Σάουλι Νιινίστο: Ο Φινλανδός που αγάπησε το ΝΑΤΟ

Αλλαγή κατεύθυνσης

Τώρα, μετά το «πράσινο φως» που πήραν η Φινλανδία και η Σουηδία –Ταγίπ Ερντογάν… επιτρέποντος– για ένταξη στο ΝΑΤΟ, ο Νιινίστο χαρακτήρισε την στρατηγική μεταστροφή της χώρας του «φυσική» εξέλιξη.

Μιλώντας στην ιταλική εφημερίδα La Repubblica απέρριψε τις επικρίσεις, ακόμη και εντός της Φινλανδίας, ότι στον «βωμό» του συμβιβασμού με την Τουρκία θυσιάστηκαν τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι Κούρδοι.

«Θα τηρηθεί η νομοθεσία μας και οι διεθνείς συμφωνίες. Αυτό το έγγραφο σε καμία περίπτωση δεν προσδιορίζει ποιος θα πρέπει να εκδοθεί», ανέφερε.

Δεν έκρυψε τον προβληματισμό του για τον αυταρχισμό του Ταγίπ Ερντογάν. «Η αντίληψή μας για τη δημοκρατία είναι διαφορετική», σχολίασε.

Όμως είναι ο Πούτιν, τόνισε, που αποτελεί τον κίνδυνο. «Θα ξαναπαίζατε χόκεϊ μαζί του;», ρωτήθηκε με αφορμή ένα παιχνίδι στο οποίο συμμετείχαν οι δύο άνδρες το 2012, στη διάρκεια επίσκεψης του Νιινίστο στη Ρωσία. Δέκα χρόνια μετά, η απάντησή του ήταν αρνητική.

«Ο Πούτιν δεν έχει έλλειψη μελών για την ομάδα του, τη συνολική ομάδα», σχολίασε με νόημα το Κρεμλίνο. «Ο Πούτιν παίζει χόκεϊ και το κάνει τακτικά»…

President Niinisto of #Finland with #Russian President Putin while playing ice hockey in 2012 pic.twitter.com/uEWE6BY6Tn

— ZPashkin 💛💙 (@ZumrudPashkin) February 1, 2022

Πρόεδρος των ισορροπιών

Λάτρης των πατινιών ο ίδιος, ο Νιινίστο έδειχνε μέχρι πρότινος γενικότερα μια ιδιαίτερη προτίμηση στην τήρηση των λεπτών ισορροπιών.

Έχει γραφτεί ότι ήταν από παλαιότερα -απ’ όταν ήταν υπουργός- υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Αφότου όμως ανέλαβε τη φινλανδική προεδρία, το 2012, η θέση του ως θεσμικά υπεύθυνου για την εξωτερική πολιτική της χώρας ήταν ότι η ουδετερότητα εξυπηρετούσε καλύτερα την εθνική ασφάλεια.

Αυτή η θεώρηση άλλαξε άρδην μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Όχι μόνο του Νιινίστο, αλλά και της κοινής γνώμης στη χώρα του, όπως κατέδειξαν οι δημοσκοπήσεις.

Μετά τη δημόσια κοινή ανακοίνωση του συντηρητικού προέδρου και της σοσιαλδημοκράτισσας πρωθυπουργού της Φινλανδίας, Σάνα Μάριν υπέρ της αίτησης ένταξης της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, η δημοτικότητα του Νιινίστο έφτασε στο 89%.

Ήταν μακράν η υψηλότερη από όλους τους υπόλοιπους πολιτικούς της χώρας. Πράγμα μάλλον σπάνιο έπειτα από μια δεκαετή παραμονή στην εξουσία.

Κατά ορισμένους αναλυτές, αυτό πιθανόν οφείλεται στο γεγονός ότι, συνταγματικά, ο πρόεδρος της Φινλανδίας είναι υπεύθυνος για την εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, με τα εσωτερικά ζητήματα να άπτονται των χειρισμών της κυβέρνησης.

Παραμονές της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ, την περασμένη εβδομάδα στη Μαδρίτη και της υπογραφής του μνημονίου συνεργασίας με την Τουρκία, δημοσκόπηση στη Φινλανδία έδειχνε ότι το 70% των ερωτηθέντων αντιτίθεται στην αλλαγή νομοθεσίας ή σε άλλες παραχωρήσεις στις απαιτήσεις της Άγκυρας.

Ένα 14% δήλωνε ανοιχτό στην προοπτική. Οι περισσότεροι εξ αυτών ήταν υποστηρικτές του εθνικιστικού Κόμματος των Φινλανδών.

Βαίνοντας προς την πολιτική αυλαία

Οι επόμενες βουλευτικές εκλογές στη σκανδιναβική χώρα αναμένονται την επόμενη άνοιξη. Η δεύτερη και τελευταία -βάσει του συνταγματικού ορίου- προεδρική θητεία του Σάουλι Νιινίστο λήγει στις αρχές του 2024.

Θα είναι λογικά ο επίλογος μιας μακράς καριέρας. Άρχισε από τα  δικαστικά έδρανα και την ενασχόληση με την τοπική αυτοδιοίκηση στη γενέτειρά του, το Σάλο.

Το 1987 εξελέγη βουλευτής σε ηλικία 39 ετών με το συντηρητικό Κόμμα Εθνικού Συνασπισμού, την ηγεσία του οποίου ανέλαβε έπειτα από μόλις μια επταετία.

Στις κυβερνήσεις συνασπισμού υπό τον σοσιαλδημοκράτη Πάαβο Λιπόνεν, στη δεκαετία του ‘90, διετέλεσε αναπληρωτής πρωθυπουργός, υπουργός Δικαιοσύνης και αργότερα υπουργός Οικονομικών, ασκώντας αιματηρή πολιτική λιτότητας.

Ανέλαβε το πόστο εν μέσω βαθιάς ύφεσης, με την ανεργία σε ιστορικό υψηλό. Τελικά έμεινε σε αυτό επτά χρόνια. Έγινε ο μακροβιότερος -και για πολλούς τότε μισητός- υπουργός Οικονομικών της χώρας και ο πρώτος πολίτης της που έκανε την πρώτη συναλλαγή με ευρώ, όταν η Φινλανδία υιοθέτησε το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το 2002.

Την ίδια χρονιά έγινε επίτιμος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (EPP), μετά τη συγχώνευση σε αυτό της δεξιάς Ευρωπαϊκή Δημοκρατικής Ένωσης, της οποίας ηγείτο.

Εκείνη την περίοδο ήταν σχεδόν έτοιμος να εγκαταλείψει την πολιτική, έχοντας μόλις βγει από το πιο σκοτεινό κεφάλαιο της ζωής του.

Το 1995 είχε χάσει τη σύζυγό του και μητέρα των δύο τότε έφηβων γιών του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, ενώ πήγαινα μαζί σε προεκλογική εκδήλωση.

Ο θάνατός της τον σόκαρε και τον βύθισε στη θλίψη, από την οποία πίστεψε ότι δεν θα έβγαινε ποτέ, όπως έγραψε αργότερα στο βιβλίο του «Πέντε χρόνια μοναξιάς».

Το 2003 άφησε την πολιτική για να αναλάβει αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, στο Λουξεμβούργο.

Μένοντας ζωντανός

Τον Δεκέμβριο του 2004 ο Νιινίστο είχε πάει μαζί με τους δύο ενήλικες πια γιούς του και τη σύντροφο του ενός για χριστουγεννιάτικες διακοπές σε θέρετρο της Ταϊλάνδης.

Στις 26 Δεκεμβρίου ο ίδιος είχε ξυπνήσει νωρίς. Αποφάσισε να πάει στην παραλία να διαβάσει ένα βιβλίο. Όταν είδε την θάλασσα να υποχωρεί και σχεδόν να χάνεται από μπροστά του, κατάλαβε ότι έρχονται τα χειρότερα.

Ίσα που πρόλαβε να προειδοποιήσει τους γιους του μέχρι να χτυπήσει το τσουνάμι από τον φοβερό υποθαλάσσιο σεισμό άνω των 9 Ρίχτερ, με επίκεντρο στα ανοιχτά της Ινδονησίας.

Ο μεγαλύτερος γιος και η κοπέλα του κατάφεραν να ανέβουν σε μια στέγη. Ο Νιινίστο και ο μικρότερος γιος του έμειναν γαντζωμένοι σε έναν ψηλό στύλο για μιάμιση ώρα μέχρι να υποχωρήσει το νερό.

«Όταν καταλαβαίνεις πόσο τυχαία είναι η ζωή, αλλάζει η άποψή σου για αυτή», είχε πει μια δεκαετία αργότερα.

Με το που γύρισε τότε από την Ταϊλάνδη διέκοψε τον πολυσυζητημένο αρραβώνα του με την πρώην Μις Φινλανδία, τότε βουλευτή των Κεντρώων και υπουργό Πολιτισμού Τάνια Κάρπελα.

Μια νέα αρχή

Δύο χρόνια μετά, το 2005, ερωτεύτηκε την σχεδόν 30 χρόνια νεότερή του Γιένι Χάουκιο, ποιήτρια και τότε εκπρόσωπο του Κόμματος Εθνικού Συνασπισμού, του οποίου ο Νιινίστο παρέμενε μέλος.

Κράτησαν τη σχέση τους κρυφή μέχρι τον γάμο τους, το 2009.

Τρία χρόνια χρόνια νωρίτερα ο Νιινίστο είχε επιστρέψει στην ενεργό πολιτική. Αρχικά ως υποψήφιος με το κόμμα του για την προεδρία, χωρίς να το πετύχει. Το 2007 εξελέγη ξανά βουλευτής.

Αναλαμβάνοντας πρόεδρος του κοινοβουλίου παρέμεινε θιασώτης της σφιχτής οικονομικής πολιτικής, αξιώνοντας από τα μέλη της να ταξιδεύουν στη δεύτερη θέση και να επιλέγουν διανυκτερεύσεις σε πιο φθηνά ξενοδοχεία.

To 2012 κατάφερε αυτό που δεν μπόρεσε το 2006 και εξελέγη πρόεδρος -ο πρώτος από το κόμμα του που το πετύχαινε από το 1956. Το 2018 επανεξελέγη, αυτή τη φορά δηλώνοντας ανεξάρτητος.

Λίγο πριν από τις εκλογές, ανακοίνωσαν με τη δεύτερη σύζυγό του ότι περίμεναν το πρώτο τους παιδί. Ο γιός τους γεννήθηκε τον επόμενο Φεβρουάριο. Ο Νιινίστο ήταν τότε 69 ετών.