ΗΠΑ, 50 χρόνια πριν

«Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ πηγαίνει τη χώρα τουλάχιστον 50 χρόνια πίσω». Στη φράση αυτή συμπυκνώνεται δικαίως η φιλελεύθερη αντίληψη για την εξέλιξη που ανατρέπει τη ζωή εκατομμυρίων γυναικών. Ουσιαστικά, γυρίζει τις ΗΠΑ πριν από την εμβληματική απόφαση «Ρόου εναντίον Γουέιντ» του 1973, όταν κάθε Πολιτεία μπορούσε να εγκρίνει ή να απαγορεύσει τις αμβλώσεις. Αλλά πριν από 50 χρόνια οι ΗΠΑ ήταν μια άλλη χώρα.

Στο τέλος του 1972, με απόφαση επίσης του Ανωτάτου Δικαστηρίου (στην υπόθεση Eisenstadt v. Baird), το αντισυλληπτικό χάπι μπορούσε να διατεθεί και στις ανύπαντρες γυναίκες σε όλες τις Πολιτείες. Είχαν περάσει μάλιστα 12 χρόνια από την 8η Αυγούστου 1960, όταν το «Enovid» κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην αμερικανική αγορά, και εφτά από την ιατρική διάθεσή του μόνο σε παντρεμένες γυναίκες. Η ελεύθερη σεξουαλική πράξη – το σεξ από επιλογή – εντάχθηκε σταδιακά στη μυθολογία των χίπις, που θεωρούσαν την ηδονή πολιτική πράξη.

Στις 22 Μαρτίου 1972 το Κογκρέσο ενέκρινε το άρθρο για την Ισότητα των φύλων («καμία διάκριση βάσει φύλου δεν επιτρέπεται στις ΗΠΑ ή σε κάποια από τις Πολιτείες…») ύστερα από συζητήσεις 50 χρόνων. Το άρθρο, βέβαια, δεν τέθηκε ποτέ σε ισχύ επειδή δεν πέρασε ποτέ η σχετική προσθήκη στο αμερικανικό Σύνταγμα. Επρεπε να το επικυρώσουν τα τρία τέταρτα των Πολιτειών – συνολικά 38 -, γεγονός το οποίο επιτεύχθηκε μόλις το 2020 με την προσθήκη της Βιρτζίνια. Κι όμως, η Ιστορία που περίμεναν πολλοί δεν γράφτηκε. Το υπουργείο Δικαιοσύνης προβάλλει έως σήμερα το επιχείρημα ότι έχει παραγραφεί και η τελευταία προθεσμία για την προσθήκη του άρθρου στο Σύνταγμα των ΗΠΑ.

Σε έναν χώρο όχι αμιγώς πολιτικό, αλλά που επρόκειτο να ασκήσει τεράστια επιρροή στην πολιτική, το «Βαθύ λαρύγγι» πρωτοπροβλήθηκε στις 12 Ιουνίου 1972 στο «World Theater» της Νέας Υόρκης. Η ταινία ήρθε για να μείνει εγείροντας «ατέλειωτα ερωτήματα για την ειλικρίνεια, την ηδονή, το δημόσιο και το ιδιωτικό, ερωτήματα που επρόκειτο να κατακλύσουν τη ζωή μας έναν χρόνο αργότερα, κατά τη διάρκεια των ακροάσεων του Watergate, ερωτήματα που διαμορφώνουν έως σήμερα την κουλτούρα μας» σημειώνει η Ann Marlowe στο «A new literary history of America» (Harvard University Press, Belknap, 2009). Ηταν κι εκείνη μία από τις μικρές επαναστάσεις. Σήμερα μία ταινία που βασίζεται στη γυναικεία φαντασίωση περί οργασμού θα χαρακτηριζόταν τουλάχιστον σεξιστική ή παρωχημένη. Το 1972, ωστόσο, «το να πάρει κανείς στα σοβαρά τη σεξουαλική ολοκλήρωση μιας γυναίκας ήταν ακόμη κάτι καινούργιο, «φρέσκο» όσο και το αντισυλληπτικό χάπι… Τη στιγμή που η Λίντα Λάβλεϊς φτάνει σε οργασμό βλέπουμε στιγμιότυπα με μια καμπάνα που χτυπάει, πυροτεχνήματα και την εκτόξευση ενός πυραύλου. Ενα μικρό βήμα για τον άνδρα, ένα τεράστιο άλμα για την ανθρωπότητα».

Ριάλιτι σόου

Ηταν η εποχή της ξανακερδισμένης αθωότητας, αλλά ταυτόχρονα και της χαμένης. Οι τηλεοπτικές ακροάσεις της Γερουσίας για το σκάνδαλο Watergate – με πληροφοριοδότη το «Βαθύ λαρύγγι» – ξεκίνησαν στις 17 Μαΐου εκείνης της χρονιάς. Το έθνος παρακολουθούσε «ζωντανά» το ενδεχόμενο παραπομπής του προέδρου του. Στις 11 Ιανουαρίου είχε ξεκινήσει μία άλλη «επανάσταση», οι παρενέργειες της οποίας φτάνουν επίσης έως τις ημέρες μας. Το «An american family» του δικτύου PBS ήταν το πρώτο reality show που εξέπεμψε επιτρέποντας την απενοχοποιημένη κλειδαρότρυπα στη ζωή των Μπιλ και Πατ Λάουντ από τη Σάντα Μπάρμπαρα. Τα επεισόδια ήταν μόλις 12 ωρών. Αλλά έκρυβαν άλλη μία απρόσμενη πρωτιά: την αποκάλυψη ότι ο γιος του ζεύγους, Λανς, ήταν ομοφυλόφιλος – η πρώτη ανοιχτή εμφάνιση ενός γκέι «χαρακτήρα» στην αμερικανική τηλεόραση.