Κοροναϊός: Υποψήφια «καθολική» αντι-ιική θεραπεία

Εχουν ήδη περάσει δυόμισι έτη μέσα στον «κυκεώνα» της πανδημίας του SARS-CoV-2 και όλοι συνειδητοποιούν πλέον ότι η νέα «κανονικότητα» θα αφορά τη συνύπαρξή μας με τον ιό ο οποίος δεν δείχνει καμία… διάθεση να μας εγκαταλείψει. Βέβαια μέσα σε αυτό το διάστημα αποκτήσαμε ασφαλή και αποτελεσματικά εμβόλια αλλά και θεραπείες – ωστόσο με την ανάδυση ολοένα και περισσότερων νέων στελεχών του ιού που διαφεύγουν τόσο τα εμβόλια όσο και τις θεραπείες οι ερευνητές αναζητούν συνεχώς νέες στρατηγικές.

Τώρα ερευνητές του Τμήματος Ιατρικής Χημείας του Πανεπιστημίου της Φλόριδας πιστεύουν ότι ανακάλυψαν μια καινούργια θεραπευτική στρατηγική η οποία μάλιστα προσφέρει «με έναν σμπάρο πολλά τρυγόνια» καθώς φαίνεται να είναι αποτελεσματική όχι μόνο ενάντια στον πανδημικό κοροναϊό αλλά και ενάντια στον ιό της γρίπης Α, τον ιό Ζίκα, τον ιό του Δυτικού Νείλου καθώς και τους ιούς του δάγκειου πυρετού.

Υποψήφιο φάρμακο ενάντια στον καρκίνο

Οπως αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση «ACS Infectious Diseases», ένα υποψήφιο φάρμακο ενάντια στον καρκίνο – απρατοξίνη S4 – το οποίο στοχεύει μια ανθρώπινη πρωτεΐνη, μπορεί να παρέμβει στον πολλαπλασιασμό πολλών ιών, προσφέροντας μια πιθανή «καθολική» αντι-ιική θεραπεία.

Νέες χρήσεις για υπάρχουσες θεραπείες

Στο «κυνήγι» νέων θεραπειών για τον SARS-CoV-2 πολλοί επιστήμονες έχουν στραφεί σε ήδη υπάρχοντα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για άλλες νόσους προκειμένου να δουν την πιθανή αποτελεσματικότητά τους ενάντια στον ιό που προκαλεί την COVID-19 (drug repurposing). Ενα τέτοιο φάρμακο που βρίσκεται σε προκλινικό στάδιο είναι η απρατοξίνη S4 (Apra S4), ένα μόριο που βασίζεται σε φυσικό προϊόν και έχει αντικαρκινική δράση.

Η ανθρώπινη πρωτεΐνη-στόχος και ο μηχανισμός της… αεροπειρατείας

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι απρατοξίνες στοχεύουν την ανθρώπινη πρωτεΐνη Sec61, η οποία έχει ως καθήκον το να διασφαλίζει ότι ορισμένες άλλες πρωτεΐνες γλυκοζυλιώνονται και διπλώνουν σωστά. Με δεδομένο ότι οι ιοί δεν διαθέτουν δικό τους μηχανισμό για να το κάνουν αυτό, «κάνουν αεροπειρατεία» και εξαναγκάζουν τα ανθρώπινα κύτταρα να παράγουν λειτουργικές ιικές πρωτεΐνες. Η Sec61 είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να επιτυγχάνουν ο ιός της γρίπης Α, ο ιός HIV και οι ιοί του δάγκειου πυρετού να προκαλούν λοίμωξη. Ετσι ο δρ Χέντρικ Λους και οι συνεργάτες του από το Πανεπιστήμιο της Φλόριδας σκέφτηκαν αν οι απρατοξίνες που στοχεύουν τη Sec61 μπορούν να αποτελέσουν μια αποτελεσματική, «καθολική» αντι-ιική θεραπεία για πολλούς ιούς, συμπεριλαμβανομένου του SARS-CoV-2.

H δομή της απρατοξίνης S4. Το συγκεκριμένο μόριο αποδείχθηκε αποτελεσματικό ενάντια στον SARS-CoV-2 και άλλους ιούς σε πειράματα σε ανθρώπινα κύτταρα (ACS Infectious Diseases 2022, DOI: 10.1021/acsinfecdis.2c00008)

Αποτελεσματικότητα ενάντια σε πολλούς ιούς

Μέσα από πειράματα που διεξήγαγαν οι επιστήμονες σε κύτταρα μαϊμούδων καθώς και σε ανθρώπινα κύτταρα που είχαν εκτεθεί στον SARS-CoV-2, είδαν ότι η θεραπεία με Apra S4 μείωσε τον αριθμό των μολυσμένων με τον ιό κυττάρων σε σύγκριση με τη θεραπεία με ρεμδεσιβίρη. Το πειραματικό φάρμακο ήταν επίσης αποτελεσματικό ενάντια στον ιό της γρίπης Α, τον ιό Ζίκα, τον ιό του Δυτικού Νείλου καθώς και τους ιούς του δάγκειου πυρετού. Περαιτέρω πειράματα αποκάλυψαν ότι το Apra S4 δεν εμπόδιζε τον SARS-CoV-2 από το να εισέλθει στα κύτταρα, ωστόσο μείωνε την ποσότητα των ιικών πρωτεϊνών που παραγόταν και μεταφερόταν στα κύτταρα, και ιδίως της πρωτεΐνης-ακίδας καθώς και ότι μείωνε τον πολλαπλασιασμό του ιικού RNA.

Και για μελλοντικές πανδημικές απειλές

Με χρήση ηλεκτρονική μικροσκοπίας η ομάδα παρατήρησε ακόμη ότι το Apra S4 μπλόκαρε επίσης σε μεγάλο βαθμό τον σχηματισμό νέων αντιγράφων του ιού. Οι ερευνητές σημειώνουν ότι απαιτούνται περαιτέρω μελέτες προσθέτοντας πάντως ότι τα νέα ευρήματα δείχνουν πως το Apra S4 και άλλοι αναστολείς της ανθρώπινης πρωτεΐνης Sec61 αποτελούν αντι-ιικές θεραπείες με ευρύ φάσμα δράσης που μπορούν να βοηθήσουν ενάντια στην τρέχουσα πανδημία αλλά και σε μελλοντικές πανδημικές απειλές.