Μια βάρδια στο «Στέκι 46», τον χώρο εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών

Καποδιστρίου 46, ώρα 9 το πρωί. Το μπεζ κτίριο του ΟΚΑΝΑ, που στο υπερυψωμένο ισόγειο στεγάζει τον πρώτο Χώρο Εποπτευόμενης Χρήσης στην Αθήνα, ανοίγει τις πύλες του για να υποδεχθεί ωφελουμένους από τις πιάτσες της Κλαυθμώνος, τον πεζόδρομο της Μασσαλίας, την Ιάσονος, την Καρόλου, τη Φυλής… Η ομάδα εργασίας που στελεχώνει το «Στέκι 46» βρίσκεται εδώ από τις 8 για την πρώτη σύσκεψη της ημέρας, ενώ οι καθαρίστριες δουλεύουν πυρετωδώς ώστε όταν φτάσουν οι πρώτοι χρήστες, όλα να λειτουργούν ρολόι. Η κεντρική πόρτα του κτιρίου ανοίγει διάπλατα, ευωδιάζοντας καθαριότητα. Στο απέναντι πεζοδρόμιο, πίσω από τους κάδους, τέσσερα-πέντε μαγαζιά στη σειρά με κατεβασμένα ρολά, γεμάτα σκόνη. Στο κατώφλι, χαμογελαστή η προϊσταμένη της δομής, Λίτσα Λαγάκου, έτοιμη να μας ξεναγήσει στους χώρους του ΧΕΧ, λίγο πριν ξεκινήσουν τα πρώτα ραντεβού της ημέρας. «Εμείς φεύγουμε», ανακοινώνει ένα μέλος της ομάδας streetwork. «Καλή δουλειά!».

Εχοντας ρίξει μια πρώτη ματιά στον εξαιρετικής αισθητικής χώρο που απλώνεται γύρω, σχολιάζω ότι περισσότερο μοιάζει με boutique hotel παρά με αυτό που θα περίμενε κανείς για χώρο χρήσης ουσιών. Η προϊσταμένη δεν εντυπωσιάζεται από την παρατήρησή μου. «Αν δείτε πόσο δειλά μπαίνουν οι ωφελούμενοι και μετά από λίγο ακούς, «όλο αυτό είναι για εμάς; Δεν μπορεί». Είναι ένας χώρος φτιαγμένος με σεβασμό και αυτό βοηθά να καθρεφτίσουν την ανάγκη τους και να φροντίσουν περισσότερο τον εαυτό τους», εξηγεί η ίδια ενώ, ταυτόχρονα, ο πρώτος ωφελούμενος κάνει την εμφάνισή του. Ωσπου να πλύνει τα χέρια του και να δώσει στη ρεσεψιόν το όνομα «Τάκης» μαζί με κάποια επιπλέον στοιχεία, ώστε να μπορέσει να κάνει χρήση της ουσίας (ηρωίνη) που έχει φέρει, αρχίζουν να καταφθάνουν και άλλοι χρήστες, κάποιοι σε παρέες και άλλοι κατά μόνας.

Ασφαλής χρήση

Ο Τάκης, νεοφερμένο μέλος από τη χθεσινή εξόρμηση στο Πάρκο Ξούθου, παίρνει τη θέση του, ενώ ο νοσηλευτής τραβά το παραβάν και τον βοηθά τοποθετώντας μπροστά του το ατομικό σετ ασφαλούς χρήσης. Λάστιχο για την περίδεση, σύριγγα ινσουλίνης, ένα φίλτρο που απομονώνει τα στερεά της δόσης, βραστηράκι, κιτρικό οξύ και νερό για τη διάλυση της ουσίας, τσιρότο και μαντηλάκι για την αντισηψία. Είκοσι λεπτά μετά, το παραβάν ανοίγει και ο νοσηλευτής επιστρέφει με το σκάνερ φλεβών, ένα μηχάνημα αξίας 3.000 ευρώ που φωτίζει με υπέρυθρες τη ροή της φλέβας, για να διευκολύνει κάπως την κατάσταση. Δύο χρήστες σίσα, παλιοί γνώριμοι του προσωπικού, παίρνουν τον δρόμο για το δίπλα δωμάτιο όπου, κλείνοντας τη γυάλινη πόρτα πίσω τους, μπορούν να κάνουν εισπνεόμενη χρήση, χωρίς να επηρεάζουν τους γύρω με τις αναθυμιάσεις. Από την είσοδο ακούγεται ένας διάλογος και η φωνή του φύλακα να ζητά με νηφαλιότητα ενισχύσεις. Ενας χρήστης που βρίσκεται ήδη υπό την επήρεια ουσίας, πείθεται να κάνει μια βόλτα μέχρι να νιώσει καλύτερα, ώστε να μη διαταραχθούν οι ισορροπίες εντός. Αποχωρεί με ένα σνακ και ένα χυμό στο χέρι, και δεσμεύεται να επιστρέψει πριν τις 4. «Υπάρχουν όρια κάτω», εξηγεί η Λίτσα Λαγάκου: «Οταν δούμε ένα άτομο αποδιοργανωμένο από τη χρήση, το οριοθετούμε για να το προστατεύσουμε. Αλλιώς μπορεί να μπει, να κάνει ένα μπαμ και να αναγκαστούμε να του επιβάλουμε αποκλεισμό».

Ουσιαστική στήριξη

Επιστρέφοντας μέσα, ο Τάκης έχει ήδη βάλει πλυντήριο και κρατώντας καθαρά ρούχα από το βεστιάριο, κατευθύνεται προς το μπάνιο. Αλλοι τρεις χρήστες παίζουν επιτραπέζια στην πίσω βεράντα ενώ, στην κουζίνα, μια νεαρή γυναίκα με δύο άνδρες γύρω στα 50 βράζουν φακές, συζητώντας ότι στις 3 έχουν ομάδα δημιουργικής απασχόλησης. Ξαφνικά εμφανίζεται φρεσκοξυρισμένος ο Τάκης. «Γεια», του λέει με μια φωνή η ομάδα μαγειρικής. «Αν θες καφέ, έχει εδώ», προσθέτει η «μαγείρισσα». Για λίγο ακόμα, γυναίκες και άνδρες κάνουν χρήση και ύστερα χάνονται πάλι στο χάος της πόλης. Η ώρα πλησιάζει 4. Από τον πρώτο, κατεβαίνει η προϊσταμένη. Παρακολουθώντας το βλέμμα μου που ταξιδεύει στους κρεμασμένους πίνακες, αναφέρει: «Αυτά τα έργα είναι φωτογραφικό υλικό από χρήστες. Τώρα θα πάω να δω και τη διακόσμηση στο Υπνωτήριο. Παιδιά, κρεμάστε και τον πίνακα που είπαμε στην κουζίνα, ε», λέει και τους αποχαιρετά έναν-έναν με τα μικρά τους ονόματα.