Τα 15 δευτερόλεπτα του «μικρού θανάτου»

Το 1905, ο Φρόιντ εξέδωσε τις «Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας». Για τον πατέρα της ψυχανάλυσης, τα πράγματα στο σεξ ήταν απλά: προκαταρκτικά, διείσδυση, οργασμός. Το περίεργο είναι ότι αυτός ο κύκλος, εμπλουτισμένος και από την πορνογραφία, εξακολουθεί μέχρι σήμερα να κυριαρχεί ως βάση μιας υγιούς και πλήρους σχέσης.

Ο Αλεξάντρ Λακρουά, διευθυντής του «Philosophie Magazine», αποκαλεί αυτό το μοντέλο «freudporn». Το σεξ, υπογραμμίζει στο καινούργιο του βιβλίο με τίτλο «Να μάθουμε να κάνουμε έρωτα», είναι μια δραστηριότητα που ο στόχος της δεν βρίσκεται έξω από αυτήν (όπως το να επισκευάσεις μια βρύση ή να κάνεις τη φορολογική σου δήλωση), αλλά στο εσωτερικό της (όπως το να πιεις ένα απεριτίφ). Ας σταματήσουμε να κάνουμε έρωτα σαν να τσεκάρουμε τα τετραγωνάκια σε μια λίστα με τα πράγματα που πρέπει να κάνουμε, λέει σε μια συνέντευξή του στη «Libération». Ας αντικαταστήσουμε τα «προκαταρκτικά» με τα «ενδιάμεσα» και τις παλινδρομικές κινήσεις με το swing. Ας πάψουμε να θεοποιούμε τα 15 δευτερόλεπτα του «μικρού θανάτου». Κι ας διδαχθούμε από τους εφήβους, που δίνουν έμφαση στη γνωριμία του εαυτού τους και στην ανακάλυψη του άλλου.

Ο γάλλος φιλόσοφος αφιερώνει ένα κεφάλαιο του βιβλίου του στη συνήθεια, που διαφέρει από τη ρουτίνα και έχει στενή σχέση, αντιθέτως, με την καινοτομία. Σε ένα ζευγάρι, καθιερώνουμε μια συνήθεια επειδή έχει προκύψει μια κίνηση, ή μια στάση, που μας αρέσει. Η συνήθεια έχει λοιπόν κάτι το θετικό. Μερικές φορές, βέβαια, χάνει τον χυμό της. Απολαμβάνουμε μια στάση για τρία χρόνια, κι ύστερα αλλάζουμε, χωρίς να ξέρουμε πολύ καλά γιατί. Σε ένα ζευγάρι, το σενάριο εξελίσσεται, εμπλουτίζεται, ή μπορεί κάποιες στιγμές να αδυνατίζει, σημασία έχει όμως να κινείται, να παραμένει ζωντανό.

«Ευτυχώς, ζούμε σε μια ενδιαφέρουσα εποχή όπου η ομοφυλοφιλία έχει μάθει πολλά πράγματα στους ετεροφυλόφιλους», παρατηρεί ο Λακρουά. Το 2009 κυκλοφόρησαν στη Γαλλία οι «Συμβουλές μιας λεσβίας για να κάνετε έρωτα με μια γυναίκα» (από τη Μαρί Καντοέ), για να ακολουθήσουν έξι χρόνια αργότερα οι «Συμβουλές ενός γκέι για να κάνετε έρωτα με έναν άνδρα» (από τον Ερίκ Ρεμές). Τότε, οι γκέι έδιναν οδηγίες στους στρέιτ για να απολαμβάνουν καλύτερα το σεξ μεταξύ τους. Σήμερα, τους καλούν να ξεπεράσουν τις προκαταλήψεις τους και να γκρεμίσουν τα τείχη, με βιβλία όπως το «Βγαίνοντας από την ετεροφυλοφιλία» (του Ζουλιέτ Ντρουάρ) και το «Πώς να γίνετε λεσβία σε δέκα βήματα» (της Λουίζ Μορέλ). Το κέρδος μιας τέτοιας διαδρομής το εξηγεί η Αν Ακρίτς σε ένα βιβλίο με έναν πιο γενικό τίτλο («Το φύλο των γυναικών»): «Το να κοιμάσαι με μια άλλη γυναίκα όταν είσαι γυναίκα είναι σαν να έχεις βρει έναν καλό οστεοπαθητικό».

Κατόπιν αυτών, δεν είναι περίεργο που η δημοσιογράφος της «Monde» Μαϊά Μαζορέτ αναρωτιέται: πώς είναι δυνατόν να είναι κανείς ακόμη ετεροφυλόφιλος; Ακόμη κι από τον υπερτιμημένο οργασμό να πιάσουμε το ζήτημα, οι διαφορές είναι μεγάλες. Σύμφωνα με το Archives of Sex Behaviour, οι λεσβίες φτάνουν σε οργασμό στο 86% των περιπτώσεων, ενώ οι ετεροφυλόφιλες γυναίκες στο 66%. Πλανάται επίσης όποιος νομίζει ότι οι ομοφυλόφιλοι έχουν λιγότερους συντρόφους. Στο Παρίσι, περισσότερους από 10 συντρόφους στη ζωή τους δηλώνει ότι έχει το 80% των ομοφυλόφιλων και μόλις το 37% των ετεροφυλόφιλων (στις γυναίκες, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 44% και 23%). Οσο για τη συχνότητα των επαφών, ένα ετεροφυλόφιλο ζευγάρι είχε το 2014 κατά μέσο όρο 1,4 επαφή την εβδομάδα, έναντι 1,7 για το ομοφυλόφιλο. Οι γκέι και οι λεσβίες έχουν περισσότερες εμπειρίες στο one night stand, στα sextoys και στο σεξ με πάνω από ένα άτομο. Μιλάμε για νίκη κατά κράτος!

Μα τι σημασία έχουν όλα αυτά – θα αναρωτηθεί κάποιος – από τη στιγμή που δεν μπορείς να «γίνεις» ομοφυλόφιλος; Ορισμένες φεμινίστριες απαντούν εδώ είτε πολιτικά (η επιθυμία μπορεί να ευθυγραμμιστεί με τις αξίες) είτε πρακτικά (οι ετεροφυλόφιλες βεβαιότητες είναι στην πραγματικότητα πολύ ευέλικτες). Αυτό που επί της ουσίας αμφισβητείται πάντως είναι η, έστω και συμβολική, σχέση του σεξ με την αναπαραγωγή. Μια σχέση, εν τέλει, κυριαρχίας.

Εμα Τόμσον (1959 – )

Βρώμικο, ζωώδες, αμαρτωλό

Η μητέρα της κατάγεται από τη Σκωτία, που δεν φημίζεται για τον ερωτισμό της, και μια πρεσβυτεριανή οικογένεια. Είχε πουριτανικές απόψεις για το σεξ, όταν όμως η Εμα άρχισε να την αμφισβητεί, δεν δίστασε να την πάει σε έναν γυναικολόγο. Το σεξ, έτσι κι αλλιώς, ήταν για εκείνες τις γενιές ένα πολύ δύσκολο θέμα. Γιατί; «Επειδή ήταν ταμπού, επειδή μας έμαθαν ότι είναι βρώμικο, εξευτελιστικό, ζωώδες, αμαρτωλό, επικίνδυνο» γράφει στο «Vogue» η Τόμσον. Στo «Καλή τύχη, Λίο Γκράντε» υποδύεται την 62χρονη Νάνσι που δεν είχε ποτέ οργασμό και προσλαμβάνει έναν 28χρονο σεξεργάτη για να της ανοίξει τους ορίζοντες. «Πριν γυρίσω αυτή την ταινία, δεν είχα ιδέα πόσα θα μάθαινα για τη στάση μου απέναντι στο σώμα μου, την απόλαυση και την ντροπή. Και πόσο θα έκλαιγα γι’ αυτά που χάνονται σε μια ζωή που καταπιέζεται, αγνοείται και τιμωρείται».