Πυρηνικά όπλα: Ο αφοπλισμός ανήκει στο παρελθόν

Ο Ρούντιγκερ Λάνσελ κάθε Τρίτη μπαίνει στο αυτοκίνητό του και οδηγεί στην αεροπορική βάση της Μπούντεσβερ, στο Μπέχελ της δυτικής Γερμανίας. Ο 83χρονος ακτιβιστής για την ειρήνη κάθεται σε μια καρέκλα κατασκήνωσης μπροστά από την πύλη και κάνει αγρυπνία. Στόχος του, «να αποσυρθούν και να διαλυθούν τα πυρηνικά όπλα που βρίσκονται στο Μπέχελ», λέει τηλεφωνικά στη DW.

Περίπου 20 πυρηνικές βόμβες βρίσκονται αποθηκευμένες στο Μπέχελ, προορισμένες να χρησιμοποιηθούν από Γερμανούς πιλότους μαχητικών, σε περίπτωση επίθεσης. Ο Λάνσελ διαμαρτύρεται γι’ αυτή τη λεγόμενη «πυρηνική συγκατοίκηση».

Διαβάστε επίσης: Γιατί συζητάμε ξανά για τα πυρηνικά όπλα

Μόλις πριν από έξι μήνες, φαινόταν ότι ακτιβιστές της ειρήνης, όπως ο Λάνσελ, είχαν τους περισσότερους Γερμανούς στο πλευρό τους. Μια «Γερμανία χωρίς πυρηνικά όπλα» είχε επίσης τεθεί ως στόχος της νέας κυβέρνησης από τους κεντροαριστερούς Σοσιαλδημοκράτες, τους περιβαλλοντολόγους Πράσινους και τους νεοφιλελεύθερους Ελεύθερους Δημοκράτες.

Μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία και τις πυρηνικές απειλές της Μόσχας, τώρα φαίνεται πώς όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν.

Σε μια πρόσφατη έρευνα που έγινε από τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό σταθμό ARD, το 52% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι πλέον υπέρ της διατήρησης των αμερικανικών πυρηνικών όπλων στη Γερμανία. Πάνω από 1.300 άτομα ερωτήθηκαν από τις 30 Μαΐου έως την 1η Ιουνίου. Σε παρόμοια έρευνα πριν από ένα χρόνο, το ποσοστό ήταν μόλις 14%.

‘Αραγε, οι Γερμανοί μαθαίνουν να αγαπούν την ατομική βόμβα; Για τον Λάνσελ φαίνεται πως είναι έτσι: «Πάντα βάζω μια καρέκλα δίπλα στην καρέκλα μου, για να προσκαλώ τους ανθρώπους να μιλήσουν. Αλλά μέχρι στιγμής, κανείς δεν έχει έρθει να μου πει: ναι, έχεις δίκιο».

Νέα όπλα για το πυρηνικό οπλοστάσιο

Από το 2023, τα πυρηνικά όπλα στο Μπέχελ πρόκειται να αντικατασταθούν από το νέο μοντέλο B61-12. Αυτή η σύγχρονη βόμβα, όχι μόνο μπορεί να οδηγηθεί στον στόχο, αλλά έχει και μεταβλητή απόδοση, που της δίνει τη δυνατότητα να κυμαίνεται από 0,3 έως 340 κιλοτόνους (η βόμβα «Fat Man» που έπεσε στο Ναγκασάκι ήταν 25 κιλοτόνων).

Οι επικριτές φοβούνται ότι αυτή η μεταβλητότητα θα μπορούσε να μειώσει το όριο αυτοπεριορισμού για την πραγματική χρήση αυτού του όπλου.

Οι ΗΠΑ ξοδεύουν περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια για τον εκσυγχρονισμό των πυρηνικών τους βομβών. Η Γερμανία, από την πλευρά της, επενδύει δισεκατομμύρια ευρώ σε νέα αεροσκάφη F-35 για να τα μεταφέρει.

Ρωσία και ΗΠΑ κατέχουν το 90% των πυρηνικών όπλων

Αυτή η τάση είναι γενική, σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη (SIPRI), το οποίο δημοσίευσε τη Δευτέρα μια σημαντική έκθεση, προειδοποιώντας για μια νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών.

Διαπίστωσε ότι μετά από δεκαετίες πυρηνικού αφοπλισμού, όλες οι πυρηνικές δυνάμεις ξοδεύουν σήμερα πολλά χρήματα σε νέες πυρηνικές κεφαλές και συναφή συστήματα , όπως πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, πλοία, υποβρύχια και αεροσκάφη.

Ο ερευνητής του SIPRI, Χανς Κρίστενσεν, και οι συνάδελφοί του έχουν περάσει χρόνια εκτιμώντας τα αποθέματα των κρατών του κόσμου που διαθέτουν πυρηνικά όπλα. Το τρέχον σύνολο θεωρείται ότι είναι 12.705, με πάνω από το 90% να ανήκει στη Ρωσία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Τα κράτη με πυρηνικά είναι πολύ απασχολημένα με τον εκσυγχρονισμό των οπλοστασίων τους», είπε στην DW ο Κρίστενσεν, ο οποίος είναι επίσης διευθυντής του Σχεδίου Πυρηνικών Πληροφοριών στην Ομοσπονδία Αμερικανών Επιστημόνων. Οι χώρες αρχίζουν να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στα πυρηνικά όπλα, τόσο για να επεκτείνουν τις εκδόσεις που έχουν, όσο και για να εισαγάγουν νέα είδη.

Διαβάστε επίσης: Η Κίνα επιταχύνει την προσπάθεια να γίνει πυρηνική υπερδύναμη

Η Κίνα θέλει να ενταχθεί στην κορυφαία «πυρηνική λίγκα»

Μια χώρα, συγκεκριμένα, ξεχωρίζει και αυτή είναι η Κίνα. «Η αύξηση των κινεζικών πυρηνικών όπλων είναι αυτή τη στιγμή η πιο σημαντική συσσώρευση στον κόσμο σε αριθμούς», είπε ο Κρίστενσεν.

Είναι εντελώς άνευ προηγουμένου για τα κινεζικά στάνταρ. Δεν ξέρουμε γιατί η Κίνα το κάνει αυτό, για τον απλό λόγο ότι η Κίνα δεν θέλει να μιλήσει γι’ αυτό.

Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Kρίστενσεν και οι συνεργάτες του έχουν εντοπίσει περίπου 300 νεόκτιστα σιλό για βαλλιστικούς πυραύλους σε κινεζικές ερήμους από δορυφορικές εικόνες. «Ίσως η Κίνα φοβάται ότι το υπάρχον οπλοστάσιό της δεν θα επιζούσε από μια πυρηνική επίθεση των ΗΠΑ», λέει.

«Ίσως είναι επίσης μια αντίδραση στο γεγονός ότι τα συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας θα είναι καλύτερα στο μέλλον και η Κίνα θέλει να μπορέσει να ξεπεράσει τέτοια συστήματα με περισσότερες κεφαλές», προσθέτει.

Σε κάθε περίπτωση, είπε, ένα πράγμα είναι σίγουρο: ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ θέλει έναν στρατό «παγκόσμιας κλάσης» και αυτό προφανώς σημαίνει έναν στρατό με πυρηνικά όπλα.

Νέοι κίνδυνοι

Γι’ αυτό το λόγο, θα ήταν σημαντικό να δεσμευτεί η Κίνα για μέγιστο αριθμό πυρηνικών όπλων με διεθνείς συνθήκες, λέει ο Κρίστενσεν. «Ωστόσο, οι Κινέζοι δεν έχουν ενδιαφερθεί μέχρι στιγμής. Έχουν απορρίψει τις προτάσεις».

Σύντομα, ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Ρωσία θα χρειαστεί να τηρήσουν όρια. Αυτό συμβαίνει επειδή η συμφωνία «Νew Start», η συνθήκη για τη μείωση των στρατηγικών όπλων, λήγει το 2026.

Από αυτό που κάποτε ήταν ένα ολοκληρωμένο σύστημα συνθηκών ελέγχου των όπλων, το «New Start» είναι το μόνο στοιχείο που απέμεινε.

Περιορίζει τον αριθμό των στρατηγικών πυρηνικών όπλων, όπως οι πύραυλοι μεγάλου βεληνεκούς. Ο Κρίστενσεν πιστεύει πως «δεδομένου του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και της εξέλιξης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος στις ΗΠΑ, μια διάδοχη συμφωνία είναι απίθανη»

Να λοιπόν γιατί φαίνεται πιθανός ένας νέος πυρηνικός ανταγωνισμός μεταξύ Κίνας, Ρωσίας και Ηνωμένων Πολιτειών.

Μια νέα εποχή πυρηνικού κινδύνου

«Και μετά έχουμε τις πολύ δυναμικές νέες χώρες πυρηνικών όπλων, όπως η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα», λέει ο Κρίστενσεν. Ο κίνδυνος πυρηνικού πολέμου είναι επομένως πολύ υψηλότερος από ό,τι ήταν πριν από μια δεκαετία, ζούμε σε μια νέα εποχή πυρηνικού κινδύνου».

Αυτοί οι κίνδυνοι περιγράφονται προς το παρόν με ιδιαίτερα παραστατικούς όρους στη ρωσική κρατική τηλεόραση. «Αν όλα συνεχίσουν όπως είναι, μόνο λίγοι μεταλλαγμένοι θα επιβιώσουν στη λίμνη Βαϊκάλη», δήλωσε πρόσφατα ο παρουσιαστής, Βλαντιμίρ Σολοβιόφ, στο κανάλι Russia-1. «Ο υπόλοιπος κόσμος θα πέσει πάνω σε ένα τεράστιο πυρηνικό χτύπημα».

Ως εκ τούτου, ένας κόσμος χωρίς πυρηνικά όπλα είναι πιθανό να είναι μια πολύ μακρινή προοπτική. Αυτό είναι ξεκάθαρο και στον Λάνσελ, τον Γερμανό ακτιβιστή για την ειρήνη. «Ναι, είναι σαν να κυνηγάς αόρατους εχθρούς», λέει.

Ως χριστιανός, ωστόσο, λέει ότι είναι υποχρεωμένος να υποστηρίζει τη μη βία: «Δεν ξέρω άλλο όπλο από την προσευχή».

Γι’ αυτό, ο Λάνσελ θέλει να συνεχίσει να κάθεται έξω από την πύλη στο Μπέχελ, πιστός στη διαμαρτυρία του ενάντια στα πυρηνικά όπλα, αθόρυβα και πιθανώς μόνος.