Κρις Μέρφι: Βλέπουμε ξεκάθαρα τις προκλήσεις της Τουρκίας στη θάλασσα και στην Κύπρο

Συνέντευξη στη Μαρία Βασιλείου

Οι ΗΠΑ μπορούν να διαμεσολαβήσουν για να υπάρξει προσέγγιση μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας, ώστε να μειωθούν οι εντάσεις, αλλά το έδαφος δεν είναι ιδιαίτερα γόνιμο, καθώς ο Ερντογάν δεν ενδιαφέρεται να επιλύσει τα ζητήματα αλλά να κινητοποιήσει πολιτική υποστήριξη στο εσωτερικό της Τουρκίας, εκτιμά ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Κρις Μέρφι στη συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» κατά την επίσκεψή του στις Βρυξέλλες για να συμμετάσχει στην ετήσια εμβληματική συνάντηση Brussels Forum του German Marshall Fund (GMF).

Τον ρωτήσαμε κατ’ αρχάς για τη σύσφιγξη των ευρωαμερικανικών σχέσεων με πιο πρόσφατο δείγμα τη συμφωνία για την από κοινού προώθηση επενδύσεων σε υποδομές παγκοσμίως. «Η εταιρική σχέση μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ για τις παγκόσμιες επενδύσεις σε υποδομές είναι εξαιρετικά σημαντική. Δεν μπορούν οι ΗΠΑ ή μια ευρωπαϊκή χώρα από μόνη της να συμβαδίσει με την κλίμακα των κινεζικών επενδύσεων παγκοσμίως. Δεν υπάρχει λόγος να μην είμαστε συντονισμένοι για να προσφέρουμε εναλλακτική στις κινεζικές επενδύσεις υποδομής» απαντά ο γερουσιαστής του Κονέκτικατ.

• Διαβάστε επίσης: Νέες δηλώσεις Ερντογάν για Ελλάδα – «Δεν θέλουμε πόλεμο αλλά…»

Εκτιμά ότι το Κογκρέσο θα ανάψει πράσινο φως στην πρόταση αυτή; «Το Κογκρέσο αγωνίζεται να κατανοήσει πώς οι ΗΠΑ πρέπει να προβάλουν δύναμη ισχύος παγκοσμίως. Είμαστε πρόθυμοι να δίνουμε αμυντική χρηματοδότηση και φειδωλοί στην οικονομική αναπτυξιακή βοήθεια, στην ενεργειακή βοήθεια. Ξοδεύουμε δέκα φορές περισσότερα για την άμυνα από ό,τι για μη αμυντικά εργαλεία εξωτερικής πολιτικής. Αυτό είναι καταστροφή για τις ΗΠΑ. Είναι πάντα δύσκολο να πειστεί το Κογκρέσο να εγκρίνει μη στρατιωτική βοήθεια. Στο συγκεκριμένο θέμα, ο πρόεδρος Μπάιντεν δεν έχει ακόμη παρουσιάσει αίτημα, εκτιμώ πάντως ότι δεν θα είναι αδύνατο, αλλά θα είναι δύσκολο».

Η ευρωατλαντική ενότητα

Σε ποιους άλλους τομείς μπορούν ΗΠΑ και ΕΕ να ενισχύσουν τη συνεργασία τους; «Η ενέργεια είναι ένα πεδίο όπου πρέπει να είμαστε πολύ πιο ενοποιημένοι. Οι ΗΠΑ πρέπει να επενδύσουμε σημαντικά κεφάλαια στην Ευρώπη, ειδικά στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης για να απεξαρτηθούν ενεργειακά από τη Ρωσία. Ενας άλλος τομέας είναι η έρευνα. Η Κίνα ξοδεύει δισεκατομμύρια δολάρια σε έρευνα, σε έρευνα μπαταριών, σε έρευνα τεχνητής νοημοσύνης. Θα πρέπει να συντονιστούμε για να διασφαλίσουμε ότι διαθέτουμε μη κινεζικά προϊόντα και προηγμένες τεχνολογίες στην αγορά παγκοσμίως». Εκτιμά ότι υπάρχουν ρωγμές στην ευρωατλαντική ενότητα έναντι του πολέμου στην Ουκρανία; «Οι ΗΠΑ θα είναι πάντα σε θέση να υποστηρίξουν περισσότερα από όσα είναι διατεθειμένη να κάνει η Ευρώπη, αλλά έχουμε τον ίδιο στόχο, που είναι να διασφαλίσουμε ότι η Ρωσία θα πληρώσει ένα τεράστιο τίμημα και να βοηθήσουμε την Ουκρανία να κερδίσει τον πόλεμο. Μπορεί να έχουμε κατά καιρούς διαφορετικές τακτικές, αλλά η ενότητά μας είναι αδιαμφισβήτητη».

«Δεν φταίει μόνο η Άγκυρα»

Ποιες οι εκτιμήσεις του για την Τουρκία; «Είναι ζωτικής σημασίας να έχουμε την Τουρκία στο ΝΑΤΟ, να υπάρχει μια μουσουλμανική χώρα στη Συμμαχία. Πρέπει να είμαστε πολύ νηφάλιοι στο πώς προσεγγίζουμε τη σχέση μας με την Τουρκία. Κατά καιρούς η Τουρκία μάς στέλνει πολύ ξεκάθαρα μηνύματα ότι επιθυμεί να έχει ένα πόδι στο στρατόπεδο του ΝΑΤΟ και ένα πόδι στο στρατόπεδο του Κρεμλίνου. Δεν είναι βιώσιμος δρόμος για έναν πλήρως ενταγμένο εταίρο στο ΝΑΤΟ» δηλώνει ο Δημοκρατικός γερουσιαστής, που χαρακτηρίζεται από γνώστες της Ουάσιγκτον ως «ο νέος Μενέντεζ». Παράλληλα, όμως, ασκεί κριτική ως προς την αμερικανική στάση έναντι της Τουρκίας. «Εχουμε πάρει αποφάσεις ως έθνος, που ξέραμε ότι θα εξόργιζαν την Αγκυρα. Η απόφασή μας να ευθυγραμμιστούμε με τις κουρδικές δυνάμεις στη Συρία είχε συνέπειες. Μερικές φορές δεν καταλαβαίνουμε ως έθνος πώς οι αποφάσεις που παίρνουμε αποτελούν αιτία τριβής. Δεν φταίει αποκλειστικά η Αγκυρα για τον διχασμό μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας. Οι ΗΠΑ έχουν κάνει βήματα την τελευταία δεκαετία που προκάλεσαν προβλήματα στη σχέση μας». Κατά τον Κρις Μέρφι οι ΗΠΑ έχουν πολλά ζητήματα με την Τουρκία πέρα από τον σκόπελο της διεύρυνσης του ΝΑΤΟ με την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας, που ξεπεράστηκε. «Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε το ρωσικό αμυντικό σύστημα, αλλά θα ήθελα να επιστρέψουμε σε ένα σημείο όπου θα έχουμε μια λειτουργική και ολοκληρωμένη αμυντική σχέση με την Τουρκία».

Οι κινήσεις του Ερντογάν

Ρωτάμε τον αμερικανό γερουσιαστή, ο οποίος είχε επισκεφθεί τον περασμένο Σεπτέμβριο τη χώρα μας, αν ανησυχεί για την επιθετική στάση της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας. «Φυσικά. Εχουμε αποκτήσει στενότερη συνεργασία με την Ελλάδα τα τελευταία πέντε χρόνια. Θα συνεχίσουμε την ισχυρή μας σχέση με την Τουρκία και ελπίζουμε ότι μπορούμε να λειτουργήσουμε ως ενδιάμεσος για να κατευναστούν οι υπάρχουσες και οι μελλοντικές πιθανές εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Είμαστε σε δύσκολη θέση. Είμαστε πιο κοντά από ποτέ με την Ελλάδα, το Κογκρέσο δίνει σημασία στην αναγνώριση της νέας βαθιάς εταιρικής μας σχέσης. Αλλά η Τουρκία είναι μια χώρα στην οποία βασιστήκαμε επί σειρά ετών, σίγουρα όσον αφορά τη Συρία. Βλέπουμε ξεκάθαρα τις προκλήσεις στις οποίες προβαίνει η Τουρκία τόσο στη θάλασσα όσο και στην Κύπρο. Σίγουρα είμαστε σε θέση να προσπαθήσουμε να φέρουμε κοντά τις δύο χώρες. Οι ΗΠΑ είχαν επιτυχία στο παρελθόν στην προσπάθειά τους να θέσουν τις βάσεις για ύφεση των εντάσεων στην Κύπρο, κάτι που είναι λιγότερο πιθανό να συμβεί σήμερα. Ο Ερντογάν ενδιαφέρεται λιγότερο να διευθετήσει το ζήτημα. Ενδιαφέρεται περισσότερο να το χρησιμοποιήσει για πολιτική υποστήριξη στο εσωτερικό της Τουρκίας. Το έδαφος δεν είναι ιδιαίτερα γόνιμο σήμερα για την ειρήνη, που έκαναν με επιτυχία οι ΗΠΑ στο παρελθόν».

Ποια η άποψή του για τον αγωγό East Med; «Οι ημέρες των ορυκτών καυσίμων στην οικονομία έχουν τελειώσει και οι ΗΠΑ θα πρέπει να είναι προσεκτικές σε επενδύσεις σε χρήμα και χρόνο για την ανάπτυξη αγωγών. Πρέπει να εστιάσουμε περισσότερο στην ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το LNG συνεχίζει να είναι μια πραγματική ευκαιρία, φέρνοντάς το στην Ελλάδα, η Ελλάδα μπορεί να επιτρέψει τη μεταφορά του στην υπόλοιπη Ευρώπη. Γενικότερα, πάντως, οι ΗΠΑ πρέπει να είμαστε σε θέση να προσφέρουμε στην Ελλάδα μαζί με τους ευρωπαίους εταίρους μας επενδυτικές ευκαιρίες σε υποδομές. Η Ελλάδα δεν θα έπρεπε ποτέ να βρεθεί στη θέση να προσφέρουν οι Κινέζοι τη μοναδική βιώσιμη επένδυση σε ένα από τα σημαντικότερα λιμάνια της Ευρώπης».