ελεύθερη και το μουσείο λειτουργεί και συντηρείται από την σύνταξη του Προέδρου του.

Η Αλλοτροπία, είναι ένα επίτευγμα, που σαν τέτοιο, αναγνωρίζεται από την διεθνή πολιτισμική κοινότητα, και από την πολιτισμική ηγεσία της Ελλάδας. Στη Αντίκυρα αντιμετωπίζεται φυσιολογικά ως συμπολίτης.

Η Αλλοτροπία οφείλει την δημιουργία της, στην παρουσία της Δήμητρας Παρασχαράκη στην περιοχή, που την εμπνεύστηκε, την ολοκλήρωσε και την λειτουργεί, με την βοήθεια των ξεχωριστών πολιτών που αγαπάνε τον τόπο τους και λέγονται εθελοντές.

Είναι μια καθημερινή ασχολία ευχάριστη. Συγκεντρώνει την παράδοση, την τέχνη, τα γράμματα, και την παρουσιάζει στις καινούργιες γενιές.

Πεθαίνουν οι χώρες που ξεχνούν την παράδοσή τους…

Και αυτό είναι τόσο κοινωνικό όσο και πολιτικό ζήτημα.

Πως βλέπετε να εφαρμόζεται η πολιτική στην Ελλάδα.

Οι πολιτικοί και οι πολιτικές σε όλες τις χώρες, είναι εικόνα και ομοίωση του λαού τους, και λειτουργούν ανάλογα. Στην Ελλάδα, τα χαρακτηριστικά των ψηφοφόρων και των πολιτικών, είναι η κοντή μνήμη, η έλλειψη κοινής λογικής, η εμπάθεια, ο φανατισμός και ο εύκολος πλουτισμός απ’ όπου και αν προέρχεται. Οι κανόνες αλλάζουν κατά βούληση, και κανείς δεν είναι σίγουρος αν το αύριο της ζωής του θα διέπεται από τους ίδιους κανόνες του χτες. Κανένας πολιτικός δεν τιμωρείται για τα κακά που έπραξε, ούτε για τα καλά που μπορούσε να κάνει και δεν έκανε. Το αδιανόητο με τους πολιτικούς, είναι πως μπορούν προεκλογικά να ψεύδονται ασύστολα, ατιμωρητί. Και μετεκλογικά, να γκρεμίζουν την χώρα για να την χτίσουν καινούργια, σύμφωνα με την δική τους θεώρηση των πραγμάτων. Πάλι ατιμωρητί. Κανείς δεν χτίζει πάνω στα προϋπάρχοντα θεμέλια. Η Χώρα ξεκινάει από την αρχή κάθε τέσσερα χρόνια, και παραμένει εσαεί ένα θλιβερό γιαπί.

Όλα αυτά, με τις φωτεινές εξαιρέσεις που κρατάνε ζωντανή την ελπίδα μας…

Τι θα συμβουλεύατε έναν αναγνώστη και τι έναν νέο συγγραφέα;

Έναν αναγνώστη θα τον συμβούλευα να είναι ένας τακτικός αναγνώστης. Μέσα στα βιβλία συσσωρεύεται η σοφία του κόσμου. Με το διάβασμα γίνεται κανείς κοινωνός της παγκόσμιας γνώσης και διαπλάθει τον εαυτό του καλύτερα. Στο σκοτάδι μένουν όσοι περιφρονούν τα βιβλία, ζουν ανεξέλικτα, και πεθαίνουν στο σκοτάδι.

Έναν νέο συγγραφέα θα τον παρότρυνα να είναι ένας καλός αναγνώστης, και να μην αφήνει ούτε μία μέρα χωρίς να γράψει έστω και μία γραμμή από τις σκέψεις του, από τα ακούσματά του και από τα συμβαίνοντα γύρω του.

Στοιχεία συγγραφέα:

e-mail: tzouvalis@yahoo.gr

Σελίδα Facebook: https://www.facebook.com/tzouvalisdimitrios