Ιπτάμενα δελφίνια: Νοσταλγική «βουτιά» στο παρελθόν

γράφει ο Γιώργος Φωκιανός

Η ραγδαία είσοδος των νέων τεχνολογιών «πλημμυρίζει» κάθε τομέα της καθημερινότητας, εξοβελίζοντας σιγά σιγά καθετί το παλαιό, ακόμη και αυτά που στο πρόσφατο παρελθόν αποτελούσαν την αιχμή του δόρατος της ανθρώπινης ευφυΐας. Η ναυτιλία δεν θα μπορούσε να συνιστά εξαίρεση με την είσοδο των πλοίων «πράσινης» τεχνολογίας, όμως μια σειρά σκαφών που εδραιώθηκαν και αγαπήθηκαν από τον κόσμο συνεχίζουν τη δράση τους στα νερά του Αιγαίου.

Ο λόγος για τα ιπτάμενα δελφίνια ή αλλιώς υδροπτέρυγα, ο «πρόγονος» των οποίων ήρθε για πρώτη φορά στη χώρα πριν από περίπου 60 έτη. Δεν τα λες και λίγα, φέρνοντας στον νου τα αναρίθμητα καλοκαίρια που «βοήθησαν» να γεμίσουν τα νησιά από τις χαρούμενες φωνές των εκδρομέων, αλλά και τους καραβολάτρες που έσπευδαν να απαθανατίσουν την εικόνα της ανυψωμένης καρίνας, καθώς έμπαινε στο λιμάνι με μεγάλη ταχύτητα.

Από το «Εξπρές» στα «made in USSR»

Πολλοί αναπολούν -και γιατί όχι άλλωστε. Το «κυρίως πιάτο» του καλοκαιρινού τελετουργικού ήταν πάντα η θάλασσα και ως εκ τούτου το ταξίδι. Η είσοδος στο ιπτάμενο δελφίνι, το πρόσω ολοταχώς και ο θόρυβος της ντιζελομηχανής, η μεγάλη ταχύτητα, το πλήρωμα και η άφιξη στο λιμάνι…  όλα ανάκατα στην απόλυτη σύνθεση ενός πίνακα που τα χρώματα του θυμίζουν Ελλάδα. Βέβαια, τα ιπτάμενα δελφίνια, στην εμπορική τους μορφή, κατασκευάστηκαν πιο βόρεια, κάπου στην Ελβετία, στη λίμνη Ματζόρε. Το ιταλικής κατασκευής «Εξπρές» αποτέλεσε το πρώτο «ιπτάμενο πλοίο» που έφτασε στην Ελλάδα στις 6 Ιουλίου 1961, όπως έγραφαν οι εφημερίδες της εποχής, ενώ τα σοβιετικά Meteor κατηφόρησαν στα νερά του Αιγαίου, λίγο αργότερα.

Η δεκαετία του 1960 μπορεί να χαρακτηριστεί ως μία από τις πιο συγκλονιστικές δεκαετίες της νεότερης ιστορίας για τη χώρα. Μια δεκαετία με έντονες πολιτικές και κοινωνικές ανατροπές, αλλαγές στη νοοτροπία, τα ήθη, τα έθιμα και οικονομική ανάπτυξη. Όμως η «επανάσταση» στην ακτοπλοΐα δεν ήταν τόσο εύκολη και η είσοδος κάτι τόσο καινοτόμου για την εποχή, όπως το λεγόμενο «ιπτάμενο πλοίο» συνάντησε έντονες αντιδράσεις.

Οι αντιδράσεις και οι… βιαστικοί

Είναι αξιοσημείωτη η επιστολή που δημοσίευσε ο «Οικονομικός Ταχυδρόμος», στις 23 Ιουνίου του 1960, στην οποία ένας αναγνώστης παραθέτει τις αντιρρήσεις του συνδικαλιστικού κινήματος, αλλά και της πολιτικής ηγεσίας για την δρομολόγηση των ιπτάμενων πλοίων.

Μεταξύ άλλων γίνεται λόγος για ακαταλληλότητα των προβλητών, για πολύ λίγο χώρο κίνησης των επιβατών και ότι θα βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε ένα κάθισμα, όπως επίσης -σύμφωνα με τους αντιρρησίες- σε περίπτωση προσκρούσεως, συγκρούσεως ή ναυαγίου οι επιβάτες δεν θα έχουν καμία ελπίδα σωτηρίας.

Προκαλούν γέλιο και κάποιες άλλες αιτιάσεις στην επιτροπή αδειοδοτήσεων, όπως ότι θα τα χρησιμοποιούν «ελάχιστοι βιαστικοί, περίεργοι και αθλούμενοι» ή ότι «ο επίβατης θα μπορεί να μεταφέρει μονάχα έναν χαρτοφύλακα». Από την πλευρά τους τα ναυτεργατικά σωματεία εξανέστησαν, λέγοντας ότι «2-3 άτομα θα ρίψουν εις τον δρόμο 200 οικογένειας ναυτικών που ζουν σήμερον από τα πλοία της γραμμής».

Διαβάστε επίσης: Η μυστική γλώσσα και τα σύμβολα των πλοίων

Ο βασιλικός πλους

Οι φωνές αυτές δεν ακούστηκαν, τα πλοία πήραν άδεια με πρώτο το «Εξπρές» της εταιρείας Νιάρχου (στη συνέχεια πέρασε στα χέρια της οικογένειας Λάτση), το οποίο πραγματοποίησε τα πρώτα δρομολόγια στη γραμμή των νησιών του Αργοσαρωνικού. Κατά την άφιξή του στην Ελλάδα, μάλιστα, έσπευσε να το θαυμάσει η βασιλική οικογένεια, η οποία έκανε και έναν «θαλάσσιο περίπατο» στα γαλανά νερά της Κέρκυρας.

Η γέννηση της Ceres

Τη δεκαετία του ’70, η εταιρεία Ceres του Γιώργου Λιβανού αποκτά δύο «παρατημένα» σοβιετικής κατασκευής υδροπτέρυγα, τα οποία δρομολόγησε στον Αργοσαρωνικό με homeport τη μαρίνα της Ζέας. Ο τρόπος, βέβαια, που ο Λιβανός ασχολήθηκε επιχειρηματικά με τα ιπτάμενα δελφίνια, αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς.

Η ιδέα για τη δρομολόγησή τους ήρθε από τη μακρινή χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου και από έναν στενό συνεργάτη του έλληνα εφοπλιστή. Το «αφεντικό» του ναυπηγείου Χακοντάτε στη Βόρεια Ιαπωνία ονόματι Γκόντα ήταν ο άνθρωπος που τον παρακίνησε να ασχοληθεί επιχειρηματικά με τα ιπτάμενα δελφίνια. Η «ιστορία» αρχίζει ένα παγωμένο πρωινό στις αρχές του 1976 στη Μόσχα. Ο Γκόντα επισκεπτόταν τη πόλη για δουλειές του ναυπηγείου, όταν οι τότε σοβιετικοί αξιωματούχοι τον ρώτησαν αν ξέρει κανέναν αξιόλογο επιχειρηματία στην Ελλάδα γιατί είχαν ένα «πρόβλημα» με δύο ιπτάμενα δελφίνια που είχαν παροπλιστεί σατη χώρα μας. Ο Γκόντα έδωσε αναφορά στον έλληνα εφοπλιστή, ο οποίος και πήγε να τα δει από κοντά.

Τα δύο παρατημένα στην Ελευσίνα υδροπτέρυγα «made in USSR» αποτέλεσαν την πρώτη μαγιά για τον στόλο της Ceres. Τα ιπτάμενα δελφίνια ξεχύθηκαν στον Αργοσαρωνικό. Στις αρχές εκτελούσαν το δρομολόγιο Πειραιάς – Πόρος – Υδρα – Σπέτσες, για να ακολουθήσουν στη συνέχεια η «προαστιακή» γραμμή της Αίγινας, τα νησιά των Βόρειων Σποράδων, λιμάνια της Νοτιοανατολικής Πελοποννήσου, τα μικρά και τα μεγάλα νησιά των Κυκλάδων.

Με την πάροδο του χρόνου τα δύο υδροπτέρυγα έγιναν 30, ενώ σχεδόν τίποτα «εσωτερικά» και «εξωτερικά» δεν θύμιζε την αρχική καταγωγή τους. Και αυτό γιατί άλλαξαν τα πάντα: από μηχανές, πτερύγια και έλικες ως τα καθίσματα και τα συστήματα εξαερισμού. Παράλληλα, δημιουργήθηκε υποδομή (όπως η ναυπηγοεπισκευαστική μονάδα στο Πέραμα ή η εγκατάσταση ενός γερανού 140 τόνων στις εγκαταστάσεις του ΟΛΠ) για την αυτοδύναμη κάλυψη των απαραίτητων εργασιών συντήρησης, καθαρισμού κλπ.

Ρετρό διαφήμιση

Tα «δελφίνια» της AFD

Στον Αργοσαρωνικό η εταιρεία Aegean Flying Dolphins δραστηριοποιείται εδώ και πολλά χρόνια και θα εξακολουθήσει -όπως τονίζει- με τα ιπτάμενα δελφίνια ΑΘΗΝΑ, ΒΕΝΟΥΣ Ι και ΕΡΑΤΩ.

Όπως αναφέρει, τα πλοία της εταιρείας και οι ναυτικοί τους έχουν εξυπηρετήσει εκατοντάδες χιλιάδες επιβατών, έχουν διασώσει ανθρώπους σε κίνδυνο, έχουν πραγματοποιήσει διακομιδές ασθενών και έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη του επιβατικού κοινού και των νησιωτών. Γι’ αυτό διαβεβαιώνουν τους ναυτικούς, το επιβατικό κοινό, τους συνεργάτες και τις αρχές ότι τα δρομολόγια θα συνεχίσουν να εκτελούνται κανονικά και απρόσκοπτα.

Ο εκπρόσωπος της εταιρείας Βασίλης Ανδρουλιδάκης επεσήμανε, μιλώντας στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο», πως τα ιπτάμενα δελφίνια έχουν ακόμη μέλλον.

Νέα εποχή

Όπως είπαμε και παραπάνω, νέες τεχνολογίες έκαναν την εμφάνισή τους και στο πλαίσιο αυτό, τα«Aero catamaran» της Attica Group πρόκειται να αντικαταστήσουν τα υδροπτέρυγα της εταιρείας Hellenic Seaways. Το συνολικό κόστος της επένδυσης για τα νορβγηγικά σκαριά ανέρχεται σε 21 εκατ. ευρώ και αναμένονται στην Ελλάδα στο τέλος του καλοκαιριού.

Το τραγούδι «δελφίνι, δελφινάκι πάμε πιο γρήγορα» μπορεί να μην γράφτηκε για τα υδροπτέρυγα, ήταν και παραμένει όμως ένα «δυνατό» σλόγκαν για τα σκάφη που έγιναν θρύλος της ακτοπλοΐας, αποτέλεσαν ζωοδότη των νησιών και συνεχίζουν να εξυπηρετούν εκατοντάδες χιλιάδες επιβάτες.